Wyrok z dnia 2023-02-28 sygn. II SAB/Po 1/23

Dnia 28 lutego 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Edyta Podrazik Sędziowie Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędzia WSA Aleksandra Kiersnowska – Tylewicz (spr.) po rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 lutego 2023 roku sprawy ze skargi I. M. na bezczynność Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego [...] w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej oddala skargę.

I. M. (dalej jako skarżąca lub strona) podaniem z dnia 21 lipca 2022 r. zwróciła się do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w J. (dalej PPIS) wniosła o udzielenie informacji publicznej zgodnie z żądanym zakresem:

1. Ile lat maksymalnie utrzymuje się odporność po podaniu szczepionki osobno dla każdej: przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, inwazyjnemu zakażeniu haemophilus influenzae, gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby, odrze, śwince różyczce oraz pneumokokom u osób szczepionych na terenie działania Państwa urzędu?

2. Czy Państwa urząd posiada listę osób dorosłych powyżej 19 roku życia uchylających się od szczepień i czy są one obarczone przymusem administracyjnym? Jaka to liczba za ostatnie 5 lat? Jeśli nie to dlaczego?

3. Według informacji od prof. I. P. ogniska odry związane są z migracjami (chorują osoby narodowości romskiej, czeczeńskiej i ukraińskiej). Jakie są statystyki wykonanych u takich osób szczepień za ostatnie 5 lat na terenie działania Państwa urzędu?

4. Ile szczepień zostało odroczonych przez lekarzy w ciągu ostatnich 5 lat na terenie działania Państwa urzędu i kto ustala listę przeciwwskazań do szczepień w Polsce? Kto ponosi odpowiedzialność za te ustalenia?

5. Ile nałożono grzywien na lekarzy, którzy nie wywiązali się z ustawowego obowiązku zgłoszenia niepożądanego odczynu poszczepiennego w ciągu ostatnich 5 lat na terenie działania Państwa urzędu?

6. Ile dzieci i dorosłych do 19 roku życia zmarło do 4 tygodni od szczepienia na terenie działania Państwa urzędu w ciągu ostatnich 5 lat?

7. Ile odnotowano ciężkich niepożądanych odczynów poszczepiennych na terenie działania Państwa urzędu w ciągu ostatnich 5 lat? Jakie to były niepożądane odczyny poszczepienne?

8. Za ile z nich wypłacono odszkodowanie?

9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania wyróżnia trzy rodzaje niepożądanych odczynów poszczepiennych: łagodne, poważne i ciężkie. Czy przymuszanie do szczepień, które mogą wywołać te odczyny nie jest sprzeczne z art. 47 Konstytucji RP, który gwarantuje każdemu prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego oraz do decydowania o swoim życiu osobistym?

10. W jaki sposób możemy ubiegać się o odszkodowanie za śmierć lub uszczerbek na zdrowiu na skutek niepożądanych odczynów poszczepiennych wymienionych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia?

11. W jaki sposób lekarz może wykluczyć nadwrażliwość na składniki szczepionki przed szczepieniem? Proszę wymienić konkretne badania, które można wykonać w celu wykluczenia nadwrażliwości na składniki szczepionki lub niedoborów odporności.

12. Dla dziecka, które ma przewlekłe choroby (alergię, nowotwory) i według informacji alergologa powinno dalej się leczyć, czy to jest odpowiedni moment na szczepienie bez uszczerbku na zdrowiu?

13. Czy można szczepić dziecko, gdy badania potwierdziły, że ma nowotwór i czeka na termin operacji, i po dwóch operacjach na nowotwory ma skierowanie od lekarza do poradni genetycznej (obciążenie rodzinne nowotworami złośliwymi)?

14. Czy prawdą jest, że Światowa Organizacja Zdrowia zaleca szczepienia ochronne? Czy zaleca przymuszanie do szczepień? Jeśli tak, to w jakiej formie?

Pismem z dnia 5 sierpnia 2022 r. PPIS wezwał skarżącą do wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego pozyskania informacji, która uznał za przetworzoną.

Skargą z 10 sierpnia 2022 r. I. M. zwróciła się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu o orzeczenie bezczynności PPIS w zakresie rozpoznania jej wniosku.

Postanowieniem z 28 października 2022 r. sygn. II SAB/Po [...] skarga została odrzucona z uwagi na nieuzupełnienie jej braków formalnych.

W międzyczasie, pismem z dnia 1 września 2022 r. organ ustosunkował się do wniosku skarżącej wskazując, że ze względu na fakt żądania odpowiedzi na pytania wniosku, przemiennie zawierających również pytania dotyczące informacji publicznej przetworzonej, które w chwili składania wniosku nie były wytworzone w Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w J. (pytania pkt, 2,4,6 i 7), zaistniała konieczność wezwania wnioskodawczyni do wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego (co nastąpiło pismem w dniu 05.08.2022r.) i potraktowania całego wniosku do rozpatrzenia łącznie po uzyskaniu od wnioskodawczyni takiej informacji. I. M. takiego interesu nie wykazała. W związku jednak z tym, że identyczny wniosek innej osoby wpłynął do PPIS w J. 29.06.2022r. i był rozpatrywany w tym samym trybie, po wykazaniu przez tego wnioskodawcę szczególnie istotnego interesu publicznego w postaci powołania się zainteresowanego członkostwo w Ogólnopolskim Stowarzyszeniu Wiedzy o Szczepieniach STOP NOP, PPIS w J. uznał, że z tym dniem odpowiedzi na pytania obu wniosków już nie stanowią informacji przetworzonej, a zatem mogą być udostępnione bez zbędnej zwłoki.

Skoro jednak termin wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego przez wnioskodawczynię upłynął w dniu 22 sierpnia 2022 r., to organ udzielając odpowiedzi w dniu 1 września 2022 r. nie pozostaje w zwłoce, bowiem czyni to przed upływem 14 dni od momentu zaistnienia przesłanek powodujących utratę charakteru informacji przetworzonej pytań zawartych w przedmiotowym wniosku. Odpowiadając na pytania zawarte we wniosku organ wskazał:

Ad.1 PPIS w J. nie posiada takich informacji. Zakres pytania dotyczy wiedzy ściśle medycznej, którą może posiadać lekarz przeprowadzający badania kwalifikacyjne osób poddawanych szczepieniom obowiązkowym.

Ad.2 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w J. , informuje, że nie posiada listy osób dorosłych powyżej 19 roku życia, uchylających się od obowiązku wykonania szczepień ochronnych, PPIS nie prowadzi nadzoru w zakresie szczepień nad osobami dorosłymi.

Ad.3 PPIS nie prowadzi statystyk wykonywanych w zakresie wskazanym w pytaniu szczególnie z uwzględnieniem osób ze względu na ich narodowość. Na stronie internetowej: www.szczepienia.pzh.gov.pl w zakładce "Realizacja szczepień ochronnych u dzieci z Ukrainy" zawarte są szczegółowe informacje na interesujący skarżącą temat.

Ad.4 W ciągu 5 lat od wykonania szczepień ochronnych, 6 osób zostało odroczonych. O przeciwwskazaniach do szczepień ochronnych decyduje lekarz w Punkcie Konsultacyjnym lub lekarz specjalista.

Ad.5 Nie odnotowano w okresie ostatnich pięciu lat przypadków nie wywiązania się przez lekarzy z obowiązku zgłaszania niepożądanego odczynu poszczepiennego na terenie działania naszej Inspekcji Sanitarnej.

Ad.6 Na terenie powiatu [...] nie odnotowano żadnego zgonu, który byłby związany z wykonaniem obowiązku szczepień ochronnych.

Ad.7 W ciągu 5 lat nie odnotowano ciężkich niepożądanych odczynów poszczepiennych, a te które wystąpiły wszystkie były o charakterze łagodnym.

Ad.8. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w J. nie posiada informacji o wypłaconych odszkodowaniach z tytułu niepożądanych odczynów poszczepiennych.

Ad.9 Pytanie nie stanowi pytania z zakresu informacji publicznej, bowiem nie dotyczy faktów lub dokumentacji wytworzonej w ramach prowadzonej działalności tutejszej Inspekcji Sanitarnej, a jest pytaniem związanym z oceną prawną.

Ad. 10 Wszelkie roszczenia cywilnoprawne osób poszkodowanych lub ich bliskich za Niepożądane Odczyny Poszczepienne są rozpatrywane przez sądy powszechne jeżeli mają podstawy i uzasadnienie prawne oraz faktyczne.

Ad. 11 PPIS w J. nie dysponuje wiedzą na ten temat. Jest to wiedza ściśle medyczna i w kontekście niniejszej sprawy nie stanowi informacji publicznej, będącej w posiadaniu Inspekcji Sanitarnej.

Ad. 12 Zakres pytania dotyczy wiedzy ściśle medycznej, którą powinien posiadać lekarz przeprowadzający badania kwalifikacyjne osób poddawanych szczepieniom obowiązkowym.

Ad. 13 Zakres pytania dotyczy wiedzy ściśle medycznej, którą powinien posiadać lekarz przeprowadzający badania kwalifikacyjne osób poddawanych szczepieniom obowiązkowym.

Ad. 14 Zalecanie i formy szczepień ochronnych wynikają przede wszystkim z aktów prawodawstwa krajowego i uregulowane są w ustawie z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t. j. Dz.U z 2021r. poz. 2069 z późn. zm.) i przepisach wykonawczych, które są aktami stosowanymi przez organy władzy publicznej w rozumieniu art. 4 ust 1. pkt. 1) ustawy z dnia 6 września 2001r.o dostępie do informacji publicznej (t. j. Dz.U. z 2022r.poz.902). Natomiast Światowa Organizacja Zdrowia jest organizacją prawa międzynarodowego mającą na celu wspomaganie państw w realizacji poprawy i ochrony zdrowia ludzkiego na świecie. WHO nie jest organem władzy publicznej i jej jakiekolwiek zalecenia, dyrektywy czy opinie, raporty itp. służą jedynie jako wspomaganie działań władz publicznych danych krajów.

W dniu 5 grudnia 2022 r. I. M. reprezentowana przez adwokata wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę na bezczynność w zakresie nierozpoznania wniosku o udostępnienie informacji publicznej, zarzucając naruszenie art. 4 ust.1 w zw. z art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 2 art. 3 ust. 1 pkt. 1 oraz art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej poprzez nieudostępnienie informacji publicznej.

Skarżący wnieśli o

1. zobowiązanie PPIS w J. do rozpoznania wniosku o udostępnienie informacji publicznej skarżących z dnia 21 lipca 2022 r. i udzielenia informacji publicznej,

2. orzeczenie, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, wymierzenie organowi grzywny w maksymalnej wysokości dopuszczonej przepisami prawa

3. zasądzenie kosztów postępowania według norm przypisanych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

W skardze podali, że do dnia wniesienia skargi skarżącej nie udostępniono żądanej informacji ani też organ nie wydał decyzji odmownej. PPIS nie wykazał, że żądane informacje mają charakter przetworzonej. Organ nie wyjaśnił też dlaczego uważa, ze skarżąca nie ma interesu publicznego w uzyskaniu informacji. W ocenie strony PPIS pozostaje w bezczynności.

W odpowiedzi na skargę PPIS w J. wniósł o oddalenie skargi i wskazał, że zdaniem organu zarzut naruszenia art. 4 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 1 art.2 ust. 2 art.3 ust. 1 pkt 1 oraz art 13 ust. 1 i 2 u.d.i.p. jest nieuzasadniony, bowiem po wniesionym dniu 25 lipca 2022r. wniosku skarżącej, w dniu 05 sierpnia 2022 r. wysłano skarżącej pouczenie o konieczności wskazania szczególnie istotnego interesu publicznego do pozyskania informacji przetworzonej. Pouczenie wysłane było w ustawowym terminie bez zwłoki. W pouczeniu nie żądano wykazania interesu prawnego lub faktycznego . Interes prywatny zarzucany jest skarżącej w odpowiedzi na skargę. Termin na wykazanie szczególnie istotnego interesu publicznego mijał skarżącej w dniu 19 sierpnia 2022r. Skarżąca złożyła skargę 16 sierpnia 2022r. datowana na 10 sierpnia 2022r. Choćby z tego powodu skarga została wniesiona przedwcześnie i w tym stanie faktycznym powinna być oddalona.

Pełnomocnik podkreślił, że ostatecznie udzielono skarżącej informacji na jej wniosek pismem z 1 września 2022r., zachowując terminy ustawowe do udostępnienia informacji publicznej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlega oddaleniu jako bezzasadna.

Na wstępie wyjaśnić należy, że sprawa została rozpoznana w trybie uproszczonym na podstawie art. 119 pkt 4 w zw. z art. 120 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 259, dalej jako: "p.p.s.a.")., zgodnie z którym sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. W trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów.

W sprawie zastosowanie znajdują przepisy ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j.: Dz.U. z 2022 r., poz. 902), zwanej dalej w skrócie: "u.d.i.p.", która kształtuje prawo do informacji publicznej, a także określa zasady i tryb jej udostępniania oraz ponownego wykorzystania (art. 1 - 2 u.d.i.p.). Kognicja sądów administracyjnych do rozpoznawania skarg na bezczynność w takich sprawach wynika z art. 3 § 2 pkt 4 i 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r., poz. 529 ze zm.;dalej "p.p.s.a."), oraz art. 21 u.d.i.p..

Zgodnie z art. 149 p.p.s.a., sąd uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4 albo na przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 4a:

1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;

2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;

3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania (§ 1).

Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (§ 1a). Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1 i 2, może ponadto orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku, jeżeli pozwala na to charakter sprawy oraz niebudzące uzasadnionych wątpliwości okoliczności jej stanu faktycznego i prawnego (§ 1b). Zgodnie zaś z § 2 omawianego przepisu sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6. W przypadku stwierdzenia braku podstaw do uwzględnienia skargi na bezczynność w udzieleniu informacji publicznej, sąd oddala skargę w oparciu o art. 151 p.p.s.a.

Orzekając w tak określonym zakresie kognicji Sąd uznał, że wniesiona przez skarżących skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z obowiązującym w orzecznictwie i literaturze poglądem, o bezczynności na gruncie u.d.i.p. można mówić wówczas, gdy podmiot zobowiązany do udzielenia informacji z mocy art. 4 ust. 1 lub 2 u.d.i.p., w określonym w art. 13 ust.1 tej ustawy terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku nie udziela jej, nie wskazuje innego terminu jej udostępnienia, nie dłuższego niż 2 miesiące od dnia wpłynięcia wniosku, oraz przyczynach niezachowania terminu czternastodniowego (art. 13 ust. 2), ewentualnie nie wydaje decyzji odmawiającej udzielenia informacji publicznej lub umarzającej postępowanie (art. 16).

Podjęcie powyższych czynności uzależnione jest jednak od stwierdzenia w pierwszej kolejności, że wniosek dotyczy informacji mającej charakter informacji publicznej (art. 1 ust. 1). Jeżeli bowiem wniosek nie dotyczy informacji publicznej, jego adresat winien jedynie powiadomić wnioskodawcę o tej okoliczności, natomiast skarga na bezczynność w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej, nie może wówczas zostać uwzględniona. Dla oceny, czy w niniejszej sprawie zaistniała bezczynność w załatwieniu wniosku skarżących konieczne jest więc ustalenie w pierwszym rzędzie tego, czy Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w J. jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, a następnie, czy żądanie skarżących dotyczy informacji publicznej. Dopiero bowiem stwierdzenie, że podmiot, do którego zwrócili się skarżący, jest obowiązany do udzielenia informacji publicznej oraz, że żądana przez skarżącego informacja miała charakter informacji publicznej w rozumieniu przepisów u.d.i.p., pozwala na dokonanie oceny, czy w konkretnej sprawie można skutecznie zarzucić wskazanemu podmiotowi bezczynność (por. P. Szustakiewicz, Postępowanie w sprawie bezczynności w zakresie udzielenia informacji publicznej w orzecznictwie sądów administracyjnych, Przegląd Prawa Publicznego 2012, nr 6, s. 75 i nast. wraz z powołanym orzecznictwem).

Należy podkreślić, że zakwalifikowanie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w J. , jako podmiot objęty dyspozycją art. 4 ust. 1 lub 2 u.d.i.p. oraz przypisanie żądanym przez skarżących informacjom charakteru informacji publicznej - nawet przy braku podjęcia przez ten organ na skutek wniosku skarżących czynności wymienionych na wstępie - również nie przesądza o bezczynności w załatwieniu tego wniosku. Z obowiązków tych podmiot objęty regulacją art. 4 ust. 1 lub 2 u.d.i.p. zwolniony jest bowiem także wówczas, gdy nie posiada żądanej informacji (nawet gdy ma ona walor informacji publicznej). Z art. 4 ust. 3 u.d.i.p. wszak wprost wynika, że obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2, będące w posiadaniu takich informacji. W razie niedysponowania żądaną informacją publiczną, po stronie adresata wniosku nie powstaje zatem również obowiązek wydania decyzji przewidzianej w art. 16 ust. 1 u.d.i.p. W orzecznictwie podkreśla się bowiem, że wskazanie, iż podmiot, do którego skierowano żądanie udzielenia informacji publicznej, informacji tej nie posiada, nie stanowi odmowy jej udzielenia. W takiej sytuacji adresat wniosku – tak jak i w przypadku żądania informacji niebędącej informacją publiczną – zobowiązany jest jedynie powiadomić pisemnie wnioskodawcę o tym fakcie (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 27 września 2002 r., sygn. akt II SAB 289/02 i z dnia 16 marca 2010 r., sygn. akt I OSK 1644/09; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2012 r., II SAB/Wa 103/12; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 5 listopada 2008 r., SAB/Ke 42/08; opubl. w CBOSA).

Nie ma wątpliwości, że Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w J. należy do podmiotów zobowiązanych do udostępniania posiadanych przez siebie informacji publicznych. Zgodnie bowiem z art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności organy władzy publicznej. Do organów władzy publicznej niewątpliwie zaś należą państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni, którzy – jako organy rządowej administracji zespolonej w powiecie – wykonują zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej określone w rozdziale 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej Stosownie (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 195 ze zm., dalej jako "u.p.i.s." – art. 10 ust. 1 pkt 3).

Przechodząc do oceny charakteru żądanych przez skarżących informacji wyjaśnić należy, że pojęcie informacji publicznej ustawodawca określił w art. 1 ust. 1 i art. 6 u.d.i.p. Stosownie do pierwszego z tych przepisów, każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie. Z kolei przepis art. 6 u.d.i.p. zawiera przykładowy katalog informacji i dokumentów stanowiących informację publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p. Zgodnie z ugruntowanymi już poglądami orzecznictwa, wypracowanymi na tle analizy art. 1 ust. 1, jak i precyzującego go art. 6 u.d.i.p., pod pojęciem informacji publicznej należy rozumieć wszelkie fakty dotyczące spraw publicznych, rozumianych jako działalność zarówno organów władzy publicznej, jak i samorządów gospodarczych i zawodowych oraz osób i jednostek organizacyjnych w zakresie wykonywania zadań władzy publicznej oraz gospodarowania mieniem publicznym. Charakter publiczny należy przypisać tym informacjom, które odnoszą się do publicznej sfery działalności organów, przy czym oceny tej należy dokonywać każdorazowo na gruncie konkretnej sprawy (por. wyroki NSA: z dnia 25 marca 2003 r., sygn. akt II SA 4059/02, Lex nr 78063; z dnia 11 grudnia 2019 r., sygn. akt I OSK 1846/18, Lex nr 2865097).

W orzecznictwie przyjęto, że co do zasady stanowią informację publiczną informacje zbierane i wytwarzane przez organy inspekcji sanitarnej, zgodnie z art. 2 w zw. z art. 5 pkt 1, 2, 3 i 5 u.p.i.s., w ramach prowadzonego nadzoru sanitarnego, w tym sanitarnego zabezpieczania granic państwa, analiz i ocen epidemiologicznych, opracowywania programów i planów działalności zapobiegawczej i epidemiologicznej dla podmiotów leczniczych, ustalenia zakresu i terminów szczepień ochronnych oraz sprawowania nadzoru w tym zakresie (por. wyrok WSA w Poznaniu z 6 września 2017 r., sygn. akt II SAB/Po 96/17; wyrok WSA w Szczecinie z dnia 21 listopada 2018 r., sygn. akt II SAB/Sz 119/18; opubl. w CBOSA). Informację publiczną stanowią więc przede wszystkim informacje dotyczące niepożądanych odczynów poszczepiennych, wynikające z prowadzonych przez państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych oraz wojewódzkich inspektorów sanitarnych rejestrów zgłoszeń niepożądanych odczynów poszczepiennych, o których mowa w art. 21 ust. 3 pkt 2 oraz ust. 4 u.z.z.ch.z. oraz § 8 i nast. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania (Dz.U. Nr 254, poz. 1711, dalej jako "r.n.o.p."). Źródłami danych do wskazanych rejestrów są w tym zakresie obowiązkowo zgłaszane przez lekarzy lub felczerów rozpoznane odczyny poszczepienne (art. 21 ust. 1 u.z.z.ch.z. oraz § 5 r.n.o.p.).

Ponadto, zgodnie z art. 30 ust.1 u.z.z.ch.z., państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni, państwowi wojewódzcy inspektorzy sanitarni lub wskazane przez nich specjalistyczne jednostki, właściwe ze względu na rodzaj zakażenia lub choroby zakaźnej, oraz Główny Inspektor Sanitarny lub wskazane przez niego krajowe specjalistyczne jednostki, właściwe ze względu na rodzaj zakażenia lub choroby zakaźnej, prowadzą też rejestr zakażeń i zachorowań na chorobę zakaźną, zgonów z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej, ich podejrzeń oraz przypadków stwierdzenia dodatniego wyniku badania laboratoryjnego. Rejestr chorób zakaźnych zawiera wymienione enumeratywnie w ustawie dane osoby zakażonej, chorej lub zmarłej z powodu choroby zakaźnej, a także osób narażonych na chorobę zakaźną lub podejrzanych o zakażenie lub chorobę zakaźną (art. 30 ust. 2 u.z.z.ch.z.). Źródłami danych do rejestru są m.in. dane ze zgłoszeń, o których mowa w art. 27 ust. 1, art. 29 ust. 1 oraz art. 40a ust. 1 tej ustawy, dokonywane przez lekarzy lub felczerów, diagnostów laboratoryjnych oraz podmioty lecznicze. Powyższe dane również stanowią więc informację publiczną w rozumieniu art. 6 u.d.i.p.

Brak wywiązania się z obowiązku zgłoszenia przez wskazane podmioty niepożądanego odczynu poszczepiennego, zakażenia, zachorowania na chorobę zakaźną lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej albo ich podejrzenia lub wyniku badania w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych, które wywołują zakażenie lub chorobę zakaźną, stosownie do art. 52 u.z.z.ch.z. podlega karze grzywny. Uprawnienie do orzeczenia grzywny w tym zakresie należy do organów inspekcji sanitarnej, a zatem informacja o ilości takich grzywien ma walor informacji publicznej, jako związana z działalnością wskazanych organów.

W zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych, wskazać zaś należy, że z art. 17 u.z.z.ch.z. wynika, iż organy inspekcji sanitarnej nie przeprowadzają szczepień ochronnych, a jedynie sprawują nadzór w tym zakresie, co realizowane jest poprzez przekazywane im przez lekarzy sprawozdania z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych sporządzane na urzędowych formularzach, których wzory oraz tryb przekazywania określono w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 753 ze zm.). Z kolei ze wzorów tego rodzaju sprawozdań określonych w załącznikach nr 4 i 5 wskazanego rozporządzenia, jedynie zbiorczo wskazano liczbę osób poddanych szczepieniom w danym kwartale (to jest bez przekazywania organom inspekcji sanitarnej szczegółowych personaliów i danych dotyczących osób zaszczepionych) oraz liczbę osób, które uchyliły się w danym kwartale od obowiązku szczepień. W tym zakresie wzór wskazuje na konieczność dołączania do sprawozdania imiennego wykazu osób uchylających się od obowiązku szczepień, a więc z pominięciem innego rodzaju danych dotyczących tej grupy osób. Spośród informacji dotyczących nadzoru sprawowanego nad wykonywaniem obowiązkowych szczepień ochronnych, charakter informacji publicznej może mieć więc tylko tego rodzaju informacja, jaką organy inspekcji sanitarnej posiadają na podstawie przekazanych im sprawozdań.

Nadzór organów inspekcji sanitarnej w zakresie realizacji obowiązku szczepień ochronnych nie obejmuje także kwestii odszkodowawczych. Zgodnie bowiem z art. 17a ust. 6 u.z.z.ch.z. właściwe w tym przypadku świadczenia kompensacyjne (w związku z wystąpieniem określonego rodzaju odczynów poszczepiennych) są przyznawane przez Rzecznika Praw Pacjenta, a nie przez organy inspekcji sanitarnej. Jakkolwiek zatem informacje o odszkodowaniach z tytułu niepożądanych odczynów poszczepiennych – jako dotyczące majątku publicznego – mają walor informacji publicznej, nie sposób przyjąć, by informacje te pozostawały w dyspozycji organów inspekcji sanitarnej.

Odnosząc powyższe rozważania do treści pytań zawartych we wniosku skarżących z dnia 21 lipca 2022 r., uznać należy, że jedynie informacje objęte punktami: 5. (ilość grzywien nałożonych na lekarzy z uwagi na niezgłoszenie niepożądanego odczynu poszczepiennego), 6. (ilość niepożądanych odczynów poszczepiennych w postaci zgonu), 7. (ilość i rodzaj zgłoszonych niepożądanych odczynów poszczepiennych) i 8. (ilość wypłaconych odszkodowań za odczyny poszczepienne), dotyczyły informacji publicznych w rozumieniu u.d.i.p. Organ pismem z dnia 1 września 2022 r. odniósł się do wszystkich tych pytań, przy czym co do pytania 8 organ poinformował skarżących, że nie posiada żądanych informacji publicznych. Twierdzenie, to, zwłaszcza w zakresie odnoszącym się do ilości wypłaconych odszkodowań za niepożądane odczyny poszczepienne, uznać należy za wiarygodne w świetle opisanego wyżej zakresu kompetencji organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Niezależnie od tego należy jednak podkreślić, że w sytuacji, w której organ w odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji publicznej, informuje wnioskodawcę, że nie dysponuje żądaną informacją, nie można mu skutecznie zarzucić bezczynności w załatwieniu wniosku. Jest to bowiem zgodna z prawem forma załatwieniu wniosku w przypadku nieposiadania przez jego adresata żądanej informacji publicznej. Sąd administracyjny nie posiada natomiast instrumentów prawnych, które pozwoliłyby mu, w ramach rozpoznawania skargi na bezczynność, zweryfikować twierdzenie organu o nieposiadaniu danej informacji publicznej. Niemniej jednak zaznaczyć w tym miejscu wypada, że w razie wprowadzenia żądającego informacji w błąd, przez udzielenie niezgodnej z rzeczywistością odpowiedzi co do faktu posiadania informacji, osoba zobowiązana do udostępnienia żądanej informacji publicznej podlega odpowiedzialności karnej w trybie art. 23 u.d.i.p. w zbiegu z innymi przepisami określonymi w Kodeksie karnym (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 13 października 2005 r., sygn. akt IV SAB/Wr 41/05, Lex nr 887693).

W pozostałym zakresie, a więc dotyczącym pytań 1, 2, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 13 ,14 stwierdzić należy, że informacje objęte tymi pytaniami nie posiadają waloru informacji publicznej i już tylko z tego względu – niezależnie od treści odpowiedzi udzielonych przez organ na te pytania – w zakresie tych pytań organowi nie można skutecznie zarzucić bezczynności. Informacji publicznej nie stanowią bowiem dane dotyczące realizacji szczepień ochronnych, wykraczające poza nadzór sprawowany przez organy inspekcji sanitarnej, którego zakres określa art. 17 u.z.z.ch.z. w powiązaniu z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Informacji publicznej nie dotyczą także skierowane do organu zapytania o opinię czy stanowisko co do konstytucyjności obowiązujących przepisów prawa, zwracanie się do organu o dokonywanie wykładni przepisów, w tym wnioski stanowiące w istocie prośbę o udzielenie porady prawnej. Informacji publicznej nie dotyczą też pytania z zakresu wiedzy medycznej. Nadto wiedza organu o stanowisku Światowej Organizacji Zdrowia w zakresie szczepień ochronnych oraz zapisów prawa krajowego wykracza poza pojęcie informacji publicznej. Działalność organizacji międzynarodowej nie dotyczy bowiem polskich władz i gospodarowania mieniem publicznym. Również obowiązujące powszechnie przepisy prawa krajowego nie są informacją publiczną. Co więcej, w trybie i na zasadach przewidzianych w u.d.i.p. organ nie jest obowiązany dokonywać ocen dotyczących zgodności prawa krajowego, jego wykładni, udzielać porad prawnych ani medycznych, czy też oceniać racjonalność czy celowości regulacji prawnych stanowiących podstawę działania tegoż organu. Innymi słowy, na zasadach określonych w przepisach o dostępie do informacji publicznej nie można domagać się do dokonywania przez organ oceny prawidłowości funkcjonowania tego, bądź innych organów władzy publicznej.

Skoro zagadnienia objęte wymienionymi pytaniami nie mieszczą się w pojęciu informacji publicznej, organ nie miał obowiązku udostępnienia tych informacji na zasadach określonych w art. 13 ust. 1 i art. 14 ust. 1 u.d.i.p., ani też nie miał podstaw do wydania w odniesieniu do tej części wniosku decyzji odmownej na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p., albowiem – co należy ponownie podkreślić – forma ta zastrzeżona jest wyłącznie dla informacji mających charakter informacji publicznej, posiadanych przez adresata wniosku, które jednak nie mogą zostać udostępnione na wniosek (np. ze względu na ograniczenia przewidziane w art. 5 ust. 1 i 2 u.d.i.p.).

Podsumowując, skoro skarżący w niniejszej sprawie domagali się udostępnienia informacji, które w części– jako informacja publiczna - zostały im udostępnione zgodnie z rygorami u.d.i.p., w części według informacji przekazanej skarżącym przez organ, nie pozostawały w jego dyspozycji, natomiast w pozostałej części (pkt 1, 2, 3, 4, 9, 10, 11, 12,13, 14) nie stanowiły informacji publicznej, to skargę na bezczynność Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w J. w przedmiotowej sprawie, uznać należało za pozbawioną podstaw.

Dodatkowo należy podkreślić, że skoro w dniu 05 sierpnia 2022 r. - wysłano skarżącej pouczenie o konieczności wskazania szczególnie istotnego interesu publicznego do pozyskania informacji przetworzonej, a termin na wykazanie szczególnie istotnego interesu publicznego mijał skarżącej w dniu 19 sierpnia 2022r., to skarga złożona 16 sierpnia 2022r., a datowana na 10 sierpnia 2022r. została wniesiona przedwcześnie. Rację ma organ, że termin wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego przez wnioskodawczynię upłynął w dniu 22 sierpnia 2022 r., zatem udzielając odpowiedzi w dniu 1 września 2022 r. nie pozostaje w zwłoce, bowiem czyni to przed upływem 14 dni od momentu zaistnienia przesłanek powodujących utratę charakteru informacji przetworzonej pytań zawartych w przedmiotowym wniosku.

Z tych wszystkich względów Sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku