Postanowienie z dnia 2007-12-04 sygn. II KK 157/07

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KK 157/07

P O S T A N O W I E N I E

Dnia 4 grudnia 2007 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący)

SSN Wiesław Maciak

SSN Rafał Malarski

SSN Józef Szewczyk

SSO del. do SN Zbigniew Kwiatkowski (sprawozdawca)

Protokolant Anna Janczak

przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Andrzeja Pogorzelskiego

w sprawie: 

1) S. M. W. skazanego z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 65 k.k.; art., 280 § 2 k.k. w zw. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 227 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 65 k.k. oraz innych

2) R. J. S. skazanego z art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

3) J. R. S. skazanego z art. 18 § 2 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k., art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 65 k.k. i innych

4) K. D. W. skazanego z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k., art. 18 § 3 k.k. w zw. z art.

279 § 1 k.k., art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k., art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 238 k.k. w zw. z art. 272 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 238 k.k. w zw. z art. 272 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

5) H. K. skazanego z art. 148 § 2 pkt 2 i 4 k.k. w zw. z art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. i innych

po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 4 grudnia 2007 r., kasacji wniesionych przez obrońców skazanych S. M. W., R. J. S., J. R. S., K. D. W. i H. K.

od wyroku Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 20 listopada 2006 r., sygn. akt II AKa […] zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w S. z dnia 15 lipca 2005 r., sygn. akt II K […] i wyrok Sądu Okręgowego w S. z dnia 21 października 2005 r., sygn. akt II K [X]

1. oddala wszystkie kasacje, z tym że wniesione przez obrońców skazanych R. J. S., J. R. S. , K. D. W. i H. K. jako oczywiście bezzasadne,

2. obciąża skazanych S. M. W., R. J. S., J. R. S., K. D. W. i H. K. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego w częściach od nich przypadających,

3. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. Ż.- M. z Kancelarii w Ł. kwotę 732 (siedemset trzydzieści dwa) złote w tym 22% podatku VAT za sporządzenie i wniesienie kasacji w sprawie skazanego H. K.,

4. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. J. z Kancelarii Adwokackiej w W. kwotę 732 (siedemset trzydzieści dwa) złote w tym 22% podatku VAT za obronę z urzędu skazanego H. K. w postępowaniu kasacyjnym przed Sądem Najwyższym.

U Z A S A D N I E N I E

Sąd Okręgowy w S. wyrokiem z dnia 15 lipca 2005 r. sygn. akt II K […] uznał oskarżonego S. W. winnym tego, że:

- w dniu 24 września 1995 r. w Ł. działając wspólnie i w porozumieniu z M. P. i A. J. oraz z osobą odpowiadającą w odrębnym postępowaniu i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej – przy pomocy dorabianych kluczy włamali się do pomieszczeń PPHU „M.”, skąd zabrali w celu przywłaszczenia kurtki, spódnice i spodnie łącznej wartości 26.036 zł na szkodę właściciela S. P. – to jest uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 279 § 1 k.k. i na podstawie tego przepisu oraz art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych, przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 40 zł,

- w marcu 1996 r. w pobliżu skrzyżowania tras K. – Ł. – W., w okolicach P. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z M. P. i J. M. usiłowali dokonać rozboju na osobie nieustalonego kierowcy samochodu ciężarowego i zabrać w celu przywłaszczenia przewożony przez niego ładunek w postaci rajstop dla firmy „P.” w Z. i w tym celu obserwowali wymieniony samochód ciężarowy jadąc za nim a S. W. bezskutecznie usiłował go zatrzymać oddając strzał w koło z pistoletu „[…]”, który wręczył mu M. P., to jest uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. i na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- w dniu 26 września 1996 r. w miejscowości K[X]. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z M. P. dokonali rozboju na osobie J. C. w ten sposób, że zagrozili mu użyciem: M. P. pistoletem a S. W. atrapą pistoletu, żądając wydania im przewożonych pieniędzy, które zabrali w celu przywłaszczenia w kwocie 10.300 zł na szkodę P. K., to jest uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 280 § 2 k.k. i na podstawie tego przepisu oraz art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył mu karę 3 lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych, przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

- w dniu 31 października 1996 r. w R. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i po uprzednim porozumieniu się z M. P., A. J. oraz J. M. dokonali rozboju na osobie obywatela czeskiego P. J. w ten sposób, że A. J. i S. W. przebrani w mundury policyjne i posługując się samochodem osobowym marki „P.” ucharakteryzowanym na radiowóz policyjny zatrzymali prowadzony przez pokrzywdzonego samochód ciężarowy marki „S.” nr rej. […] z naczepą do rzekomej kontroli drogowej, po wejściu pokrzywdzonego do „radiowozu” M. P. przy pomocy broni palnej w postaci pistoletu wraz z J. M. obezwładnili go krępując taśmą samoprzylepną i naciągając na głowę i twarz kominiarkę a następnie sprawcy zabrali z samochodu „S.”, przemieszczając go do T., przewożony nim ładunek w postaci rajstop wartości 172.376,80 zł na szkodę Przedsiębiorstwa Handlowego „P.” w Z. i czeskiej firmy „K.” A. K., przywłaszczając go wraz z dwoma telefonami komórkowymi łącznej wartości 3.200 zł i radioodtwarzaczem wartości 800 zł na szkodę firmy „K.” oraz pieniędzmi w walutach obcych na kwotę 1.670,60 zł, ekspresem do kawy wartości 100 zł i CD radia wartości 684 zł, paszportu i prawa jazdy na szkodę P. J., porzucając samochód „S.” w dniu 2 listopada 1996 r. na parkingu w miejscowości S[X]. gmina R., po ponad 12-godzinnym przetrzymywaniu go skrępowanego w samochodzie i w lesie, to jest uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 280 § 2 k.k., art. 227 k.k., art. 275 § 1 k.k. i art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i na podstawie art. 280 § 2 k.k. oraz art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył mu karę 5 lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

- w dniach 17 i 18 października 1998 r. w K[Y]. i C. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i po uprzednim porozumieniu się z M. P. i A. J. dokonali rozboju na osobie J[X]. M[X]., prowadzącego samochód ciężarowy marki „V.” nr rej. [X] z naczepą i dwoma kontenerami, stanowiące własność firmy przewozowej „T.” J[Y]. M[Y]., z tkaniną ubraniową z importu dla firmy „P[X].” w Ł. w ten sposób, że M. P. w K[Y]., sterroryzował pokrzywdzonego bronią palną w postaci pistoletu, a S. W. skrępował go taśmą samoprzylepną, w tym zakrywając mu twarz i oczy, a następnie obaj wymienieni umieścili go w bagażniku samochodu osobowego, którym S. W. przewiózł go w okolice T., dokąd M. P. przemieścił także samochód ciężarowy wraz z ładunkiem, A. J., który brał udział wraz z pozostałymi sprawcami w przygotowaniach do rozboju i przywiózł M. P. samochodem osobowym na miejsce jego dokonania a następnie doprowadził ten samochód w okolice T. – przez kilka godzin pilnował skrępowanego pokrzywdzonego, którego następnie M. P. i S. W., nadal w bagażniku samochodu osobowego, przewieźli do miejscowości C. i tam pozostawili, rozładowując w międzyczasie ładunek wartości 267.542,60 zł i zabierając go w celu przywłaszczenia na szkodę obu ww. firm, zabierając także w tym samym celu z kabiny samochodu ciężarowego: telefon komórkowy, radioodtwarzacz samochodowy i butlę gazową na szkodę firmy „T.” oraz dokumenty, w tym dowód osobisty i paszport, a także 250 marek niemieckich i 400 zł na szkodę J[X]. M[X]., to jest uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 280 § 2 k.k., art. 275 § 1 k.k. i art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i na podstawie art. 280 § 2 k.k. oraz art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył karę 5 lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych, przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 80 zł,

- w listopadzie 1999 r. w okolicach miejscowości Ż., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i po uprzednim porozumieniu się z M. P. dokonali rozboju na osobie obywatela Turcji A[X]. K[X]. w ten sposób, że zajechali samochodem osobowym drogę samochodowi prowadzonemu przez pokrzywdzonego, zmuszając go do zatrzymania się a następnie grożąc użyciem: M. P. bronią palną a S. W. atrapą pistoletu – zażądali pieniędzy i zabrali na szkodę wymienionego kwotę 30.000 zł oraz telefon komórkowy wartości 500 zł, to jest uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 280 § 2 k.k. i na podstawie tego przepisu oraz art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył karę 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych, przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

- w dniu 13 czerwca 2000 r. na trasie W. – K., w okolicach P. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z M. P., J. M. i dwiema osobami, wobec których materiały wydzielono do odrębnego prowadzenia – usiłowali dokonać rozboju na osobie obywatela Bułgarii A. D. K. w ten sposób, że S. W. przebrany w mundur policjanta zatrzymał prowadzony przez pokrzywdzonego samochód ciężarowy marki „M.” nr rej. [Y] z naczepą do rzekomej kontroli drogowej i polecił mu wsiąść do samochodu osobowego marki „VV […]” wspólników, ucharakteryzowanego na radiowóz policyjny, M. P. bronią palną w postaci pistoletu oraz J. M., ukryty w bagażniku samochodu, który schwycił pokrzywdzonego za szyję, próbowali bezskutecznie obezwładnić go i założyć mu na ręce kajdanki, w tym czasie inne osoby, wobec których wydzielono materiały do odrębnego prowadzenia, próbowały uruchomić samochód pokrzywdzonego, aby przemieścić go w inne miejsce i zabrać w celu przywłaszczenia przewożony ładunek w postaci kawy wartości 460.00 zł, nie zdołały jednak pokonać zabezpieczeń, ale zabrały i przywłaszczyły sobie z kabiny samochodu portfel pokrzywdzonego z pieniędzmi w różnych walutach na kwotę 6.000 zł na szkodę A. D. K., to jest uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k. i art. 227 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz na podstawie art. 280 § 2 k.k. oraz art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył karę 5 lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wymiarze 80 stawek dziennych, przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

- na początku sierpnia 2002 r. w Ł. otrzymał od innej osoby cudzy dowód osobisty serii […], który przywłaszczył sobie a następnie przekazał M. P., to jest uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 275 § 1 k.k. i na podstawie tego przepisu wymierzył karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, oraz uznał go za winnego czynu wypełniającego dyspozycję art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i na podstawie art. 278 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

- na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. w miejsce wymierzonych jednostkowych kar pozbawienia wolności i grzywny orzekł kary łączne 8 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 200 stawek dziennych, przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

- na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej łącznej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w niniejszej sprawie, a mianowicie od 11 lutego 2003 r. do 15 lipca 2005 r.,

- zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłaty sądowe w kwocie 2.600 zł,

- orzekł od oskarżonego obowiązek zwrotu na rzecz Skarbu Państwa przypadającą od niego część wydatków postępowania.

Powyższy wyrok z całości zaskarżył obrońca oskarżonego S. W. zarzucając: -obrazę prawa materialnego poprzez błędne uznanie, że oskarżony S. W. nie zasługuje na zastosowanie instytucji obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary określonej w art. 60 § 3 k.k., pomimo zaistnienia wszystkich przesłanek pozytywnych dla przyjęcia takiego stanowiska i braku przesłanek negatywnych, które przekreślałyby możliwość skorzystania przezeń ze statusu tzw. „małego świadka koronnego”, o którym mówi powołany przepis.

Stawiając powyższy zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej oskarżonego S. W. i przy zastosowaniu instytucji określonej w art. 60 § 3 i § 6 k.k. – nadzwyczajnego złagodzenia kary – orzeczenie:

1) za czyn z punktu 2 wyroku – kary 11 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 50 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 40 zł,

2) za czyn z punktu 6 wyroku – kary 2 lat pozbawienia wolności,

3) za czyn z punktu 7 wyroku –

a. kary 2 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 100 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 40 zł,

b. kary grzywny w wymiarze 20 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 40 zł,

4) za czyn z punktu 10 wyroku – kary 2 lat i 11 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 150 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 40 zł,

5) za czyn z punktu 15 wyroku – kary grzywny w wymiarze 70 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

6) za czyn z punktu 16 wyroku – kary 2 lat i 11 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 150 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 80 zł,

7) za czyn z punktu 27 wyroku – kary 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 100 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

8) za czyn z punktu 31 wyroku – kary 2 lat i 11 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 80 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

9) za czyn z punktu 33 wyroku – kary grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 zł,

10) w zakresie czynu z punktu 59 wyroku bez zmian tj. 6 miesięcy pozbawienia wolności,

a w miejsce orzeczonych jednostkowych kar pozbawienia wolności i kar grzywny kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 200 stawek dziennych przy określeniu jednej stawki na kwotę 50 zł.

Sąd Apelacyjny w […] wyrokiem z dnia 20 listopada 2006 r. sygn. akt II AKa […] zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w S. z dnia 15 lipca 2005 r. w sprawie II K […] wobec oskarżonego S. W. w ten sposób, że do podstawy prawnej wymiaru kary za czyny z punktów: 10, 16 i 31 powołał dodatkowo art. 11 § 3 k.k., utrzymał w mocy wyżej wymieniony wyrok w pozostałych zaskarżonych częściach oraz zwolnił go od kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym.

Kasację od powyższego prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w […] wniósł obrońca skazanego zarzucając rażące naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na jego treść, a to: art. 456 k.p.k. i art. 458 k.p.k. w zw. z art. 413 § 1 pkt 5 i 6 k.p.k. oraz art. 437 § 1 i § 2 k.p.k., art. 433 § 1 k.p.k. i art., 434 § 1 k.p.k. w zw. z art. 455 k.p.k., a także prawa materialnego art. 60 § 3 k.k. polegające na:

- braku rozstrzygnięcia w części dyspozytywnej (sentencji) wyroku w odniesieniu do apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego S. W. i zamieszczenie stanowiska Sądu Apelacyjnego uznającego rzeczona apelacją za niezasadną w uzasadnieniu wyroku,

- naruszeniu zakazu reformationis in peius przez poprawienie błędnej kwalifikacji prawnej przypisanych oskarżonemu S. W. czynów opisanych w pkt. 10, 16 i 31 wyroku sądu I instancji i zmianę tego wyroku przez powołanie do podstawy prawnej wymiaru kary art. 11 § 3 k.k. w sytuacji braku wniesienia środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego oraz pominięcie w podstawie prawnej wyroku reformatoryjnego art. 455 k.p.k.,

- obrazie prawa materialnego art. 60 § 2 k.k. przez jego niezastosowanie do czynów przypisanych oskarżonemu S. W., pomimo zaistnienia przesłanek pozytywnych dla przyjęcia takiego stanowiska.

Stawiając powyższe zarzuty wniósł o uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego w […] w zaskarżonej części i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Prokurator Prokuratury Apelacyjnej w […] w odpowiedzi na kasację wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Kasacja obrońcy skazanego S. M. W. jest bezzasadna i podlega oddaleniu. Nietrafny jest bowiem zarzut rażącego naruszenia przepisów postępowania (art. 413 § 1 pkt 5 i 6 k.p.k., art. 437 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 456 k.p.k.), polegający na braku rozstrzygnięcia w części dyspozytywnej wyroku sądu odwoławczego w odniesieniu do apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego S. W. Przepis art. 413 k.p.k. jest umieszczony w rozdziale 47 zatytułowanym „Wyrokowanie” i nie pozostawia cienia wątpliwości co do tego, że określa on składniki i treść wyroku sądu pierwszej instancji.

W art. 413 § 1 pkt 5 i 6 k.p.k. wymienione są elementy, które muszą być zawarte w każdym wyroku sądu meriti, a więc rozstrzygnięcie sądu oraz wskazanie zastosowanych przepisów ustawy karnej. Przepis ten nie został więc naruszony przez sąd ad quem.

Rodzaje orzeczeń sądu odwoławczego określa natomiast art. 437 § 1 in principio k.p.k. Według tego przepisu po rozpoznaniu środka odwoławczego sąd orzeka o utrzymaniu w mocy, zmianie lub uchyleniu orzeczenia w całości lub części (...). Z cytowanym przepisem koresponduje art. 456 k.p.k., który stanowi, że o utrzymaniu w mocy, uchyleniu lub zmianie wyroku sądu pierwszej instancji sąd odwoławczy orzeka wyrokiem.

W rozpoznawanej sprawie sąd ad quem po rozpoznaniu środków odwoławczych wniesionych przez obrońców poszczególnych oskarżonych orzekł w pkt. III części dyspozytywnej wyroku, że „utrzymuje w mocy wyżej wymienione wyroki w pozostałych zaskarżonych częściach, uznając apelacje obrońców oskarżonych C. Ł., A[Y]. K[Y]., C. J., A. W. i R. S. oraz apelację pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego za oczywiście bezzasadne”. Z powyższego sformułowania wynika, że apelacje obrońców pozostałych oskarżonych, w tym także oskarżonego S. W. uznał za bezzasadne. Do takiej konkluzji prowadzi również uzasadnienie wyroku sądu odwoławczego, w którym na stronach 52 i 62-63 wyraźnie on skonstatował, że zarzuty i wnioski zawarte w apelacji obrońcy oskarżonego S. W. nie są zasadne, po czym odniósł się do nich bardzo wnikliwie. Z tych powodów nie można uznać, że przepisy art. 437 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 456 k.p.k. zostały naruszony przez sąd ad quem.

Niezasadny jest również zarzut naruszenia przez sąd odwoławczy zakazu reformationis in peius wskutek powołania przepisu art. 11 § 3 k.k. przy wymiarze kary za czyny przypisane skazanemu S. W. w punktach 10, 16 i 31 wyroku Sądu I instancji.

Jest oczywiste, że zgodnie z wymaganiami dotyczącymi kumulatywnej kwalifikacji prawnej czynu (art. 11 § 2 i 3 k.k.), sąd meriti orzekający w sprawie ma obowiązek – kwalifikując przestępstwo – powołać w części dyspozytywnej wyroku wszystkie pozostające w zbiegu przepisy ustawy karnej, które sprawca naruszył swoim zachowaniem.

Zauważyć należy, iż skazany S. W. – co wynika zarówno z dokonanych ustaleń faktycznych, jak i z opisu czynów przypisanych mu w punktach 10, 16 i 31 części dyspozytywnej wyroku – działaniem swoim wyczerpał znamiona przestępstw z art. 280 § 2 k.k., art. 227 k.k., art. 275 § 1 k.k. i art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.; art. 280 § 2 k.k., art. 275 § 1 k.k. i art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k., art. 227 w zw. z art. 11 § 2 k.k. i sąd meriti wymierzył mu kary jednostkowe za poszczególne przestępstwa na podstawie przepisu art. 280 § 2 k.k., jako surowszego. Sąd ten nie wskazał jednak przy wymiarze kary przepisu art. 11 § 3 k.k., wobec tego sąd odwoławczy w tym zakresie zmienił zaskarżony wyrok i powołał do podstawy wymiaru kary za czyny z punktów 10, 16 i 31 przepis art. 11 § 3 k.k. Nie jest to jednak poprawienie błędnej kwalifikacji prawnej czynu w rozumieniu art. 455 k.p.k., ponieważ kwalifikacja prawna poszczególnych czynów przypisanych skazanemu S. W. w części dyspozytywnej wyroku została zastosowana prawidłowo i na podstawie właściwego przepisu surowszego (art. 280 § 2 k.k.) nastąpiło też wymierzenie kar jednostkowych za przypisane mu przestępstwa. Powołanie zatem przez sąd ad quem przepisu art. 11 § 3 k.k. nie nastąpiło z obrazą art. 434 § 1 k.p.k. Przepis ten dotyczy bowiem innej sytuacji procesowej. Stanowi on expressis verbis, że sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego tylko wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy, a także tylko w granicach zaskarżenia, chyba że ustawa stanowi inaczej (...). Z przepisu tego a contrario wynika, iż brak środka odwoławczego wniesionego na niekorzyść oskarżonego uniemożliwia sądowi ad quem orzekania na niekorzyść. Bezpośredni zakaz reformationis in peius jest ujęty w art. 434 § 1 in principio k.p.k. bardzo szeroko. Wyklucza on bowiem wszelkie orzekanie w instancji odwoławczej na niekorzyść oskarżonego. To w konsekwencji oznacza, że sytuacji oskarżonego nie można pogorszyć w żadnym zakresie, w stosunku do rozstrzygnięć zawartych w zaskarżonym orzeczeniu, a więc co do kary, ustaleń faktycznych, zasądzonych roszczeń itp.

W przedmiotowej sprawie, co oczywiste, sytuacja prawna skazanego S. W. nie uległa pogorszeniu w instancji ad quem w jakimkolwiek zakresie, stąd też nie nastąpiła obraza przepisu art. 434 § 1 k.p.k.

Przechodząc do zarzutu obrazy przepisu prawa materialnego (art. 60 § 3 k.k.) poprzez jego niezastosowanie do czynów przypisanych skazanemu S. W. należy skonstatować, iż jest on także bezzasadny. Przede wszystkim należy zauważyć, iż zarzut ten był podniesiony również w apelacji. Powtórzenie zatem w skardze kasacyjnej zarzutu i argumentacji zawartej w zwyczajnym środku odwoławczym może być skuteczne jedynie wtedy, gdy sąd ad quem nie rozpozna zarzutu w ogóle, bądź rozpozna go nienależycie i nie odniesie się do argumentów zarzutu w uzasadnieniu orzeczenia, stosownie do wymogów określonych w art. 457 § 3 k.p.k. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2004 r., V KK 124/04. LEX nr 126715). Taka sytuacja nie występuje w przedmiotowej sprawie, ponieważ sąd odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku s. 62-63 dokładnie podał motywy dlaczego uznał, iż zarzut obrazy przepisów prawa materialnego (art. 60 § 3 k.k.) jest niezasadny i argumentacja tam zawarta zasługuje na aprobatę.

Skoro jednak autor kasacji po raz kolejny podniósł zarzut rażącej obrazy przepisu prawa materialnego (art. 60 § 3 k.k.), to należy wyjaśnić, że przepis art. 60 § 3 k.k. stanowi szczególną podstawę prawną do zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet warunkowego zawieszenia jej wykonania. Dotyczy on sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia.

W świetle cytowanego przepisu warunkiem sine qua non jego zastosowania jest ujawnienie wszystkich znanych uczestników przestępstwa, nie zaś tylko niektórych, podobnie jak wszystkich istotnych okoliczności popełnienia przestępstwa, a nie wybiórcze ich przedstawienie z umniejszeniem własnej w nim roli. Przedstawienie własnej roli w popełnieniu przestępstwa należy również do istotnych okoliczności. Musi to być zatem rzetelne, szczere, pełne i konsekwentne przedstawienie przebiegu zdarzenia. Informacje szczątkowe, zmieniane, a zwłaszcza pozorowane, czy odwołane nie mogą stanowić podstawy do zastosowania art. 60 § 3 k.k. (zob. R. Góral: Kodeks karny. Praktyczny komentarz. Wydanie V, Warszawa 2007, s. 129-130 i powołane tam orzecznictwo Sądu Najwyższego) .

Tak więc przepis art. 60 § 3 k.k. nie ma zastosowania, jeżeli oskarżony w toku postępowania zmieni treść wyjaśnień w zakresie istotnych okoliczności popełnienia przestępstwa lub współdziałania w jego popełnieniu z innymi osobami (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r. III KK 112/04. OSNKW 2005, z. 1, poz. 6).

Taka sytuacja wystąpiła właśnie w przedmiotowej sprawie, gdzie skazany

S. W. jakkolwiek przyznał się do popełnienia przypisanych mu czynów, to jednak jego wyjaśnienia złożone w tej sprawie są dość lakoniczne, fragmentaryczne i zawierają tylko niektóre okoliczności przypisanych mu zdarzeń przestępnych. Zostały one złożone w sytuacji, gdy organom ścigania znane były już wszystkie istotne okoliczności inkryminowanych zdarzeń, w tym także udział każdego ze sprawców przy popełnieniu przypisanych im przestępstw.

Warto zwrócić uwagę, iż wyjaśnienia skazanego S. W. składane w toku postępowania karnego były także niespójne i niekonsekwentne. Nie przedstawił on w nich wszystkich istotnych okoliczności zdarzeń, które nie były znane organom ścigania, lecz starał się przedstawić tylko okoliczności dotyczące jego osoby i przebiegu zdarzeń, pomijając natomiast rolę i udział innych osób w popełnianiu przestępstw oraz zmieniając wyjaśnienia np. w odniesieniu do napadu na J. C.

Słusznie zatem sądy obu instancji uznały, że przyznanie się S. W. do popełnienia czynów uzasadniało tylko łagodniejsze jego potraktowanie w zakresie wymiaru kary, brak było natomiast podstaw do zastosowania wobec niego instytucji obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary z art. 60 § 3 k.k.

Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy – na podstawie art. 537 § 1 k.p.k. – orzekł jak na wstępie, obciążając skazanego kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego w części należnej od niego.