Wyrok z dnia 2022-03-01 sygn. II AKa 209/21

Sygn. akt II AKa 209/21

Lublin, dnia 1 marca 2022 roku

Przewodniczący - sędzia

SA Jacek Michalski

Sędziowie:

SA Leszek Pietraszko

SO del. do SA Mariusz Jaroszyński (sprawozdawca)

Protokolant

st. sekretarz sądowy Monika Marcyniuk

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 209/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 15 kwietnia 2021 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II K 32/19.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy – pełnomocnik

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

2.

Ż. R.

sytuacja rodzinna oskarżonej i jej małoletniego syna

udzielenie oskarżonej przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności

opinia z przedszkola

kwestionariusz wywiadu środowiskowego

opinia o skazanej

postanowienie Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

6250

6253-6255

6251-6252

6256-6258

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-

-

-

-

-

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

2.

opinia z przedszkola, kwestionariusz wywiadu środowiskowego

opinia o skazanej

postanowienie Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

Dokumenty sporządzone przez powołane do tego podmioty, nie istnieją zatem podstawy do ich zakwestionowania.

Dokumenty sporządzone przez powołane do tego podmioty, nie istnieją zatem podstawy do ich zakwestionowania.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-

-

-

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzuty zgłoszone przez obrońców oskarżonych.

☐ zasadne

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z uwagi na tożsamość zarzutów i argumentacji przytoczonej w uzasadnieniach środków odwoławczych – Sąd Apelacyjny odniesie się łącznie do wniesionych apelacji.

Zarzuty sformułowane we wniesionych apelacjach pozostają bezzasadne. Rzecz bowiem w tym, iż oskarżonym nie zostało przypisane używanie środków płatniczych pochodzących z przestępstwa akcyzowego. Zaskarżonym wyrokiem B. S.i Ż. R. zostały uznane za winne podjęcia innych czynności, które mogły udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie miejsca umieszczenia pieniędzy pochodzących z przestępstwa bazowego, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku. Konkretnie zaś przypisano im, że działając wspólnie i w porozumieniu oraz z innymi ustalonymi osobami założyli wyszczególnione w pkt I wyroku rachunki bankowe, na które przyjęli pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem przestępstwa paserstwa akcyzowego pieniądze w łącznej kwocie 10 558 957,13 zł, a następnie przedmiotowe pieniądze przelewali pomiędzy wskazanymi rachunkami oraz podjęli czynności, które mogły udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku, w ten sposób, że część pieniędzy wypłacili gotówką, część kartami bankomatowymi, dokonali przelewów na spłatę kredytów, natomiast pozostałą kwotę wydatkowali na opłaty życia codziennego i inne zobowiązania. Przytoczone ustalenia nie zostały zakwestionowane przez apelujących. Nie ulega zaś wątpliwości, że zachowania te wykraczają poza ramy prostego używania środków płatniczych pochodzących z przestępstwa akcyzowego. Zachowania związane chociażby z przelewaniem pieniędzy pomiędzy różnymi rachunkami bankowymi skutkujące rozproszeniem środków finansowych i maskowaniem przestępczej działalności (które to ustalenia również nie zostały zakwestionowane przez skarżących) są zachowaniem jakościowo odmiennym od prostego używania tych środków finansowych. Z tego też względu nie mogą być traktowane jako współukarany czyn następczy w stosunku do przestępstwa bazowego tj. paserstwa akcyzowego. Już z powyższych względów sformułowane zarzuty nie mogły zostać uznane za zasadne.

Odnosząc się jednak szerzej do wniesionych apelacji stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy, respektując art. 4 § 1 k.k., miał na uwadze zmianę brzmienia art. 299 § 1 k.k., która weszła w życie 13 lutego 2016 r. Przekonują o tym wprost pisemne motywy zaskarżonego orzeczenia (vide: strona 18 uzasadnienia). Trafnie powołał się na wciąż aktualną uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie I KZP 5/15 (opubl. OSNKW 2015/7/55). Stanowisko wyrażone we wskazanej uchwale nie pozostawia wątpliwości, że przepis art. 299 § 1 k.k. penalizuje niektóre zachowania „nazwane”, a także dodatkowo „inne czynności”, jeżeli mogą wywoływać wskazane w tej normie określone konsekwencje. Przypisane zatem oskarżonym w zaskarżonym wyroku zachowanie w pełni odpowiada ustawowym znamionom występku stypizowanego w art. 299 § 1 i 5 k.k. w brzmieniu obowiązującym w dacie popełnienia tegoż czynu. Rzeczywiście określone w zaskarżonym orzeczeniu zachowanie oskarżonych (stanowiące inne czynności w rozumieniu powołanego wyżej przepisu) mogło udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie miejsca umieszczenia pieniędzy pochodzących z przestępstwa bazowego, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku. W tej mierze sąd I instancji trafnie zaakcentował, iż w istocie oskarżeni zrealizowali zamierzony cel, gdyż miejsca przechowywania wypłaconych środków nie udało się ustalić. Z kolei część środków finansowych została zasymilowana przez kapitał pochodzący z legalnych źródeł (np. spłata kredytów).

W kontekście poczynionych uwag na znaczeniu traci argument podniesiony w uzasadnieniach apelacji dotyczący niewykonania wytycznych zawartych w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 6 lutego 2019 r. w sprawie II AKa 204/18. Po pierwsze zarzut obrazy art. 442 § 3 k.p.k. nie został formalnie podniesiony. Po drugie skarżące nie zakwestionowały kwoty przypisanej oskarżonym – 10 558 957, 13 zł (uzasadnienie apelacji wskazuje wręcz na prawidłowość tych ustaleń). Po trzecie nie zachodziła konieczność ustalenia jak zachowanie oskarżonych mogło uniemożliwić lub utrudnić stwierdzenie przestępczego pochodzenia pieniędzy, skoro sąd meriti przypisał B. S.i Ż. R. podjęcie czynności, które mogły udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie miejsca umieszczenia pieniędzy, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku. Dla porządku jedynie wskazać należy, iż nie narusza zakazu określonego w art. 443 k.p.k. przyjęcie w opisie czynu, że fakty uznane za udowodnione wypełniają inne, niż wskazane w poprzednio uchylonym wyroku, alternatywne znamiona przestępstwa tego samego typu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie V KK 499/05, opubl. OSNKW 2006/10/94).

Wnioski

Wniosek o zmianę wyroku i o uniewinnienie oskarżonych od popełnienia zarzucanego im czynu.

Wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku i o uniewinnienie oskarżonych od popełnienia zarzucanego im czynu jest bezzasadny z powodów szeroko omówionych powyżej.

Wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania pozostaje bezzasadny, z uwagi na brak przesłanek z art. 437 § 2 k.p.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 15 kwietnia 2021 roku wydany w sprawie o sygn. akt (...) utrzymany w mocy w części – z wyłączeniem zmian dokonanych przez Sąd Apelacyjny .

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie sądu I instancji w tej części jest prawidłowe, natomiast zarzuty zawarte w złożonych apelacjach - niezasadne.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

1) Kary orzeczone wobec oskarżonych B. S.i Ż. R. obniżono do roku.

2) Zasądzono od Ż. R. na rzecz Skarbu Państwa 180 złotych opłaty za obie instancje, zaś w odniesieniu do B. S.przyjęto, iż zwolnienie od opłaty dotyczy obu instancji.

Zwięźle o powodach zmiany

Działając w oparciu o art. 447 § 1 k.p.k. Sąd odwoławczy dokonał kontroli zaskarżonego wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o karze i uznał, iż orzeczone wobec oskarżonych B. S.i Ż. R. kary pozbawienia wolności są rażąco niewspółmiernie surowe w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. W tym względzie sąd I instancji nie uwzględnił należycie, iż to A. S. był głównym motorem całego przestępczego przedsięwzięcia, W efekcie represja karna wobec oskarżonych powinna być odpowiednio zróżnicowana. Dlatego też Sąd Apelacyjny kary orzeczone wobec B. S.i Ż. R. obniżył do roku. Tak określone kary odpowiadają dyrektywom art. 53 § 1 i 2 k.k. i spełnią wszystkie swe funkcje w zakresie prewencji zarówno indywidulanej, jak i generalnej.

O opłacie należnej od Ż. R. orzeczono na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych.

Rozstrzygnięcie o zwolnieniu B. S.od opłaty za obie instancje wydano na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-

4.1.

-

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-

-

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III, IV

Na podstawie § 17 ust. 2 pkt 5 w zw. z § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. B. - Kancelaria Adwokacka w L. kwotę 738 złotych, w tym podatek VAT, tytułem wynagrodzenia za obronę oskarżonej B. S.z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Na mocy art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zwolniono B. S.od uiszczenia wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym, określając, że ponosi je Skarb Państwa.

Rozstrzygnięcie o zasądzeniu od Ż. R. wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym wydano na podstawie art. 636 § 1 k.p.k.

7.  PODPISy

SSA Jacek Michalski SSA Leszek Pietraszko SSO (del. do SA) Mariusz Jaroszyński

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca B. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 15 kwietnia 2021 roku, wydany w sprawie o sygn. akt (...)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca Ż. R.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 15 kwietnia 2021 roku, wydany w sprawie o sygn. akt (...)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana