Wyrok z dnia 2020-09-24 sygn. II AKa 172/20

Przewodniczący

SSA Witold Mazur (spr.)

Sędziowie

SSA Aleksander Sikora

SSA Marcin Ciepiela

Protokolant

Anna Moczek

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 172/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 18 grudnia 2019 r., sygn. akt II K 46/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. W.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

I. Prokurator na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt3 k.p.k. zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na nieprawidłowym przyjęciu, że oskarżony M. W. doprowadził pokrzywdzonego H. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 500.000 zł, pomimo że prawidłowa ocena przeprowadzonych dowodów,
z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy
i doświadczenia życiowego powinna doprowadzić do ustaleń faktycznych,
że była to kwota 670.000 zł

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rację ma prokurator twierdząc, że Sąd Okręgowy w Częstochowie dopuścił się błędu
w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść wyroku i polegał na nieprawidłowym przyjęciu, że oskarżony M. W. doprowadził pokrzywdzonego H. M. do niekorzystanego rozporządzenia mieniem w kwocie 500.000 zł, pomimo że prawidłowa ocena przeprowadzonych dowodów, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego powinna prowadzić do ustalenia, iż w rzeczywistości była to kwota 670.000 zł. Niewłaściwe są ustalenia Sądu I instancji, że pokrzywdzony H. M. na podstawie pisemnej umowy pożyczki zawartej w dniu 31 marca 2014 r. pożyczył oskarżonemu M. W. kwotę 500.000 zł, natomiast pozostała kwota z niej wynikająca, czyli 170.000 zł, stanowiła odsetki i swoiste wynagrodzenie za jej zawarcie. Trudno też zaakceptować stanowisko Sądu
I instancji, iż tak skonstruowana treść umowy miała na celu ukrycie przez pokrzywdzonego H. M. dochodu przed urzędem skarbowym. W toku procesu karnego ta okoliczność nie została udowodniona. Z § 7 umowy pożyczki wynika przecież jasno, że to pożyczkobiorca, czyli M. W., powinien ją zarejestrować w urzędzie skarbowym
i uiścić podatek od czynności cywilnoprawnej. Jednak tego nie uczynił, a z materiału dowodowego nie wynika, aby H. M. nakłaniał go do zaniechania tego obowiązku.

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy oparł na wyjaśnieniach oskarżonego M. W. i dowodzie w postaci przelewu bankowego kwoty 500.000 zł dokonanego przez H. M.. Należy zgodzić się z prokuratorem, że takie rozumowanie Sądu
I instancji trzeba ocenić jako nieprawidłowe. Przeważająca część wyjaśnień oskarżonego M. W. nie zasługiwała na walor wiarygodności. Należy zwrócić uwagę na szereg sprzeczności w jego wyjaśnieniach. Dotyczyły one w szczególności kwestii zabezpieczenia pożyczki i jej wysokości, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy. Oceniając całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego jest oczywistym,
że w toku postępowania karnego podawał on szereg nieprawdziwych okoliczności, w celu usprawiedliwienia swojego działania i w konsekwencji doprowadzenia do uwolnienia się od odpowiedzialności karnej. W tym miejscu trzeba też podkreślić, że brak też było podstaw do obdarzenia walorem wiarygodności jego wyjaśnień w zakresie wysokości udzielonej pożyczki. Nie może budzić wątpliwości, iż oskarżony M. W. wykorzystując fakt posiadania przez pokrzywdzonego H. M. potwierdzenia przelewu jedynie do kwoty 500.000 zł, w swoich wyjaśnieniach próbował zaniżyć kwotę niekorzystnego rozporządzenia mieniem i tym samym ograniczyć zakres swojej odpowiedzialności karnej
i odszkodowawczej.

Z treści umowy pożyczki zawartej w dniu 31 marca 2014 r. wynika jednoznacznie w § 1 i § 2, iż jej przedmiotem było udzielenie pożyczki pieniężnej nieoprocentowanej w kwocie 670.000 zł oraz, że pożyczkodawca, czyli H. M. postawił do dyspozycji pożyczkobiorcy, czyli oskarżonemu M. W. środki pieniężne w formie przelewu bankowego na rachunek bankowy pożyczkobiorcy prowadzony przez (...),
w dniu podpisania umowy w kwocie 500.000 zł, natomiast kwota 170. 000 zł została przekazana pożyczkobiorcy w gotówce, którą pożyczkobiorca kwituje przez podpisanie umowy. Niespornym jest również w niniejszej sprawie to, że umowa został podpisana przez oskarżonego M. W. i pokrzywdzonego H. M.. Zatem zapis umowy należy interpretować w ten sposób, że oskarżony pokwitował odbiór kwoty 170. 000 zł w dniu zawarcia umowy oraz zgodnie z treścią § 3 był zobowiązany dokonać całkowitej spłaty pożyczki do dnia 31 marca 2015 r. Z kolei ze stanowczych, rzeczowych i konsekwentnych zeznań H. M. niezbicie wynika, iż nie było świadków zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki , natomiast oskarżony M. W. pokwitował wtedy odbiór pieniędzy w kwocie 170.000 zł, poprzez jej podpisanie, zgodnie z § 2. Pozostałe pieniądze w kwocie 500.000 zł zostały przelane na wskazane przez niego konto bankowe, co wynika
z potwierdzenia przelewu.

Trzeba również zgodzić się ze stwierdzeniem skarżącego, że jako wiarygodne w całości, należało uznać zeznania H. M., również w zakresie kwoty pożyczki udzielonej oskarżonemu M. W.. Nie ma żadnych racjonalnych podstaw oraz logicznych argumentów, aby zakwestionować zeznania jedynie w tej części, a uznać je za wiarygodne w pozostałym zakresie. Mając na uwadze charakter działalności gospodarczej prowadzonej przez oskarżonego M. W., w tym kontekście brzmią wiarygodnie twierdzenia pokrzywdzonego, że udzielenie pożyczki miało być dla niego korzystnym przedsięwzięciem i podstawą do dalszej intratnej współpracy finansowej oraz inwestycyjnej pomiędzy stronami umowy. Nie ma też przesłanek do kwestionowania źródła pochodzenia kwoty 170.000 zł, ponieważ H. M., jako aktywny inwestor giełdowy, musiał posiadać wolne środki finansowe, nie zgromadzone na koncie bankowym, pozwalające na podjęcie szybkich działań inwestycyjnych.

Rację ma także prokurator, że pisemna umowa pożyczki jest podstawowym dowodem rozstrzygającym o treści tej czynności prawnej, z uwagi na rozbieżności istniejące pomiędzy wyjaśnieniami oskarżonego M. W. i zeznaniami pokrzywdzonego H. M. oraz świadka B. B., który też stanowczo oraz konsekwentnie podtrzymywał w swoich zeznaniach, że przedmiotem umowy pożyczki była kwota 670. 000 zł.

Nie ma też potrzeby prowadzenia rozważań w odniesieniu do wywodów prokuratora, że gdyby uznać za trafne ustalenia Sądu Okręgowego, że kwota 170.000 zł nie stanowiła elementu pożyczki, ale była swoistym wynagrodzeniem za jej zawarcie, to i tak brak jest podstaw do jej wyeliminowania w całości z opisu czynu, jak i zakresu obowiązku odszkodowawczego. Niekorzystne rozporządzenie mieniem obejmuje szkodę rzeczywistą
i utracone korzyści. Ocenę zakresu szkody majątkowej należy dokonywać w oparciu
o uregulowania cywilnoprawne. Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy, to w przypadku teoretycznego przyjęcia, że kwota 170. 000 zł stanowiła ekwiwalent odsetek za zawarcie umowy pożyczki, to w takiej sytuacji dla pokrzywdzonego były to utracone korzyści,
w związku z brakiem zwrotu tych pieniędzy przez pożyczkobiorcę.

W świetle powyższych uwag, brak jest podstaw do skutecznego zakwestionowania treści umowy pożyczki sporządzonej piśmie.

Wniosek

Prokurator na podstawie art. 427 § 1 k. p. k. i art. 437 § 2 k. p. k. wniósł
o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez :

1) przyjęcie w pkt 1 wyroku w opisie czynu przypisanego oskarżonemu M. W., że doprowadził on pokrzywdzonego H. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości
w wysokości 670.000 zł ;

2) zmianę pkt 2 wyroku i zobowiązanie oskarżonego M. W. do naprawienia w całości wyrządzonej szkody, poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego H. M. kwoty 670. 000 zł.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek prokuratora o zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego M. W. jest zasadny.

Konsekwencją udowodnienia oraz uznania, że przedmiotem umowy pożyczki była kwota 670. 000 zł, to uwzględniając zarzut apelacyjny oskarżyciela publicznego i zawarte w środku odwoławczym wnioski, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego
w C. w stosunku do oskarżonego M. W. w zakresie dotyczącym orzeczeń zawartych w punktach 1 i 2 w ten sposób, że:

a. odnośnie punktu 1 ustalił, że przedmiotem niekorzystnego rozporządzenia mieniem była kwota 670.000 zł;

b. odnośnie punktu 2 na podstawie art. 46 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia
30 czerwca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k. k. orzekł od oskarżonego M. W. obowiązek naprawienia w całości wyrządzonej szkody, poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego H. M. kwoty 670.000 zł.

3.2.

II. Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego H. M. zarzucił błąd
w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na nieprawidłowym przyjęciu, że oskarżony M. W. doprowadził pokrzywdzonego H. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 500.000 zł, pomimo że prawidłowa ocena przeprowadzonych dowodów, powinna doprowadzić do niekwestionowanego do ustalenia, że była to kwota 670.000 zł

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego H. M. przychylił się w całości do apelacji prokuratora. W tej sytuacji nie zachodzi potrzeba szczegółowego odniesienia się do wniesionego środka odwoławczego. Rację ma skarżący twierdząc, że Sąd Okręgowy
w C. dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść wyroku i polegał na nieprawidłowym przyjęciu, że oskarżony M. W. doprowadził pokrzywdzonego H. M. do niekorzystanego rozporządzenia mieniem w kwocie 500.000 zł, pomimo że prawidłowa ocena przeprowadzonych dowodów, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego powinna prowadzić do ustalenia,
iż w rzeczywistości była to kwota 670.000 zł.

Z treści umowy pożyczki zawartej w dniu 31 marca 2014 r. wynika jednoznacznie w § 1 i § 2, iż jej przedmiotem było udzielenie pożyczki pieniężnej nieoprocentowanej w kwocie 670.000 zł oraz, że pożyczkodawca, czyli H. M. postawił do dyspozycji pożyczkobiorcy, czyli oskarżonemu M. W. środki pieniężne w formie przelewu bankowego na rachunek bankowy pożyczkobiorcy prowadzony przez (...),
w dniu podpisania umowy w kwocie 500.000 zł, natomiast kwota 170. 000 zł została przekazana pożyczkobiorcy w gotówce, którą pożyczkobiorca pokwitował przez podpisanie umowy. Niespornym jest również w niniejszej sprawie to, że umowa został podpisana przez oskarżonego M. W. i pokrzywdzonego H. M.. Zatem zapis umowy należy interpretować w ten sposób, że oskarżony pokwitował odbiór kwoty 170. 000 zł w dniu zawarcia umowy oraz zgodnie z treścią § 3 był zobowiązany dokonać całkowitej spłaty pożyczki do dnia 31 marca 2015 r. Z kolei ze stanowczych, rzeczowych i konsekwentnych zeznań H. M. niezbicie wynika, iż nie było świadków zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki , natomiast oskarżony M. W. pokwitował wtedy odbiór pieniędzy w kwocie 170.000 zł, poprzez jej podpisanie, zgodnie z § 2. Pozostałe pieniądze w kwocie 500.000 zł zostały przelane na wskazane przez niego konto bankowe, co wynika
z potwierdzenia przelewu.

Oskarżony M. W. pomimo upływu terminu nie dokonał spłaty pożyczki. Oskarżyciel posiłkowy H. M. od kwietnia 2015 r. do końca 2016 r. wielokrotnie wzywał go do jej zwrotu. Jednak oskarżony unikał z nim kontaktu, a gdy już doszło do spotkania, fałszywie zapewniał go, że spłaci pożyczkę.

Ponadto oskarżony M. W. nie udowodnił, że spłacił pożyczkę. Przedłożone
w toku postępowania karnego porozumienie rozwiązujące umowę pożyczki z dnia 31 marca 2014 r., noszące datę 29 maja 2015 r., nie może w żadnym wypadku stanowić obiektywnego i przekonującego dowodu uregulowania przez pożyczkobiorcę wszystkich zobowiązań z niej wynikających. Z kategorycznych zeznań H. M. wynika bowiem, że nigdy nie zawierał takiego porozumienia, nie podpisywał go, nie zwracał wystawionego przez pożyczkodawcę weksla in blanco oraz nie składał oświadczenia, iż nie wnosi wobec oskarżonego M. W. żadnych roszczeń finansowych. Dodał, że posiada oryginalną umowę pożyczki i weksel in blanco. Te dokumenty następnie zostały poddane badaniom kryminalistycznym przez biegłego sądowego D. M. z zakresu ekspertyzy dokumentów, pisma ręcznego i podpisów. Miał on stwierdzić, czy podpisy na załączonych do akt sprawy dokumentach w postaci umowy pożyczki oraz weksla in blanco są autentyczne i zostały nakreślone przez oskarżonego M. W. i pokrzywdzonego H. M. oraz, czy te dokumenty są autentyczne, czy też stanowią kopię techniczną. Biegły sądowy po przeprowadzeniu badań porównawczych pisma i podpisów stwierdził
w pisemnej opinii kryminalistycznej- (k. 378-388), że znajdujące się na umowie pożyczki zawartej w dniu 31 marca 2014 r. podpisy w pozycji pożyczkobiorca i pożyczkodawca zostały bezpośrednio nakreślone na tej umowie i są autentycznymi podpisami M. W.
i H. M.. Natomiast podpis i zapis na wekslu in blanco jest kopią techniczną, natomiast podpis o treści (...) jest obrazem autentycznego podpisu oskarżonego M. W.. W tym miejscu warto też odnieść się do deklaracji do weksla in blanco z dnia 31 marca 2014 r. podpisanego przez wystawcę weksla M. W. i wierzyciela H. M.. W tym dokumencie wystawca weksla in blanco M. W. złożył do dyspozycji H. M. weksel w ilości 1 sztuki
i oświadczył, że jego posiadacz zwany wierzycielem, w przypadku nieuregulowania
w terminie należności wynikających z umowy pożyczki z dnia 31 marca 2014 r., i to jest istotne w kwocie 670.000 zł, będzie uprawniony do wypełnienia weksla na kwotę tych należności, powiększonej o odsetki i inne ewentualne poniesione koszty. Z treści tego dokumentu wynika bezspornie, że przedmiotem pożyczki była kwota 670.000 zł , a nie 500.000 zł, a odsetki stanowiły dodatkową należność pieniężną. Ponadto posiadacz weksla miał prawo opatrzyć weksel datą płatności, według swego uznania, zawiadamiając o tym listem poleconym jego wystawcę, na 7 dni przed terminem.

Nie zasługują także na wiarę wyjaśnienia oskarżonego M. W. co do zwrotu pożyczki pokrzywdzonemu. Ta okoliczność pozostaje w jaskrawej sprzeczności z rzeczowymi i konsekwentnymi zeznaniami H. M. oraz opiniami kryminalistycznymi: pisemną
i ustną, wydanymi przez biegłego sądowego D. M. z zakresu ekspertyzy dokumentów, pisma ręcznego i podpisów - (k. 867-881, 921-922). Podpisy na
3 pokwitowaniach odbioru pieniędzy w łącznej kwocie 550.000 zł z dnia: 31 marca 2015 r.,
9 kwietnia 2015 r. i 20 kwietnia 2015 r. nie zostały nakreślone przez H. M., przy czym podpis na pokwitowaniu z dnia 9 kwietnia 2015 r. nie został nakreślony bezpośrednio na tym dokumencie, który jest kopią techniczną i nie jest obrazem autentycznego podpisu H. M.. Natomiast na wszystkich pokwitowaniach znajdują się autentyczne podpisy oskarżonego M. W., który w ten sposób starał się nieudolnie wykazać, że dokonał zwrotu pożyczki.

Wniosek

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego H. M. odwołał się
w całości do apelacji prokuratora, czyli też do wniosków zawartych w środku odwoławczym oraz dodatkowo wniósł o :

1) zasądzenie odsetek za zwłokę od całości szkody majątkowej, tj. kwoty 670.000 zł, od dnia wymagalności pożyczki, tj 1 kwietnia 2015 r.;

2) naprawienia wyrządzonej szkody;

3) zmianę wysokości orzeczonej kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego H. M. o zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego M. W. jest częściowo zasadny.

Konsekwencją udowodnienia oraz uznania, że przedmiotem umowy pożyczki była kwota 670. 000 zł, to uwzględniając zarzut apelacyjny skarżącego i zawarte w środku odwoławczym wnioski, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie
w stosunku do oskarżonego M. W. w zakresie dotyczącym orzeczeń zawartych w punktach 1 i 2 w ten sposób, że:

a. odnośnie punktu 1 ustalił, że przedmiotem niekorzystnego rozporządzenia mieniem była kwota 670.000 zł;

b. odnośnie punktu 2 na podstawie art. 46 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia
30 czerwca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k. k. orzekł od oskarżonego M. W. obowiązek naprawienia w całości wyrządzonej szkody, poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego H. M. kwoty 670.000 zł.

W związku z tym, że przestępstwo określone w art. 286 § 1 k. k. w związku z art. 294 § 1 k. k. zostało popełnione przez oskarżonego M. W. w dniu 31 marca 2014 r.,
to mając na uwadze treść przepisu art. 46 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia
30 czerwca 2015 r., który odnosił się do środka karnego a nie środka kompensacyjnego, to brak było podstaw prawnych do zasądzenia, w oparciu o przepisy prawa cywilnego, odsetek za zwłokę od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego w kwocie 670.000 zł. Warunkiem orzeczenia środka karnego określonego w art. 46 § 1 k. k. w poprzednim brzmieniu, jest istnienie szkody w chwili orzekania. Szkodą, do której naprawienia sąd zobowiązuje osobę skazaną, jest równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustaleniu jej wysokości tych składników szkody, które wynikły z następstw czynu, na przykład odsetek.

Z kolei wniosek pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego H. M. o zmianę wysokości kary pozbawienia wolności nie może być uwzględniony. Intencją skarżącego było zapewne zaostrzenie jej wymiaru. W niniejszej sprawie oskarżony M. W. został skazany na podstawie art. 294 § 1 k. k. na karę 3 lat pozbawienia wolności. Jej wymiar jest współmierny do stopnia winy sprawcy i społecznej szkodliwości przypisanego mu przestępstwa. Należy zaakceptować okoliczności , które zostały wzięte pod uwagę przez Sąd Okręgowy przy kształtowaniu jej wymiaru. Oskarżony M. W. był już karany
i wyrządził pokrzywdzonemu H. M. znaczną szkodę majątkową. W tej sytuacji musi ponieść surowe konsekwencje za dokonany czyn. Orzeczona kara pozbawienia wolności powinna spełnić swoje cele w zakresie prewencji indywidualnej oraz generalnej
i stanowić dla sprawcy przykładną nauczkę na przyszłość. Mając na uwadze te okoliczności nie ma potrzeby podwyższania jej wymiaru.

3.3.

III. Obrońca oskarżonego M. W. zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść,
a polegający na przyjęciu, że:

1.

a) zabezpieczenie miało być dokonane poprzez przewłaszczenie mienia oskarżonego w postaci dwóch koparek oraz czterech zgrzewarek oraz poprzez przelanie praw z polis ubezpieczenia tych przedmiotów i w tym celu strony zawarły odrębną umowę przeniesienia własności (przewłaszczenia) rzeczy oznaczonych co do tożsamości, mimo że dowody zebrane w toku postępowania przeczą tym ustaleniom, a umowa przeniesienia praw własności rzeczy z dnia 31 marca 2014 r. nie została nigdy podpisana przez oskarżonego M. W., a jego podpis został sfabrykowany,
a więc była pierwotnie nieważna i prawnie bezskuteczna;

b) oskarżony nie zrealizował postanowień umowy i nie ustanowił zabezpieczenia hipotecznego na nieruchomościach z uwagi na fakt, iż były one już obciążone innymi hipotekami, podczas gdy dowody zebrane w toku postępowania jednoznacznie przeczą tym ustaleniom, a H. M. nigdy nie występował do oskarżonego M. W. o ustanowienie zabezpieczeń pożyczki i tego również od niego nie oczekiwał, jeśliby wywiązał się z zawartej umowy, co ostatecznie nastąpiło 29 maja 2015 r. ;

c) oskarżony M. W. wziął od pokrzywdzonego H. M. weksel in blanco, który mu wcześniej wręczył, oświadczając że chce mieć jego kserokopię, a następnie wyszedł z pomieszczenia, a po powrocie wręczył pokrzywdzonemu jego kolorową kserokopię, mimo że żaden
z dowodów zebranych w toku postępowania na to nie wskazuje, natomiast pożyczka została spłacona i na tę okoliczność sporządzono dokument z dnia 29 maja 2015 r.- porozumienie rozwiązujące umowę pożyczki z dnia
31 marca 2014 r., a oryginał weksla własnego H. M. zwrócił oskarżonemu M. W. przy okazji podpisywania tego porozumienia;

d) pokrzywdzony H. M. próbował dokonać zabezpieczenia poprzez

zatrzymanie dwóch koparek i trzech zgrzewarek wskazanych w umowie przewłaszczenia, gdy osobą przechowującą maszyny był B. B., pozostający w sporze z oskarżonym odnośnie ich własności, mimo że dowody zebrane w toku postępowania jednoznacznie przeczą tym ustaleniom, a on przez kilka lat używał koparek, odmawiając ich wydania oskarżonemu i z tego tytułu ponadto pobierał pożytki, a następnie przyznał przed komornikiem sądowym, że koparki są własnością oskarżonego
i doprowadził do ich sprzedaży licytacyjnej za jedną dziesiątą wartości;

e) oskarżony M. W., mimo upływu terminu, nie dokonał spłaty pożyczki nawet w części, podczas gdy dowody zebrane w toku postępowania świadczą o uregulowaniu przez niego należności wynikających z umowy pożyczki zawartej 31 marca 2014 r., tj. pokwitowań wystawionych przez H. M. z dnia 31 marca 2015 r., z dnia 9 kwietnia 2015 r. oraz
z dnia 20 kwietnia 2015 r., wraz z dokumentem z dnia 29 maja 2015 r., nazwanym porozumieniem rozwiązującym umowę pożyczki z dnia 31 marca 2014 r.

f) pokrzywdzony H. M. od kwietnia 2015 r. do końca 2016 r. wielokrotnie wzywał oskarżonego M. W. do zwrotu pożyczki, odwiedzał go w miejscu pracy, podejmował telefoniczne próby nawiązania kontaktu, lecz ten unikał z nim kontaktu, mimo że żaden z dowodów zebranych w toku postępowania na to nie wskazuje, a ponadto pokrzywdzony nie wzywał go do zapłaty, nie wystąpił nigdy na drogę postępowania cywilnego celem wyegzekwowania niespłaconej pożyczki, będąc zainteresowany jedynie postępowaniami karnymi przeciwko niemu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, wymienione
w punktach 1a-f przez obrońcę oskarżonego M. W., są niezasadne nie zasługują na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom skarżącego ustalenia faktyczne i prawne Sądu Okręgowego są prawidłowe i znajdują potwierdzenie w całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Oskarżony M. W. w dniu 31 marca 2014 r. zawarł umowę pożyczki z pokrzywdzonym H. M. i jej przedmiotem była kwota 760.000zł. Biegły sądowy D. M. po przeprowadzeniu badań porównawczych pisma i podpisów stwierdził w pisemnej opinii kryminalistycznej- (k. 378-388), że znajdujące się na umowie pożyczki zawartej w dniu 31 marca 2014 r. podpisy w pozycji pożyczkobiorca
i pożyczkodawca zostały bezpośrednio nakreślone na tej umowie i są autentycznymi podpisami M. W. i H. M.. W § 4 strony zgodnie ustaliły, że prawnymi zabezpieczeniami spłaty udzielonej pożyczki będą hipoteki umowne na nieruchomościach gruntowych stanowiących własność oskarżonego M. W.
i jego rodziców dla których są prowadzone księgi wieczyste, przewłaszczenie rzeczy oznaczonych co do tożsamości, według zestawienia środków trwałych o wartości 791.161 zł, określonych w polisie seria (...) nr (...) wraz przelewem z niej praw oraz weksel własny in blanco wystawiony przez pożyczkobiorcę M. W..

Strony zawarły też w dniu 31 marca 2014 r. odrębną umowę przeniesienia prawa własności
(przewłaszczenia) rzeczy oznaczonych co do tożsamości w postaci dwóch koparek i zestawu zgrzewarek. Zgodnie z § 4 tej umowy przeniesienie własności rzeczy nastąpiło z chwilą jej podpisania, z tym że przewłaszczający, czyli oskarżony M. W. miał prawo zatrzymać te rzeczy w swoim władaniu, w charakterze biorącego w użyczenie, a wierzyciel zezwolił mu na bezpłatne używanie oddanych mu w tym celu rzeczy, do czasu całkowitej spłaty wierzytelności lub do momentu otrzymania pisma wierzyciela, czyli H. M., zawierającego żądanie zwrotu użyczonych rzeczy, które faktycznie znajdowały się na przechowaniu u świadka B. B..

W tej sytuacji podniesiony przez skarżącego zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest nietrafny, ponieważ zabezpieczenie spłaty udzielonej pożyczki, miało być dokonane poprzez przewłaszczenie mienia oskarżonego M. W. w postaci dwóch koparek oraz zestawu zgrzewarek oraz poprzez przelanie praw z polis ubezpieczenia tych przedmiotów
i w tym celu strony zawarły odrębną umowę przeniesienia własności ( przewłaszczenia) rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Dowody zebrane w toku postępowania karnego, w tym stanowcze zeznania świadka H. M. oraz wyżej wskazana dokumentacja
i pośrednio także zeznania świadka B. B., przeczą wyjaśnieniom oskarżonego
i potwierdzają ustalenia Sądu I instancji, że umowa przeniesienia praw własności rzeczy
z dnia 31 marca 2014 r. została podpisana przez oskarżonego M. W., a jego podpis został nie był sfabrykowany, a więc była ona ważna i prawnie skuteczna.

Chybiony jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych przez Sąd Okręgowy wskazywany przez skarżącego, że oskarżony M. W. nie zrealizował postanowień umowy i nie ustanowił zabezpieczenia hipotecznego na nieruchomościach z uwagi na fakt, iż były one już obciążone innymi hipotekami, mimo że w umowie pożyczki oświadczył, że są one wolne od obciążeń, podczas gdy dowody zebrane w toku postępowania jednoznacznie potwierdzają te ustalenia, a z rzeczowych zeznań H. M. wynika, iż wielokrotnie występował do oskarżonego o ustanowienie zabezpieczeń pożyczki i tego również od niego oczekiwał. Podkreślał także, że nigdy nie odstępował od zabezpieczeń prawnych pożyczki oraz nigdy by jej nie udzielił, gdyby wiedział, że oskarżony w chwili zawierania umowy, nie miał zamiaru ich zrealizować. Świadek H. M. kategorycznie też zaprzeczył,
aby zawierał i podpisywał z oskarżonym porozumienie rozwiązujące umowę pożyczki z dnia 31 marca 2014 r., noszące datę 29 maja 2015 r.

Niezasadny jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych przez Sąd Okręgowy zawarty w apelacji przez skarżącego, że oskarżony M. W. wziął od pokrzywdzonego H. M. weksel in blanco, który mu wcześniej wręczył, oświadczając że chce mieć jego kserokopię, a następnie wyszedł z pomieszczenia, a po powrocie wręczył pokrzywdzonemu jego kolorową kserokopię, ponieważ kluczowym dowodem w przedmiotowej sprawie są zeznania świadka H. M. przedstawiające opis wyżej wskazanej sytuacji. Istotna jest tutaj też opinia wydana przez biegłego sądowego D. M. z zakresu ekspertyzy dokumentów, pisma ręcznego i podpisów. Miał on stwierdzić, czy podpisy na załączonym do akt sprawy dokumencie w postaci weksla in blanco są autentyczne i zostały nakreślone przez oskarżonego M. W.
i pokrzywdzonego H. M. oraz, czy ten dokument jest autentyczny, czy też stanowi kopię techniczną. Biegły sądowy po przeprowadzeniu badań porównawczych pisma
i podpisów stwierdził w pisemnej opinii kryminalistycznej- (k. 378-388), że podpis i zapis na wekslu in blanco jest kopią techniczną, natomiast podpis o treści (...) jest obrazem autentycznego podpisu oskarżonego M. W.. W tym miejscu warto też odnieść się do deklaracji do weksla in blanco z dnia 31 marca 2014 r. podpisanego przez wystawcę weksla M. W. i wierzyciela H. M.. W tym dokumencie wystawca weksla in blanco M. W. złożył do dyspozycji H. M. weksel w ilości 1 sztuki i oświadczył, że jego posiadacz zwany wierzycielem, w przypadku nieuregulowania w terminie należności wynikających z umowy pożyczki z dnia 31 marca 2014 r., i to jest istotne w kwocie 670.000 zł, będzie uprawniony do wypełnienia weksla na kwotę tych należności, powiększonej o odsetki i inne ewentualne poniesione koszty. Z treści tego dokumentu wynika bezspornie, że przedmiotem pożyczki była kwota 670.000 zł , a nie 500.000 zł, a odsetki stanowiły dodatkową należność pieniężną. Ponadto posiadacz weksla miał prawo opatrzyć weksel datą płatności, według swego uznania, zawiadamiając o tym listem poleconym jego wystawcę, na 7 dni przed terminem. Z kolei żaden z wiarygodnych dowodów zebranych w toku postępowania nie wskazuje na to, aby pożyczka została spłacona. Sporządzony na tę okoliczność dokument z dnia 29 maja 2015 r.- porozumienie rozwiązujące umowę pożyczki z dnia 31 marca 2014 r., i rzekomy oryginał weksla własnego, który H. M. miał zwrócił oskarżonemu M. W. przy okazji podpisywania tego porozumienia, nie są w stanie podważyć wersji zdarzeń zaprezentowanych przez pokrzywdzonego. Oskarżony M. W. nie przedłożył oryginału tego dokumentu. Także ustaleń faktycznych przyjętych przez Sąd I instancji nie podważa sporządzone przez notariusza poświadczenie za zgodność przedłożonej przez oskarżonego M. W. kserokopii z okazanym mu dokumentem.

Wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego M. W. nie zasługuje
na uwzględnienie zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych przez Sąd Okręgowy
i polegający na tym, że pokrzywdzony H. M. próbował dokonać zabezpieczenia poprzez zatrzymanie dwóch koparek i trzech zgrzewarek wskazanych w umowie przewłaszczenia, gdyż osobą przechowującą maszyny był B. B., pozostający
w sporze z oskarżonym odnośnie ich własności, a dowody zebrane w toku postępowania karnego nie przeczą tym ustaleniom, a ponadto przez kilka lat używał on koparek i ostatecznie zostały one sprzedane w drodze licytacji komorniczej. Ta okoliczność nie ma też zasadniczego znaczenia co do faktu niespłacenia pożyczki przez pożyczkobiorcę oraz
w świetle § 4 umowy przeniesienia ( przewłaszczenia) prawa własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości, zawartej pomiędzy stronami w dniu 31 marca 2014 r.

Za całkowicie chybiony należy uznać zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych przez Sąd Okręgowy i polegający na uznaniu, że oskarżony M. W., mimo upływu terminu, nie dokonał spłaty pożyczki nawet

w części, podczas gdy dowody zebrane w toku postępowania świadczą o uregulowaniu przez niego należności wynikających z umowy pożyczki zawartej 31 marca 2014 r., tj. pokwitowań wystawionych przez H. M. z dnia 31 marca 2015 r., z dnia 9 kwietnia 2015 r. oraz z dnia 20 kwietnia 2015 r., wraz z dokumentem z dnia 29 maja 2015 r., nazwanym porozumieniem rozwiązującym umowę pożyczki z dnia 31 marca 2014 r. Z przekonujących zeznań świadka H. M. jednoznacznie wynika, że pożyczka w kwocie 670.000 zł nie została spłacona przez oskarżonego M. W., ani w całości, ani też w części. Zaprzeczy też, aby wystawiał i podpisywał pokwitowania odbioru pieniędzy w łącznej kwocie 550.000 zł i zawierał porozumienie rozwiązujące umowę pożyczki z dna 31 marca 2014 r. Nie zasługują także na wiarę wyjaśnienia oskarżonego M. W. co do zwrotu pożyczki pokrzywdzonemu. Ta okoliczność pozostaje w jaskrawej sprzeczności z rzeczowymi i konsekwentnymi zeznaniami H. M. oraz opiniami kryminalistycznymi: pisemną
i ustną, wydanymi przez biegłego sądowego D. M. z zakresu ekspertyzy dokumentów, pisma ręcznego i podpisów - (k. 867-881, 921-922). Podpisy na
3 pokwitowaniach odbioru pieniędzy w łącznej kwocie 550.000 zł z dnia: 31 marca 2015 r.,
9 kwietnia 2015 r. i 20 kwietnia 2015 r. nie zostały nakreślone przez H. M., przy czym podpis na pokwitowaniu z dnia 9 kwietnia 2015 r. nie został nakreślony bezpośrednio na tym dokumencie, który jest kopią techniczną i nie jest obrazem autentycznego podpisu H. M.. Natomiast na wszystkich pokwitowaniach znajdują się autentyczne podpisy oskarżonego M. W., który w ten sposób starał się nieudolnie wykazać,
że dokonał zwrotu pożyczki.

Niezasadny jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych przez Sąd I instancji wskazywany przez skarżącego, że pokrzywdzony H. M. od kwietnia 2015 r. do końca 2016 r. wielokrotnie wzywał oskarżonego M. W. do zwrotu pożyczki, odwiedzał go w miejscu pracy, podejmował telefoniczne próby nawiązania z nim kontaktu, lecz ten tego unikał, ponieważ wskazują na to niezbicie stanowcze i kategoryczne zeznania świadka H. M. , które mają też pośrednie potwierdzenie w zeznaniach świadka B. B., a ponadto pokrzywdzony rzeczowo wyjaśnił, dlaczego nie wzywał go do przedsądowej zapłaty, nie wystąpił nigdy na drogę postępowania cywilnego celem wyegzekwowania niespłaconej pożyczki, będąc zainteresowany jedynie wytoczeniem postępowania karnego przeciwko niemu, co czego miał pełne prawo.

Wniosek

Obrońca oskarżonego M. W. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie go od zarzucanego aktem oskarżenia czynu,
a ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy oskarżonego M. W. jest niezasadny. Wskazane wyżej zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku okazały się nietrafne. Nie doprowadziły do podważenia ustaleń faktycznych oraz prawnych Sądu Okręgowego. Argumentacja skarżącego jest całkowicie nieprzekonująca. Z tych powodów brak było podstaw do zmian zaskarżonego wyroku na korzyść i uniewinnienia oskarżonego M. W. od przypisanego mu przestępstwa z art 286 § 1 k. k. w zw. z art. 294 § 1 k. k. Nie zachodzi też potrzeba uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, ponieważ nie znajduje uzasadnienia zastosowanie przepisu art. 437 § 2 k. p. k. oraz nie zachodzą przesłanki określone w art. 439 § 1 k. p. k. i art. 454 k. p. k., jak i nie istnieje potrzeba przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego.

3.4.

III. Obrońca oskarżonego M. W. zarzucił obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie: art. 7 w zw. z art. 4 i art. 410 k. p. k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego polegającą na :

2.

a) uznaniu przez Sąd I instancji za wiarygodne opinie pisemne i opinię ustną biegłego D. M., gdyż zostały one sporządzone w sposób kompletny i rzetelny przez uprawniony podmiot, podczas gdy biegły zarówno w swojej pisemnej, jak i uzupełniającej opinii ustnej na rozprawie dnia 18 grudnia 2019 r., nie wyjaśnił wyczerpująco cech rozbieżnych
i zbieżnych podpisów H. M. na wystawionych przez niego pokwitowaniach odbioru pieniędzy oraz innych dokumentach znajdujących się w aktach sprawy, stanowiących materiał porównawczy;

b) błędnym uznaniu przez Sąd I instancji za wiarygodne zeznań świadka H. M., pomimo że nie znalazło to potwierdzenia w dokumentach załączonych do akt sprawy, w tym zawartych umowach, potwierdzeniu przelewu, zeznaniach innych świadków oraz opiniach biegłego z zakresu badania pisma;

c) błędnym uznaniu przez Sąd I instancji za wiarygodne zeznań świadka B. B. w części dotyczącej umowy łączącej oskarżonego
z pokrzywdzonym, gdy wiedzę na jej temat czerpał tylko od H. M.;

d) błędnym przyjęciu przez Sąd I instancji, że oskarżony M. W.
w dniu 31 marca 2014 r. w C., działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził H. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 500.000 zł w ten sposób, że pożyczył od H. M. tę kwotę wprowadzając go w błąd do do możliwości i zamiaru jej zwrotu oraz zamiaru realizacji zabezpieczeń wskazanych w umowie, pomimo braków dowodów na to;

e) obrazie przepisu art. 170 k. p. k. poprzez bezzasadne i nieumotywowane oddalenie przez Sąd I instancji wniosku obrońcy o powołanie innego biegłego grafologa dla sporządzenia wyczerpującej i pełnej opinii oraz zobowiązanie go do porównania podpisów H. M. z pokwitowań
z jego podpisami ze wskazanych dokumentów z akt przedmiotowej sprawy, przy czym proces porównywania każdej kolejnej cechy, powinien zostać przez niego szczegółowo opisany i przedstawiony graficznie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty obrazy przepisów prawa karnego procesowego, czyli art. 4 k. p. k., art. 7 k. p. k.
i art. 410 k. p. k., podniesione przez obrońcę oskarżonego M. W. są niezasadne.

Nie sposób zgodzić się z zarzutami skarżącego, jakoby zaskarżone orzeczenie naruszało którykolwiek ze wskazanych przez niego przepisów postępowania karnego oraz było obarczone błędem co do faktów. Z części motywacyjnej zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd I instancji z należytą starannością przeprowadził postepowanie dowodowe i w sposób wyczerpujący odniósł się do wszystkich kwestii wymagających rozstrzygnięcia.
W szczególności w sposób wnikliwy przeanalizował i właściwie ocenił dowody, które legły
u podstaw skazania oskarżonego M. W. za przypisane mu przestępstwo
z art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 294 § 1 k. k.

Ocenę zasadności podniesionych zarzutów zacząć należy od konstatacji, że kontrola instancyjna oceny dowodów nie obejmuje sfery przekonania sędziowskiego, jaka wiąże się
z bezpośredniością przesłuchania, sprowadza się natomiast do sprawdzenia, czy ocena ta nie wykazuje błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu, pominięcia pewnych dowodów) lub logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania) albo czy nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy. Tak więc dokonanie przez sąd odwoławczy nowej, odmiennej oceny dowodów jest uzasadnione tylko wówczas, gdy
w wyniku kontroli odwoławczej stwierdzona zostanie dowolność oceny poczynionej przez Sąd I instancji (pomijając kwestię nowych dowodów). Jeżeli natomiast ocena dokonana przez sąd pierwszej instancji pozostaje pod ochroną art. 7 k. p. k., nie ma podstaw do zmieniania jej w postępowaniu odwoławczym.

W realiach niniejszej sprawy nie sposób dopatrzeć się przekroczenia przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów. W istocie apelacja obrońcy stanowi jedynie polemikę
z dokonaną przez Sąd Okręgowy oceną dowodów. Mianowicie skarżący domaga się ich odmiennej oceny, przede wszystkim z zakresie oceny opinii grafologicznych wydanych przez biegłego sądowego D. M., jednak nie wskazuje żadnych rzeczowych argumentów, które podważałyby ocenę przedstawioną w tym zakresie w części motywacyjnej wyroku. Jednak dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego
w sposób odmienny od oczekiwań strony procesowej nie stanowi naruszenia przepisów
art. 7 k. p. k. Dlatego też zawartej w apelacji argumentacji w tym zakresie nie sposób podzielić.

Co do obrazy art. 4 k. p. k. zarzucanej przez obrońcę oskarżonego wskazać należy, że
w orzecznictwie Sądu Najwyższego konsekwentnie prezentowany jest pogląd, iż zarzut obrazy prawa procesowego powinien opierać się na naruszeniu norm tworzących konkretne nakazy lub zakazy, a nie norm o charakterze ogólnym, taki zaś charakter ma powołany przez obrońcę przepis art. 4 k. p. k. Z tych też względów zarzut obrazy powołanych przepisów należy uznać za całkowicie bezzasadny.

Nie ma również racji obrońca stawiając zarzut obrazy art. 410 k. p. k. Z naruszeniem tego przepisu mamy do czynienia jedynie wówczas, gdy sąd opiera swoje orzeczenie na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej, bądź tylko na części materiału ujawnionego i jego rozstrzygnięcie nie jest wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności.

W żadnej mierze natomiast dokonanie oceny dowodów i oparcie się na określonych z nich, przy jednoczesnym odmówieniu wiary dowodom przeciwnym nie stanowi naruszenia dyspozycji art. 410 k. p. k. Natomiast nie jest naruszeniem przepisu art. 410 k. p. k. dokonanie oceny materiału dowodowego przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie w sposób odmienny od subiektywnych oczekiwań strony procesowej.

Obrońca oskarżonego M. W. nieskutecznie próbuje też zakwestionować opinie biegłego sądowego D. M., pisemną i ustną, wydane na okoliczność ustalenia, czy podpisy na trzech pokwitowaniach odbioru pieniędzy zostały nakreślone przez oskarżonego M. W. i pokrzywdzonego H. M. oraz czy są to dokumenty autentyczne, czy też stanową one kopie techniczne. Sąd Okręgowy prawidłowo uznał,
iż oskarżony M. W., mimo upływu terminu, nie dokonał spłaty pożyczki nawet
w części. Dowody zebrane w toku postępowania karnego absolutnie nie świadczą
o uregulowaniu przez niego należności wynikających z umowy pożyczki zawartej 31 marca 2014 r. Tej okoliczności nie potwierdzają również złożone do sprawy przez oskarżonego M. W. pokwitowania z dnia 31 marca 2015 r., z dnia 9 kwietnia 2015 r. oraz
z dnia 20 kwietnia 2015 r., wraz z dokumentem z dnia 29 maja 2015 r., nazwanym porozumieniem rozwiązującym umowę pożyczki z dnia 31 marca 2014 r. Ze stanowczych, rzeczowych i przekonujących zeznań świadka H. M. jednoznacznie wynika, że pożyczka w kwocie 670.000 zł nie została spłacona przez oskarżonego M. W., ani w całości, ani też w części. Zaprzeczy też, aby wystawiał i podpisywał pokwitowania odbioru pieniędzy w łącznej kwocie 550.000 zł i zawierał porozumienie rozwiązujące umowę pożyczki z dna 31 marca 2014 r. Nie zasługują także na wiarę wyjaśnienia oskarżonego M. W. co do zwrotu pożyczki pokrzywdzonemu. Ta okoliczność pozostaje w jaskrawej sprzeczności z rzeczowymi i konsekwentnymi zeznaniami H. M. oraz opiniami kryminalistycznymi: pisemną i ustną, wydanymi przez biegłego sądowego D. M. z zakresu ekspertyzy dokumentów, pisma ręcznego i podpisów - (k. 867-881, 921-922). Podpisy na 3 pokwitowaniach odbioru pieniędzy w łącznej kwocie 550.000 zł z dnia: 31 marca 2015 r., 9 kwietnia 2015 r. i 20 kwietnia 2015 r. nie zostały nakreślone przez H. M., przy czym podpis na pokwitowaniu z dnia 9 kwietnia 2015 r. nie został nakreślony bezpośrednio na tym dokumencie, który jest kopią techniczną i nie jest obrazem autentycznego podpisu H. M.. Natomiast na wszystkich pokwitowaniach znajdują się autentyczne podpisy oskarżonego M. W., który w ten sposób starał się nieudolnie wykazać, że dokonał zwrotu pożyczki.

Biegły sądowy D. M. w sporządzonych opiniach dokonał rzeczowej analizy graficzno - porównawczej przedłożonych mu w aktach sprawy karnej materiałów dowodowych oraz porównawczych i sformułował logiczne oraz przekonujące wnioski, które nie mogą być podważone argumentami skarżącego zaprezentowanymi w apelacji. Biegły sądowy dysponował wystarczający materiałem porównawczym pochodzącym od pokrzywdzonego H. M. i w sposób kompletny oraz rzetelny wykorzystał go
w opracowanych opiniach.

Wbrew gołosłownym twierdzeniom skarżącego błędnym Sąd I instancji trafnie uznał za wiarygodne zeznania świadka H. M., ponieważ znalazły pełne potwierdzenie
w dokumentach załączonych do akt sprawy, czyli umowach, potwierdzeniu przelewu, zeznaniach innych świadków oraz opiniach biegłego z zakresu badania pisma.

Pomimo przeciwstawnego stanowiska obrońcy M. W., Sąd I instancji miał podstawy uznać za wiarygodne zeznania świadka B. B., w części dotyczącej umowy łączącej oskarżonego z pokrzywdzonym, gdyż wiedzę na jej temat czerpał od H. M., który przedstawiał mu wiarygodny i rzeczywisty obraz przebiegu zdarzeń faktycznych w tej sprawie.

Nie ma racji skarżący utrzymując, że Sąd I instancji błędnie ustalił, iż oskarżony M. W. w dniu 31 marca 2014 r. w C., działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził H. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 500.000 zł w ten sposób, że pożyczył od H. M. tę kwotę, wprowadzając go w błąd do możliwości i zamiaru jej zwrotu oraz zamiaru realizacji zabezpieczeń wskazanych w umowie, ponieważ wskazują na to przekonujące dowodu wymienione i prawidłowo ocenione przez Sąd Okręgowy.

Kwestie związane z opiniami biegłych należy rozważać na tle art. 201 k. p. k. i w związku
z tym zasadniczo nie mają w tym wypadku zastosowania reguły wyrażone w art. 170 k. p. k., gdyż mogłoby to prowadzić do sytuacji, że strona niezadowolona z opinii biegłego, mogłaby wiele razy żądać powołania kolejnych biegłych, aż któryś z nich złożyłby opinię wykazującą to, co strona zamierza udowodnić. Stosownie do art. 201 k. p. k. jeżeli zachodzi sprzeczność pomiędzy różnymi opiniami w tej samej sprawie, można wezwać ponownie tych samych biegłych lub powołać innych. Wymieniony przepis określa więc dyrektywę postępowania, gdy opinie biegłych wydane w tej samej sprawie są sprzeczne, nakazując alternatywne postępowanie polegające na wezwaniu ponownym tych samych biegłych lub powołaniu innych. Opinia biegłego jest niepełna, jeżeli nie udziela odpowiedzi na wszystkie postawione mu pytania, na które zgodnie z zakresem posiadanych wiadomości specjalnych
i udostępnionych mu materiałów dowodowych może oraz powinna udzielić odpowiedzi lub jeżeli nie uwzględnia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia konkretnej kwestii okoliczności albo też nie zawiera uzasadnienia wyrażonych w niej ocen oraz poglądów. Opinia jest zaś niejasna, jeżeli jej sformułowanie nie pozwala na zrozumienie wyrażonych w niej ocen i poglądów, a także sposobu dochodzenia do nich albo jeżeli zawiera wewnętrzne sprzeczności, posługuje się nielogicznymi argumentami. Natomiast, sprzeczność w samej opinii (sprzeczność wewnętrzna) lub między dwiema albo większą liczbą opinii (sprzeczność zewnętrzna) zachodzi wówczas, gdy w jednej opinii, w dwóch albo większej ich liczbie, co do tych samych, istotnych okoliczności, dokonane zostały odmienne ustalenia, odmienne oceny albo też z przeprowadzonych takich samych czynności w opiniach tych sformułowane zostały odmienne wnioski.

Przepis art. 201 k. p. k. stanowi samoistną podstawę do dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej lub do przeprowadzenia nowej opinii, o ile spełnione zostaną przesłanki przewidziane w tym przepisie. A contrario, artykuł ten może stanowić samodzielną podstawę do oddalenia wniosku dowodowego o przeprowadzenie opinii uzupełniającej, bądź
o dopuszczenie nowej opinii, jeżeli strona tego się domaga a przeprowadzony już dowód
z opinii jest jasny, pełny, niesprzeczny oraz nie zachodzi sprzeczność między opiniami. Na gruncie niniejszej sprawy Sąd Okręgowy słusznie oddalił wniosek dowodowy obrońcy oskarżonego M. W. o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego na tę samą okoliczność, ponieważ opinie wydane przez biegłego sądowego D. M. są pełne, jasne i wyczerpujące oraz wewnętrznie niesprzeczne. W tej sytuacji zarzut obrazy przepisu art. 170 k. p. k. jest całkowicie niezasadny.

Wniosek

Obrońca oskarżonego M. W. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie go od zarzucanego aktem oskarżenia czynu,
a ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy oskarżonego M. W. jest niezasadny. Wskazane wyżej zarzuty obrazy przepisów prawa karnego procesowego, przyjętych za podstawę wyroku okazały się nietrafne. Nie doprowadziły do podważenia ustaleń faktycznych oraz prawnych Sądu Okręgowego. Argumentacja skarżącego jest całkowicie nieprzekonująca. Z tych powodów brak było podstaw do zmian zaskarżonego wyroku na korzyść i uniewinnienia oskarżonego M. W. od przypisanego mu przestępstwa z art 286 § 1 k. k. w zw. z art. 294 § 1 k. k. Nie zachodzi też potrzeba uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, ponieważ nie znajduje uzasadnienia zastosowanie przepisu art. 437 § 2 k. p. k. oraz nie zachodzą przesłanki określone w art. 439 § 1 k. p. k. i art. 454 k. p. k., jak i nie istnieje potrzeba przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Apelacyjny w Katowicach po rozpoznaniu apelacji wniesionych przez prokuratora, pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego H. M. i obrońcę oskarżonego M. W. :

1. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie w stosunku do oskarżonego M. W. w zakresie dotyczącym orzeczeń zawartych w punktach 1 i 2 w ten sposób, że:

a. odnośnie punktu 1 ustalił, że przedmiotem niekorzystnego rozporządzenia mieniem była kwota 670.000 zł;

b. odnośnie punktu 2 na podstawie art. 46 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia
30 czerwca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k. k. orzekł od oskarżonego M. W. obowiązek naprawienia w całości wyrządzonej szkody, poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego H. M. kwoty 670.000 zł;

2. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd Apelacyjny podzielił generalnie ustalenia faktyczne i prawne Sądu Okręgowego
w odniesieniu do oskarżonego M. W. w zakresie dotyczącym przypisanego mu przestępstwa z art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 294 § 1 k. k. Również akceptuje uzasadnienie podstawy prawnej wyroku.

Prokurator i pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego H. M. wnieśli apelacje na niekorzyść oskarżonego M. W. w zakresie dotyczącym orzeczenia o winie. Rację mają skarżący, że pisemna umowa pożyczki jest podstawowym dowodem rozstrzygającym o treści tej czynności prawnej i znajduje ona odzwierciedlenie w zeznaniach pokrzywdzonego H. M. i zeznaniach świadka B. B., którzy też stanowczo oraz konsekwentnie podtrzymywali w swoich depozycjach, że przedmiotem umowy pożyczki była kwota 670. 000 zł. Ich wersja zdarzenia znajduje potwierdzenie w treści weksla in blanco i deklaracji wekslowej, w dokumencie przelewu bankowego i opiniach biegłego sądowego grafologa.

Konsekwencją udowodnienia oraz uznania, że przedmiotem umowy pożyczki była kwota 670. 000 zł oraz podzielając przyjętą kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu M. W., a także uwzględniając zarzuty apelacyjne skarżących i zawarte
w środkach odwoławczych wnioski, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie w stosunku do oskarżonego M. W. w zakresie dotyczącym orzeczeń zawartych w punktach 1 i 2 w ten sposób, że:

a. odnośnie punktu 1 ustalił, że przedmiotem niekorzystnego rozporządzenia mieniem była kwota 670.000 zł;

b. odnośnie punktu 2 na podstawie art. 46 § 1 k. k. w brzmieniu obowiązującym do dnia
30 czerwca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k. k. orzekł od oskarżonego M. W. obowiązek naprawienia w całości wyrządzonej szkody, poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego H. M. kwoty 670.000 zł.

W związku z tym, że przestępstwo określone w art. 286 § 1 k. k. w związku z art. 294 § 1 k. k. zostało popełnione przez oskarżonego M. W. w dniu 31 marca 2014 r.,
to mając na uwadze treść przepisu art. 46 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia
30 czerwca 2015 r., który odnosił się do środka karnego a nie środka kompensacyjnego, to brak było podstaw prawnych do zasądzenia, w oparciu o przepisy prawa cywilnego, odsetek za zwłokę od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego w kwocie 670.000 zł.

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego na jego korzyść nie została uwzględniona
z przyczyn naprowadzonych wcześniej w uzasadnieniu Sądu Apelacyjnego.

W pozostałym zakresie zaskarżony wyroku utrzymano w mocy co do opisu czynu, zastosowanej kwalifikacji prawnej w stosunku do oskarżonego M. W., wymiaru orzeczonych kar oraz kosztów postępowania za pierwszą instancję.

W niniejszej sprawie oskarżony M. W. został skazany na podstawie art. 294 § 1 k. k. na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w liczbie 200 stawek dziennych po po 20 zł. Wymiar kary pozbawienia wolności jest współmierny do stopnia winy sprawcy
i społecznej szkodliwości przypisanego mu przestępstwa. Należy zaakceptować okoliczności, które zostały wzięte pod uwagę przez Sąd Okręgowy przy kształtowaniu ich wymiaru. Oskarżony M. W. był już karany i wyrządził pokrzywdzonemu H. M. znaczną szkodę majątkową. W tej sytuacji musi ponieść surowe konsekwencje prawne za dokonany czyn. Orzeczona kara pozbawienia wolności powinna spełnić swoje cele w zakresie prewencji indywidualnej oraz generalnej i stanowić dla sprawcy przykładną nauczkę na przyszłość. Jeżeli chodzi o karę grzywny to odpowiada ona możliwościom zarobkowym i majątkowym oskarżonego.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

punkt 3

Sąd Apelacyjny zasądził od oskarżonego M. W. na rzecz Skarbu Państwa opłatę na II instancję w kwocie 1200 zł oraz wydatki postępowania odwoławczego, w oparciu o przepisy art. 627 k. p. k. oraz art. 8 ustawy z dnia
23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych, ponieważ jego sytuacja osobista, rodzinna i majątkowa pozwala na zapłatę kosztów sądowych.