Wyrok z dnia 2023-11-29 sygn. VIII AKa 256/23

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VIII AKa 256 / 23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 marca 2023r.

sygn. akt XII K 201/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel subsydiarny

☐ oskarżyciel posiłkowy

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

alternatywnie co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskaza­ny w art. 438 pkt 1) kpk, chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpo­wiada prawu

☒

art. 438 pkt 2) kpk – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3) kpk – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4) kpk – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub nies­łusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 kpk

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

alternatywnie zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

W. Ż

P. T.

wygląd oskarżonego po osadzeniu w are­szcie śledczym w dniu 17 września 2022r. oraz wygląd oskarżonego w 2015 roku

wydruki z systemu (...)

k. 575, 576

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-----

---

-----

-----

-----

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

wydruki z systemu (...)(k. 575, 576)

strony nie kwestionowały miarodajności zdjęć znajdują­cych się w systemie (...), przedstawiających wize­runek oskarżonego po zatrzymaniu do bieżącej sprawy oraz w 2015 roku. Dowody te służyły do weryfikacji za­rzutów dotyczących błędnego określenia koloru włosów P. T., jego ubioru oraz w mniejszym stopniu ko­loru oczu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----

-----

-----

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

APELACJA OBROŃCY OSKARŻONEGO

zarzuty naruszenia prawa procesowego:

1.  art. 7 kpk polegający na niezastosowaniu przez Sąd Okręgowy zasady swobodnej kontrolowanej oceny do­wodów i popadnięcie w dowolność:

a)  poprzez uznanie, że zeznania pokrzywdzonego mogą stanowić wiarygodną podstawą do ustalenia przebiegu zdarzenia i sprawstwa oskarżonego, podczas gdy zeznania te obarczone są dużą dozą nieprecyzyjności (w zakresie opisania cech cha­rakterystycznych sprawcy, którego początkowo opi­sał jako osobę o szarych włosach ubraną w fiole­tową bluzę i jeansy), ulegały zmianie i ewolucji w trakcie trwania postępowania (w pierwszych zez­naniach w dniu 14.09.2022r. przebieg zdarzenia został opisany tak, jakby działo się ono w jednym miejscu: i zabór mienia, a następnie pobicie przy użyciu deski, ponadto pokrzywdzony uzupełnił zez­nania o cechy charakterystyczne sprawcy dopiero po okazaniu wizerunku), a także były ze sobą wewnętrznie sprzeczne (w zeznaniach złożonych przed organem postępowania przygotowawczego z jednej strony twierdził, że sprawca po zabraniu telefonu uszedł bardzo mało - kilka metrów, aby później na pytania prowadzącego przesłuchania doprecyzować, że jednak przeszedł za sprawcą całą szerokość torów, co obrazuje mapa na k. 68), ulegały zmianie na skutek pytań organu ścigania (dopiero w ramach doprecyzowania zeznań na skutek pytań organu pokrzywdzony stwierdził, że jednak przeszedł za sprawcą całą szerokość to­rów), a także nielogiczne (w zakresie tego jak sprawca był w stanie z jednej strony przyłożyć mu nóż do gardła, zabrać telefon, schować te rzeczy do kieszeni i następnie jeszcze wziąć deskę, którą go pobił);

b)  poprzez uznanie, że zeznania matki pokrzywdzo­nego A. R. uprawdopodabniają jego re­lację pokrzywdzonego, podczas gdy zeznania te złożone podczas rozprawy nie mogą stanowić pod­stawy ani do ustalenia stanu faktycznego, ani do ustalenia wiarygodności pokrzywdzonego, bowiem zostały złożone na rozprawie w dniu 31.01.2023r. tuż po zeznaniach pokrzywdzonego złożonych cał­kowicie w obecności świadka, co wpłynęło sugeru­jąco na świadka chociażby w zakresie oceny zdol­ności pokrzywdzonego do odtworzenia zdarzeń w zakresie przebiegu zdarzenia i cech charakte­rystycznych sprawcy, bowiem świadek jeszcze na etapie postępowania przygotowawczego twierdzi­ła, że G. często zapomina i miała wątpli­wości, czy jest w stanie rozpoznać tego człowieka (protokół przesłuchania z 14.09.2022r. - k. 42 i n.), podczas gdy na rozprawie w dniu 31.01.2023r. powtórzyła za pokrzywdzonym, że syn, jeśli chodzi o poznawanie twarzy, ludzi, ma bardzo dobrą pa­mięć;

c)  poprzez błędną interpretację i nieprzydanie odpo­wiedniego znaczenia twierdzeniom opinii sądowo-psychologicznej z 8.03.2023r., w tym opinii uzupeł­niającej z 14.03.2023r. w szczególności w zakresie twierdzenia biegłego, że zważywszy na wpływ czyn­ników emocjonalnych, związanych przedmiotowym zdarzeniem - w interpretacji uzyskanych zeznań należy wziąć pod uwagę możliwość ograniczenia zdolności świadka do precyzyjnego rekonstruowa­nia szczegółów opisywanych wydarzeń i dokona­nie nadinterpretacji opinii, że nie dotyczy to jednak samego zdarzenia (punkt 1.1.1, 1.1.2 uzasadnie­nia), podczas gdy biegły w opinii uzupełniającej złożonej na rozprawie w dniu 14.03.2023r. wskazał wprost, że ograniczenia pokrzywdzonego dotyczą precyzyjnego rekonstruowania, a nie samego faktu rekonstrukcji zdarzenia, co należy interpretować w kontekście twierdzenia biegłego złożonego rów­nież podczas tej rozprawy, że upośledzenie pok­rzywdzonego w zakresie przetwarzania bodźców wzrokowych obejmuje procesy spostrzegania i za­pamiętywania, stąd siłą rzeczy w ocenie obrony opinia ta dyskwalifikuje zeznania pokrzywdzonego w zakresie tego, co niewątpliwie wymaga precyzji, to jest w zakresie dokonania opisu cech charakte­rystycznych sprawcy (a i tak lakonicznie przedsta­wiony przez pokrzywdzonego opis sprawcy nie ko­responduje z fizjonomią oskarżonego – oskarżony nie ma siwych włosów, czy zielonych oczu) i tym samym dyskwalifikują czynność okazania, podczas której pokrzywdzony wskazał P. T. jako te­go, który rzekomo miał dokonać zarzuconego mu przestępstwa;

d)  poprzez uznanie, że wskazanie przez pokrzywdzo­nego oskarżonego jako tego, który rzekomo miał dokonać zarzucanego mu przestępstwa podczas okazania w dniu 15.09.2022r. może przesądzać o uznaniu sprawstwa oskarżonego, podczas gdy czynność ta przeprowadzona została w sposób wadliwy (poprzez okazanie czarno-białych wize­runków) i nietransparentny, np. co do wskazania miejsca przeprowadzenia czynności (z protokołu wynika, że miała mieć miejsce w (...) W. V, a z zeznań pokrzywdzonego złożonych na roz­prawie w dniu 31.01.2023r. wynika, że czynność odbyła się w jego miejscu zamieszkania), co pod­daje w wątpliwość, czy czynność została przepro­wadzona w sposób wyłączony od jakichkolwiek su­gestii i wpływu na jej wynik;

e)  nieprzydanie odpowiedniego znaczenia notatce st. sierż K. L. z 14.09.2022r. (k. 40), która zawiera więcej szczegółów w zakresie cech cha­rakterystycznych sprawcy i przebiegu zdarzenia (w tej notatce po raz pierwszy pojawia się informa­cja, że pokrzywdzony po zaborze telefonu podążył za sprawcą przechodząc przez całą szerokość to­rów kolejowych), aniżeli zeznania pokrzywdzonego G. R. z tej daty;

f)  uznanie, że zeznania st. post. B. K. są wiarygodne, podczas gdy w kontekście notatki urzędowej z dnia 13.09.2022r. budzą one wątpli­wości co do sposobu wytypowania oskarżonego jako sprawcy przestępstwa, w szczególności, że biorąc pod uwagę, że samo zdarzenie miało miej­sce 13.09.2022r. w godzinach wieczornych (22.00-23.00) oznaczałoby to, że wytypowanie sprawcy zajęło świadkowi niecałą godzinę, przy czym udało mu się ustalić dane rzekomego sprawcy, a nie ujawnił danych dwóch bezdomnych (którzy mieli wytypować oskarżonego jako sprawcę, którzy z te­go tytułu powinni być świadkami w sprawie;

g)  wyjaśnienia oskarżonego są niewiarygodne, pod­czas gdy przedstawił on swoją hipotezę co do przebiegu zdarzenia, że napotkany przez niego prawdopodobnie obywatel Ukrainy próbował sprze­dać mu ten telefon, a przedstawionej przez os­karżonego alternatywnej wersji wydarzeń na etapie postępowania sądowego nie udało się wykluczyć, a także sąd orzekający nie uwzględnił, że przy za­trzymaniu P. T., który miał prawo być za­skoczony tą czynnością nie zabezpieczono żad­nych przedmiotów, które można byłoby powiązać z przedmiotowym zdarzeniem (ani noża, który miał­by służyć do rozboju, ani zabranego telefonu, ani nawet ubrań, które odpowiadałyby opisowi doko­nanemu przez pokrzywdzonego);

2.  obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku, a to przepisu art. 5 § 2 kpk poprzez jego niezastosowanie i uznanie oskarżonego za winnego zarzucanych mu czynów, mimo że pozos­tają nie dające się usunąć wątpliwości co do spraw­stwa oskarżonego;

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych:

3.  polegający na przyjęciu przez Sąd I instancji, że sprawca czynu zarzuconego w punkcie 2. kopał pok­rzywdzonego w brzuch, podczas gdy pokrzywdzony podczas zeznań złożonych na rozprawie w dniu 31.01.2023r. wskazał, że sprawca usiłował kopnąć mnie również w brzuch, ale nie trafił

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

zarzut naruszenia prawa materialnego w zakresie kwa­lifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, tj.:



art. 280 § 2 kk poprzez błędne jego zastosowanie, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności zeznania pokrzywdzonego G. R. nie mogą przesadzać o tym, że sprawca podczas zarzucanego przestępstwa użył przedmiotu niebezpiecznego (tj. noża), bowiem zgodnie z zezna­niami pokrzywdzonego złożonymi na rozprawie w dniu 31.01.2023r. pokrzywdzony nie widział ostrza noża, a jedynie trzonek;



art. 11 kk poprzez jego niezastosowanie skutkujące skazaniem oskarżonego za popełnienie dwóch odręb­nych czynów, podczas gdy sprawca dokonał jednego czynu, który ewentualnie wyczerpywał znamiona dwóch przepisów ustawy karnej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

zarzut rażącej niewspółmierności kary za popełnione przestępstwa, która jest nieadekwatna do stopnia zawi­nienia oskarżonego, społecznej szkodliwości zarzucone­go mu czynu, ani nie realizuje potrzeby społecznego oddziaływania kary, a ponadto niedostatecznie uwzględ­nia okoliczności łagodzące w postaci okoliczności towa­rzyszących popełnieniu przestępstwa

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie należało zauważyć, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się żadnych uchybień określonych w art. 439 § 1 kpk, których wystąpienie obligowałoby sąd odwoławczy do uchylenia zaskarżonego wyroku niezależnie od granic zaskar­żenia, podniesionych zarzutów, a także wpływu uchybienia na treść orzecze­nia.

Z zarzutów sformułowanych przez obrońcę oskarżonego częściowo zasadny okazał się tylko zarzut naruszenia prawa materialnego, a jego uwzględnienie pociągnęło za sobą modyfikację orzeczenia dotyczącego wymiaru kary.

W ramach zarzutu z tzw. pierwszej przesłanki odwoławczej (art. 438 pkt 1) kpk) obrońca kwestionowała przypisanie oskarżonemu zbrodni rozboju podnosząc, że pokrzywdzony na rozprawie dnia 31.01.2023r. podał, że nie widział ostrza noża, a jedynie trzonek (że zeznania G. R. nie mogą przesą­dzać, że sprawca podczas zdarzenia użył przedmiotu niebezpiecznego). Wska­zać należało, że zarzut ten – niezależnie od przywołanej podstawy – dotyczył w istocie oceny dowodów (o czym będzie szeroko mowa w dalszej części uza­sadnienia). Jako zarzut obrazy prawa materialnego byłby trafny jedynie wtedy, gdyby sąd przypisał oskarżonemu dokonanie rozboju kwalifikowanego nie us­talając wcześniej, że sprawca posłużył się nożem lub innym podobnie niebez­piecznym przedmiotem. Tymczasem sąd meriti jednoznacznie przyjął (str. 1. uzasadnienia), iż napastnik użył noża. Tym samym nie mogło być mocy o nie­prawidłowej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego pod normę prawa.

Mimo ułomnej konstrukcji oraz braku szerszego uzasadnienia Sąd Apelacyjny podzielił zarzut obrazy prawa materialnego w zakresie obejmującym przypisa­nie oskarżonemu dwóch odrębnych przestępstw: zbrodni rozboju (art. 280 § 2 kk) i występku spowodowania lekkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 157 § 2 kk). Sąd Okręgowy przyjął (str. 2 uzasadnienia), że oskarżony po raz drugi zaata­kował G. R. (użył wobec niego przemocy), gdy ten poprosił o oddanie telefonu. P. T. początkowo wyzywał pokrzywdzonego, a po­nieważ ten nie odchodził chwycił z ziemi deskę i kilkakrotnie uderzył nią Grze­gorza R., jak też uderzał go pięścią w twarz. Postępując w ten spo­sób spowodował uraz głowy i uraz nadgarstka lewego, skutkujące rozstrojem zdrowia na okres poniżej 7 dni. Sąd I instancji niestety pominął, że kodeks karny odrębnie, w art. 281 kk penalizuje zachowanie sprawcy, który w celu ut­rzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kra­dzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Wys­tępek ten zagrożony jest karą od roku do 10 lat pozbawienia wolności, czyli wy­raźnie surowiej od czynu z art. 157 § 2 kk (maksymalna sankcja: 2 lata pozba­wienia wolności). Zatem – wobec zaskarżenia wyroku wyłącznie na korzyść – wydawać by się mogło, że rozważania o ewentualnej zasadności przypisania P. T. również kradzieży rozbójniczej były niedopuszczalne. Rzecz jednak w tym, że w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że ten sam spraw­ca, który dokonał rozboju (w typie podstawowym, uprzywilejowanym lub kwalifi­kowanym), a który następnie działa w celu utrzymania się w posiadaniu w ten sposób uzyskanego mienia, może ponieść odpowiedzialność zarówno za roz­bój, jak i za kradzież rozbójniczą, o ile każdy z tych czynów będzie wymierzony w inne osoby pokrzywdzone. Ilekroć jednak zachodzi tożsamość pokrzywdzo­nego rozbojem i kradzieżą rozbójniczą, odpowiedzialność za przestępstwo z art. 281 kk zostaje wyeliminowana wskutek przyjęcia pomijalnego zbiegu przepi­sów (np. wyrok SN z dnia 28.09.1973r., II KR 123/73, OSNKW 1974/2/30; wy­rok SN z dnia 28.11.1990r., II KR 97/90, OSNKW 1991/7-9/40; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 30.03.2022r., II AKa 49/21, Lex nr 3390499; wyrok SA w War­szawie z dnia 17.12.2020r., II AKa 191/20, Lex nr 3112838).

Finalnie wobec stwierdzenia tożsamości pokrzywdzonego zbrodnią rozboju oraz występku kradzieży rozbójniczej (był nim G. R.) należało uznać, że odpowiedzialność za przestępstwo z art. 281 kk została wyeliminowana na skutek przyjęcia pomijalnego zbiegu przepisów. Redukcja wielości ocen nastą­piła tu w myśl zasady lex consumens derogat legi consumptae, bowiem za­wartość przepisu konsumowanego, pomimo, iż nie powiela znamion przepisu konsumującego, mieści się w jego merytorycznej zawartości. Odrębnie należa­ło się zastanowić, w jaki sposób przyjęcie koncepcji czynu współukaranego następczego (która jest wyłącznie dorobkiem doktryny i orzecznictwa, a nie wy­nikiem zastosowaniem konkretnego przepisu ustawy karnej) należy odzwier­ciedlić w treści orzeczenia (zwłaszcza w sytuacji zarzucenia w akcie oskarże­nia czynu współukaranego i jego przypisania wyrokiem sądu I instancji). Nie sposób zgodzić się z poglądem, że w przypadku przyjęcia czynu współukara­nego, sąd uniewinnia oskarżonego od jego dokonania, względnie umarza pos­tępowanie na podstawie art. 17 § 1 pkt 11) kpk (w tym kierunku Sąd Apelacyj­ny w B. w wyroku z dnia 11.06.2002r., II AKa 109/02, OSA 2003/4/ 34). Pogląd ten opiera się na błędnej koncepcji, że w odniesieniu do przestęp­stwa współukaranego należy podjąć odrębną decyzję procesową. W rzeczywi­stości w grę wchodzi jedynie czyn współukarany w ramach przyjętej prawnej jedności przestępstwa, a powinnością sądu jest tylko uzupełnienie w wyroku opisu czynu będącego podstawą skazania o znamiona przestępstwa współ­ukaranego (por. A. Marek, P. Gensikowski, Konstrukcja czynów współukara­nych i jej implikacje praktyczne, Prok. i Pr. 2004/10).

Wobec powyższych rozważań Sąd Apelacyjny dokonał korekty zaskarżonego wyroku w ten sposób, że uchylił orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wol­ności oraz o zaliczeniu na jej poczet okresu rzeczywistego pozbawienia wol­ności ( punkty I.1.-2. wyroku Sądu Apelacyjnego), a następnie ( punkt I.3. wyroku Sądu Apelacyjnego) przypisał oskarżonemu P. T. doko­nanie przestępstwa z art. 280 § 2 kk, którego opis uzupełnił o znamiona czynu współukaranego następczego.

Za tak opisany czyn wymierzona została oskarżonemu nowa kara 5 lat pozba­wienia wolności. Kara ta jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego czynu, stopnia winy oskarżonego oraz uwzględnia cele prewencji indywidualnej i generalnej. Obrońca oskarżonego – co zrozumiałe kwestio­nując wymiar kar wymierzonych wyrokiem sądu I instancji – trafnie wypunk­towała niezasadność przyjęcia jako okoliczność obciążającą niepełnospraw­ności pokrzywdzonego. Nie ma podstaw do przyjmowania, że oskarżony z pre­medytacją typował osoby niepełnosprawne na swoje ofiary, a u pokrzywdzone­go zasadniczo nie widać zewnętrznych oznak wrodzonego schorzenia. P. T. jest osoba kilkukrotnie karaną, ale uwzględniając jego wiek (ponad 40 lat) uprzednia karalność nie powinna być uznawana za okoliczność przema­wiającą za wymierzeniem surowszej kary. P. T. (por. k. 578-579) jest osobą tylko trzykrotnie karaną: za czyn z art. 191 § 1 kk dokonany w 2005 ro­ku, oszustwo kredytowe dokonane w 2013 roku i czyn z art. 62 Ustawy o prze­ciwdziałaniu narkomanii (jako wypadek mniejszej wagi) z 2021 roku. Nie są to czynu o dużym ciężarze gatunkowym, a dwa z nich zostały popełnione przed 10-ma i więcej laty. Jednocześnie nie sposób uznać, aby próba odzyskania przez pokrzywdzonego utraconego chwilę wcześniej mienia miała stanowić dla sprawcy rozboju jakąkolwiek okoliczność łagodzącą (postanowienie SN z dnia 14.07.2021r., II KK 220/20, Lex nr 3391091), bowiem spowodowała u niego ko­lejne zachowanie agresywne. Sąd Okręgowy zarazem trafnie zwrócił uwagę, na wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu oraz okoliczności jego popełnienia (nocna pora, odludne miejsce).

Podstawowe zarzuty apelacji obrońcy dotyczyły obrazy przepisów postępo­wania (art. 438 pkt 2) kpk), która skutkowała błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia (art. 438 pkt 3) kpk) poprzez przyjęcie, że oskarżony dopuścił się popełnienia zarzuconego mu czynu. Obrońca z różnym nasileniem kwestionowała zarówno przyjęty przez Sąd meriti przebieg zdarze­nia, ale przede wszystkim prawidłowość rozpoznania P. T. jako spraw­cy rozboju.

Zarzuty te – mimo obszerności – nie zostały uznane przez Sąd Apelacyjny za zasadne.

Zarzut z punktu 1.a) dotyczył dokonanej przez sąd meriti oceny zeznań złożo­nych przez pokrzywdzonego. Obrońca zwracała uwagę na brak logiki oraz ich nieprecyzyjność. Rzeczywiście lektura pierwszych zeznań złożonych w dniu 14.09.2022r. naprowadzała na wniosek, że całe zdarzenie (zabór mienia i po­bicie) zaistniało w jednym miejscu, przy ul. (...) (to jest po północnej stronie torów kolejowych Dworca PKP W.). Jednak – do cze­go zresztą nawiązuje autorka apelacji w punkcie 1.e) – G. R. roz­mawiając z policjantem przedstawił przebieg zdarzenia ujawniając, że po za­borze telefonu podążył za sprawcę przechodząc przez całą szerokość torów. Nie sposób zatem przyjąć by okoliczność ta została przez pokrzywdzonego następnie wymyślona. A pamiętać przecież trzeba, że w lokalizacji wynikającej z zeznań pokrzywdzonego ujawniono podłużny kawałek drewna o wyglądzie opisywanym przez G. R.. W aspekcie wyglądu zewnętrzne­go: pokrzywdzony kolor bluzy, w którą był ubrany napastnik określał jako bor­dowy lub fioletowy. Są to kolory zbliżone do siebie, a pamiętać trzeba, że do zdarzenia doszło w godzinach nocnych, przy oświetleniu sztucznym (lampy uliczne). Nadto na zdjęciu wykonanym w jednostce penitencjarnej po osadze­niu (k. 576) P. T. ubrany jest w bluzę z kapturem o podobnym kolorze. Podobnie odnieść się należy do zagadnień koloru włosów. Pokrzywdzony ok­reślał je jako szare lub siwe. Oskarżony na zdjęciach (również tym z 2015 roku – k. 575) ma bardzo krótkie włosy, które właśnie można określić mianem sza­rych lub siwych. Depozycji świadka nie deprecjonuje to, że relacja jest uzupeł­niana na skutek pytań osoby prowadzącej czynność. Przeciwnie, taki sposób przesłuchania zgodny jest z art. 171 § 1 kpk. Skoro w miejscu opisywanym przez pokrzywdzonego (po południowej stronie torów) funkcjonariusze ujawnili drewniany kij, to dowolną spekulacją jest teza jakoby ten element zdarzenia został wymyślony przez pokrzywdzonego. Skoro Sąd I instancji ustalił, że zda­rzenie miało dwa etapy w dwóch miejscach, to zupełnie pozbawiony podstaw jest zarzut braku logiki w zeznaniach G. R. o napastniku, któ­ry jednocześnie przykłada nóż do gardła, zabiera telefon, chowa nóż i telefon do kieszeni, a następnie bierze deskę. Z perspektywy postronnego obserwato­ra nieracjonalne mogło się wydawać zachowanie pokrzywdzonego, który udał się w swego rodzaju pościg za agresorem uzbrojonym w nóż, ale tłumaczyć to można wzburzeniem chwili, wydzielającą się adrenaliną, jak i tym, że był to przedmiot dla pokrzywdzonego ważny już chociażby z powodu konieczności spłacania rat za sprzęt.

Protokół rozprawy z dnia 31.01.2023r. nie wskazuje, czy A. R. była obecna na sali podczas składania zeznań przez syna. Gdyby tak było, doszło­by do naruszenia art. 371 §§ 1-2 kpk. Jednak /w kontekście zarzutu z punktu 1.b)/ wskazać trzeba, iż sąd a quo bazował przede wszystkich na zeznaniach A. R. z postępowania przygotowawczego (k. 42-43) – świadek wów­czas przekazała, czego dowiedziała się od syna po jego powrocie do domu. Podkreślić trzeba, że G. R. na gorąco zrelacjonował matce co się stało, że został napadnięty przez napastnika z nożem, okradziony oraz pobity. Spostrzeżenia świadka, że syn często zapomina nie znalazło potwierdzenia w opinii biegłego psychologa, jak też nie sposób go utożsamiać z przyjęciem, że u G. R. występują deficyty tzw. pamięci świeżej.

Zarzut w punktu 1.c) skarżąca zbudowała na wyrywkowej analizie opinii biegłe­go psychologa T. G.. Biegły brał udział w przesłuchaniu pokrzyw­dzonego w toku śledztwa w dniu 15.09.2022r. i na rozprawie dnia 31.01.2023r. Biegły złożył dwie opinie pisemne, jak też uzupełniająco opiniował ustnie na rozprawie dnia 14.03.2023r. (k. 396v-397). Biegły dysponował szerokimi in­formacjami na temat stanu zdrowia pokrzywdzonego (w tym występującego u niego zespołu (...)) oraz jego społecznego funkcjonowania. Biegły po­dał, że przetwarzanie bodźców wzrokowych obejmuje również procesy spos­trzegania i zapamiętywania, ale wcześniej zaopiniował, iż deficyty funkcjono­wania analizatora wzrokowego są związane z obniżonym poziomem koordyna­cji wzrokowo-ruchowej, co przekłada się na wolniejsze tempo wykonywania za­dań, które angażują postrzeganie i przetwarzanie bodźców wzrokowych. Z sa­mego faktu, że biegły wskazuje na ograniczenia pokrzywdzonego precyzyjne­go rekonstruowania szczegółów nie sposób wywodzić jego niezdolności do za­pamiętania oraz odtworzenia wyglądu napastnika i jego późniejszego rozpo­znania. Warto zwrócić uwagę, że podczas drugiego przesłuchania pokrzywdzo­ny bardzo precyzyjnie (zanim okazano mu ten przedmiot) opisał wygląd deski / kija, którą był uderzany zwracając uwagi m. in. na takie szczegóły jak wystają­ce gwoździe czy odmienne cechy zakończeń. Wyżej już wskazano, że różnice dotyczące koloru bluzy oraz włosów tłumaczyć należy warunkami oświetlenia miejsca zdarzenia. Natomiast – analizując zdjęcie oskarżonego – uznać trze­ba, że oczy P. T. nie mają wyrazistego koloru niebieskiego, toteż moż­liwe było określenie ich jako zielone. Nadto, skoro pokrzywdzonemu okazano tablicę poglądową ze zdjęciami w skali szarości, to nie mógł on zostać w ten sposób poddany sugestii co do koloru oczu.

Trafnie / punkt 1.d)/ obrońca zwróciła uwagę na wątpliwości dotyczące czyn­ności okazania. Pokrzywdzony i jego matka na rozprawie wskazali, że policjan­ci przyjechali ze zdjęciami do ich miejsca zamieszkania. A. R. dodała (k. 335), że nic nie wie o okazaniu na komisariacie. Analizując ten zarzut zau­ważyć należało, że protokół sporządzony jest komputerowo (a nie pismem od­ręcznym), co rzeczywiście prowadzić może do wniosku, że czynność odbyła się w jednostce Policji. Jednak zauważyć też trzeba, iż protokół nosi datę 15.09.2023r. Tego też dnia odbyło się drugie przesłuchanie pokrzywdzonego (to z udziałem biegłego). Nie będzie zatem dowolny wniosek, że funkcjonariu­sze z tablicą poglądową udali się do mieszkania pokrzywdzonego i tak okazali mu zdjęcia, a protokół został sporządzony później, równolegle z protokołem zasadniczego przesłuchania. Ta rozbieżność nie dyskwalifikuje wyniku czyn­ności, gdy dodatkowo zważyć, iż G. R. rozpoznał oskarżonego z cała stanowczością i rozpoznanie podtrzymał na rozprawie.

Zarzut z punktu 1.e) dotyczy notatki urzędowej sporządzonej przez st. sierż. K. L. dnia 14.09.2022r. (k. 40). Wyżej już wyjaśniono, że przekaza­nie funkcjonariuszowi większego zasobu informacji (w tym o dwóch miejscach zdarzenia) jedynie uwiarygadniało pokrzywdzonego.

W kontekście punktu 1.h): P. T. wyjaśniał o innych osobach bezdomnych przebywającym na terenie ogródków działkowych przy ul. (...), toteż treść notatki st. post. B. K. oraz złożonych zeznań koresponduje z wersją oskarżonego o innych osobach. Funkcjonariusz mógł zatem przepro­wadzić z nimi rozmowę i po niej dokonać typowania sprawcy. Oczywiście roz­mówcy najpewniej nie podali policjantowi imienia i nazwiska oskarżonego (co najwyżej ksywkę, pod którą był znany). Zatem nadinterpretacją jest, że imię i nazwisko zostało podane. To zostało ustalone przez funkcjonariuszy w inny sposób. Obrońca nie składała wniosku o przesłuchanie informatorów policjan­ta.

W aspekcie zasadności zarzutu z punktu 1.g) uznać należało, iż Sąd Okręgowy zasadnie – z odwołaniem się do kryteriów oceny dowodów wynikających z art. 7 kpk – odmówił wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego i uznał, że wersja przedstawiona przez P. T. przede wszystkim w postępowaniu sądowym stanowi wyraz przyjętej przez niego linii obrony. P. T. w postępowaniu przygotowawczym wyjaśniał dwukrotnie: po przedstawieniu mu zarzutów (k. 79-80) oraz w toku posiedzenia sadowego (k. 92). Podczas żadnej z tych czynności nie ujawnił, że telefon komórkowy ujawniony przez policjantów na działce, na której przebywał pochodził od obywatela Ukrainy, który zapropono­wał jego sprzedaż. Nie sposób racjonalnie przyjąć, że oskarżony (obeznany przecież z postępowaniem karnym z uwagi na wcześniejszą karalność) stojąc pod zarzutem dokonania zbrodni rozboju obawiałby się ujawnienia przyjęcia te­lefonu komórkowego od nieznanej osoby, co ewentualnie narażałoby go na od­powiedzialność karną za znacznie łagodniej zagrożone paserstwo. Wprawdzie oskarżony tę wersję starał się lansować już w piśmie z dnia 9.11.2022r. (k. 194b), ale nie zmienia to wyżej przedstawionego stanowiska. Trzeba zauwa­żyć, że wyjaśnienia na rozprawie w dniu 31.01.2023r. oskarżony złożył już po zapoznaniu się z całością akt. Nie może przeto dziwić, że był w stanie dosto­sować fakt znalezienia telefonu zapakowanego w folię pod śmieciami ze swoją wersją o tym, że rzekomo przypadkowo poznany W. opuścił altankę w tym kierunku celem załatwienia potrzeby fizjologicznej ( ergo to W. ukrył tam apa­rat, a nie oskarżony zabrał go pokrzywdzonemu). Oskarżony nie odpowiada jednak na pytanie, dlaczego ów W. miałby ukrywać tam aparat, który wcześ­niej spieniężył. Natomiast interes w ukryciu telefonu miał oskarżony, zwłaszcza po porannej wizycie funkcjonariuszy (kiedy jeszcze nie został zatrzymany). Nic nie wskazuje, by przez zatrzymaniem oskarżony znajdował się w ciągu alko­holowym lub narkotycznym i z tego powodu zapomniał wyjaśnić o Ukraińcu. Nie było przecież przeszkód do przeprowadzania czynności z udziałem P. T..

Zgodzić się należało z wywodem apelacji, że głównym dowodem, na podstawie którego przepisano P. T. dokonanie zarzuconego czynu były zez­nania pokrzywdzonego G. R., w tym złożone podczas czyn­ności okazania. Za daleko idzie jednak skarżąca spekulując, że P. T. został kozłem ofiarnym, a pokrzywdzony zeznawał pod wpływem sugestii.

Skarżąca formułując rozbudowany zarzut obrazy przepisów postępowania, to jest art. 7 kpk nie zdołała wykazać, że sąd meriti nieobiektywnie i niewłaściwie ocenił zebrany materiał dowodowy. Przekonanie o wiarygodności jednych do­wodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną prawa procesowego, jeżeli poprzedza je ujawnienie w toku rozprawy głównej całokształtu okolicz­ności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem docho­dzenia prawdy (art. 2 § 2 kpk), stanowi ono wynik rozważenia wszystkich oko­liczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskar­żonego (art. 4 kpk), jest wyczerpujące i logicznie - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zgodnie art. 424 § 1 pkt 1) kpk - właściwie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (wyrok SA w Warszawie z dnia 14.02.2023r., II AKa 529/22, Lex nr 3522440). Zarazem aby zarzut na­ruszenia art. 7 kpk okazał się trafny, wymaga wykazania wad w ocenie kon­kretnych dowodów (wyrok tego Sądu z dnia 30.12.2022r., II AKa 293/22, Lex nr 3510437).

W świetle powyższych rozważań nie mógł zostać uwzględniony również zarzut obrazy przepisów postępowania poprzez niezastosowanie art. 5 § 2 kpk. Bo­wiem jeżeli skarżący zarzuca wadliwą ocenę dowodów ujawnionych w sprawie, to nielogiczne jest podnoszenie zarzutu obrazy art. 5 § 2 kpk. Naruszenie za­sady in dubio pro reo ma wszak miejsce wtedy, gdy sąd prawidłowo ocenił ze­brane w sprawie dowody, ale ujawnione wątpliwości rozstrzygnął na niekorzyść oskarżonego, wbrew kierunkowi wymienionej zasady (jeden z wielu: wyrok SA w Warszawie z dnia 24.03.2023r., II AKa 287/22, Lex nr 3599262).

Przepisy art. 5 § 2 kpk i art. 7 kpk mają charakter rozłączny. W sytuacji, gdy sąd przeprowadzi postępowanie w sposób pełny, kompletny i podda zebrane dowody ocenie spełniającej rygory art. 7 kpk, to zastosowanie zasady z art. 5 § 2 kpk może nastąpić, gdy tak przeprowadzona ocena dowodów potwierdzi ist­nienie wciąż niedających się - w oparciu o nią - usunąć wątpliwości (postano­wienie SN z dnia 14.12.2022r., IV KK 497/22, Lex nr 497/22).

Wniosek

apelacja obrońcy:

- [ główny] o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez unie­winnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu,

- [ alternatywny] o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania,

- [ domyślny] o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przypisanie oskarżonemu jednego przestępstwa i złago­dzenia kary

☐ zasadny

☒ zasadny wniosek domyślny

☒ niezasadny wniosek główny oraz alternatywny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

powody zasadności, niezasadności lub częściowej zasadności wniosków wyni­kają z rozważań poświęconych zasadności zarzutów. Jako wniosek domyślny sąd odwoławczy przyjął – niewyrażony wprost, ale dający się jednoznacznie od­czytać z zarzutów dotyczących obrazy prawa materialnego i wymiaru kary – wniosek o zmianę wyroku poprzez przypisanie oskarżonemu jednego przestęp­stwa oraz złagodzenie kary.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

I.4.

punkt I.4. wyroku Sądu Apelacyjnego : zmiana rozstrzygnięcia zawartego w punkcie IX. (dziewiątym) Sądu Okręgowego w ten sposób, że na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych, a wydatkami poniesionymi w postępowaniu przygotowawczym i przed sądem I instancji ob­ciążono Skarb Państwa.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Mimo braku sformułowanego wprost zarzutu dotyczącego rozstrzygnięcia za­wartego w punkcie IX. wyroku Sądu Okręgowego, w którym na oskarżonego nałożono obowiązek uiszczenia opłaty od kary pozbawienia wolności i zwrotu części wydatków – sąd odwoławczy uznał (z uwagi na sytuację majątkową P. T.: brak majątku, regularnych dochodów, bezdomność oraz charakter wymierzonej kary) za celową korektę wyroku sądu I instancji i zwolnienie os­karżonego od kosztów sądowych z jednoczesnym obciążeniem Skarbu Pańs­twa wydatkami poniesionymi w postępowaniu przygotowawczym i przed sądem I instancji. Wysokość wydatków, z uwagi na koszty opinii biegłych była znaczna i nie sposób było oczekiwać, że P. T. przebywając w zakładzie karnym będzie w stanie uiścić nawet 2.600,00 zł, względnie – że będzie można sku­tecznie przeprowadzić egzekucję tej kwoty.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

------------

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

------------

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

I.1.-3.; II.

Przedmiot i zakres zmiany

I. zmiana zaskarżonego wyroku w ten sposób, że:

1.  uchylono rozstrzygnięcie z punktu III. (trzeciego) o karze łącznej pozba­wienia wolności,

2.  uchylono rozstrzygnięcie z punktu IV. (czwartego) o zaliczeniu okresu rze­czywistego pozbawienia wolności na poczet kary łącznej,

3.  odnośnie rozstrzygnięć zawartych w jego punktach I. i II. (pierwszym i dru­gim) oskarżonego P. T. w ramach czynów zarzuconych mu w punktach 1. i 2. (pierwszym i drugim) aktu oskarżenia uznano za winnego tego, że dnia 13 września 2022r. w W. w pobliżu Dworca PKP W. dokonał rozboju na osobie G. R. w ten sposób, że posłużywszy się nożem poprzez przystawie­nie go pokrzywdzonemu do szyi i grożąc w ten sposób użyciem przemocy zabrał w celu przywłaszczenia telefon komórkowy marki S. (...) z kartą sim o łącznej wartości nie mniejszej niż 1.600,00 zł, czym działał na jego szkodę, a bezpośrednio po tym w celu utrzymania się w po­siadaniu zabranej rzeczy uderzając G. R. po­dłużnym kawałkiem drewna po różnych częściach ciała, bijąc pięściami po twarzy i kopiąc spowodował uraz głowy i uraz nadgarstka lewego, skutku­jące rozstrojem zdrowia na okres poniżej 7 dni, to jest przestępstwa z art. 280 § 2 kk , za który na podstawie tego przepisu skazał go oraz wymie­rzył mu karę 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności;

II. utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku w pozostałej części

Zwięźle o powodach zmiany

wyjaśniono powyżej

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------

4.1.

☐ art. 454 § 1 kpk

Zwięźle o powodach uchylenia

------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

na poczet kary 5 lat pozbawienia wolności wymierzonej wyrokiem Są­du Apelacyjnego zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolnoś­ci oskarżonego od dnia 16 września 2022r. (data zatrzymania) do dnia 29 listopada 2023r. (data wyrokowania przez sąd odwoławczy)

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

w postępowaniu odwoławczym oskarżony oraz oskarżyciel posiłkowy byli reprezentowani przez – odpowiednio – obrońcę i pełnomocnika wyznaczonych z urzędu.

Wobec wyroków Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z ustawą zasadniczą przepisów różnicujących wynagrodzenie profesjonalnych pełnomocników w zależności od tego, czy pomoc prawną świadczą na podstawie umowy, czy z urzędu (np. wyrok TK z dnia 20.12.2022r., SK 78/21, Dz. U. z 2022 roku, poz. 2790) podstawą przyznania wyna­grodzenia był § 11 ust. 2 pkt 5) i § 15 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 1964 ze zm.). Zarazem przepisy tego aktu prawnego nie przewidują pod­wyższenia wynagrodzenia o stawkę podatku od towarów i usług.

V.

z uwagi na sytuację majątkową P. T. został zwolniony od kosz­tów sądowych za postępowanie odwoławcze; wydatkami w nim po­niesionymi obciążono Skarb Państwa (art. 634 kpk w zw. z art. 624 § 1 kpk).

7.  PODPISY

Przemysław Filipkowski

Sławomir Machnio Piotr Maksymowicz

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

alternatywnie co do kary

☐

alternatywnie co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a) kpk – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1) kpk, chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpo­wiada prawu

☒

art. 438 pkt 2) kpk – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3) kpk – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4) kpk – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub nie­słusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 kpk

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

alternatywnie zmiana