Nadzwyczajne złagodzenie kary w warunkach art. 60 § 3 k.k. (mały świadek koronny)

O nieznanych okolicznościach ustawodawca mówi w art. 60 § 4 k.k. Brak jest natomiast takiego warunku w § 3 art. 60 k.k. i nie jest dopuszczalne prowadzenie w tym zakresie wykładni na niekorzyść sprawcy.

W judykaturze dawniej istniały kontrowersje co do tego, czy ujawniane okoliczności muszą być okolicznościami dotychczas nieznanymi.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje jednak obecnie ugruntowane stanowisko, że ujawnienie organowi powołanemu do ścigania przestępstw przez sprawcę przestępstwa popełnionego we współdziałaniu z innymi osobami wszystkich istotnych w sprawie posiadanych przez niego informacji o osobach współdziałających z nim w popełnieniu przestępstw oraz okolicznościach jego popełnienia wypełnia warunek stosowania obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary, przewidzianego w art. 60 § 3 k.k., niezależnie od tego, czy informacje te były już znane takiemu organowi (uchwały SN: z dnia 25 lutego 1999 r., I KZP 38/98; z dnia 16 marca 1999 r., I KZP 2/99). Podnoszono, że muszą to być informacje, które są nowe dla organów ścigania według wiedzy przekazującego (post. SN z dnia 20 lutego 2003 r., II KK 113/02), by – jak się wydaje ostatecznie – uznać, że użyty w art. 60 § 3 k.k. termin „ujawni” oznacza przekazanie przez sprawcę organowi powołanemu do ścigania przestępstw określonych tym przepisem wiadomości dotychczas temu organowi nieznanych lub takich, które - według wiedzy sprawcy - są temu organowi nieznane (uchw. składu 7 sędziów SN z dnia 29 października 2004 r., I KZP 24/04; wyrok SN z 25 kwietnia 2008 r., II KK 335/07).

Pogląd przeciwny, wyrażony np. w wyroku SN z 27 maja 2002 r., V KKN 188/00 ma charakter zdecydowanie mniejszościowy.

Także doktryna opowiada się za uznaniem, że nie można wymagać od sprawcy, by miał świadomość, jakimi wiadomościami dysponują organy ścigania, więc nie może być od tego faktu uzależnione stosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary na podstawie § 3 art. 60 k.k. Na sprawcy ciąży jedynie obowiązek ujawnienia wszystkich posiadanych przez niego informacji co do osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotnych okoliczności jego popełnienia.

Wyrok SN z dnia 22 marca 2023 r., II KK 616/22

Standard: 74251 (pełna treść orzeczenia)

Interpretacje słowa "ujawni", użytego w art. 60 § 3 k.k. kładzie nacisk zarówno na element obiektywny (ujawnienie jako uczynienie jawnymi informacji dotychczas nieznanych organowi ścigania), jak i na element subiektywny (nakazuje uwzględnianie subiektywnego przekonania sprawcy, tj. jego wyobrażenia, że organ ścigania jeszcze nie dysponuje informacjami, które ma on do przekazania).

W orzecznictwie, jak i piśmiennictwie prawniczym, prezentowane są rozbieżne interpretacje użytego w tym przepisie zwrotu "ujawni ". Pierwsza z nich, uwzględniając wyłącznie jego element obiektywny, rozumie ujawnienie jako obejmujące przekazanie przez sprawcę organom ścigania informacji, o których w omawianym przepisie mowa, dotąd im nieznanych. Druga zaś rozumie je jako zawierające także nakaz uwzględniania subiektywnego przekonania sprawcy, że organy ścigania nie dysponują jeszcze informacjami, które zamierza on im przekazać. Nie ma potrzeby w tym miejscu prezentowania argumentacji przytaczanej dla uzasadnienia każdej z przedstawionych wyżej, odmiennych wykładni. 

Rozważając zagadnienie ewentualnego stosowania obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary w trybie art. 60 § 3 k.k. Sąd musi mieć w polu widzenia obie możliwe interpretacje.

Wyrok SN z dnia 17 czerwca 2021 r., V KK 457/19

Standard: 66146 (pełna treść orzeczenia)