Postanowienie z dnia 1999-05-27 sygn. II CKN 366/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 366/98

ODPIS

POSTANOWIENIE

Dnia 27 maja 1999 r.

Sąd Najwyższy Izba Cywilna w składzie następującym:

Przewodniczący: SSN - B. Czech Sędziowie SN - M. Sychowicz /spraw./ SN - H. Wrzeszcz

Protokolant: B. Gruszka

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 1999 r.

na rozprawie sprawy z wniosku S przy uczestnictwie : o stwierdzenie nabycia służebności drogowej przez zasiedzenie na skutek kasacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Krakowie

z dnia 6 lutego 1998 r., sygn. akt II Ca 1156/97

postanawia:

oddalić kasację.

zasądzić od wnioskodawców

na rzecz uczestników postępowania  BH i B H

kwoty 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Myślenicach postanowieniem z dnia 2 października 1997 r. uwzględnił wniosek Sm  i SH i stwierdził, że wnioskodawcy nabyli na prawach wspólności ustawowej przez zasiedzenie służebność drogi koniecznej na rzecz ich własnej nieruchomości stanowiącej działkę nr H| położoną w  ... biegnącą po działce nr  ...  położonej także w B BH w sposób określony na szkicu sporządzonym przez geodetę inż. K.

Po rozpoznaniu apelacji uczestników postępowania od tego postanowienia Sąd Wojewódzki w Krakowie postanowieniem z dnia 6 lutego 1998 r. zmienił je i wniosek oddalił. Sąd Wojewódzki uznał, że nieruchomość wnioskodawców ma dostęp do drogi publicznej, wobec czego nie można w tym wypadku mówić o służebności drogi koniecznej, że służebność drogi koniecznej nie jest służebnością, którą można nabyć w drodze zasiedzenia i że aczkolwiek wnioskodawcy korzystali z drogi prowadzącej po działce nr H, ale nie nabyli przez zasiedzenie służebności gruntowej przejazdu, albowiem korzystali z drogi utwardzonej przez jej właściciela i tak jak wielu innych jej użytkowników jedynie poprawiali to utwardzenie. Sąd Wojewódzki powołał się przy tym na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1974 r., III CRN 94/74 (OSNCP 1975, z.6, poz. 94).

Wymienione ostatnio postanowienie wnioskodawcy zaskarżyli kasacją. Kasacja oparta została na obu podstawach przewidzianych w art. 393¹ k.p.c. i zarzuca 1) naruszenie art. 292 k.c., polegające na błędnej jego wykładni wobec przyjęcia, że do zasiedzenia służebności drogowej konieczne jest spełnienie wszystkich przesłanek przewidzianych w art. 145 k.c., w tym przesłanki braku bezpośredniego dostępu do drogi publicznej oraz przyjęcia, że współudział posiadacza służebności w utwardzaniu drogi nie stanowi wystarczającej zewnętrznej oznaki, wskazującej na korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia, a także 2) naruszenie art. 233 § 1 i art. 382 k.p.c., co miało istotny wpływ na wynik sprawy. Skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w Krakowie albo Sądowi Rejonowemu w Myślenicach.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

1) W rozpoznawanej sprawie cały materiał zebrany został przed sądem pierwszej instancji. Postępowanie apelacyjne nie dostarczyło żadnego nowego materiału. W tej sytuacji rozpoznanie sprawy przez Sąd Wojewódzki na podstawie materiału zebranego w pierwszej instancji nie stanowi naruszenia art. 382 k.p.c.

Zarzucając naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. skarżący nie wskazali jakim dowodom i z naruszeniem jakich zasad ich oceny określonych w wymienionym przepisie Sąd Wojewódzki dał wiarę lub uznał za mające moc dowodową bądź odmówił wiarygodności lub mocy dowodowej. Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie został przeto wykazany.

Naruszenie wymienionych wyżej przepisów postępowania skarżący zdają się upatrywać w dokonaniu przez Sąd Wojewódzki ustaleń „sprzecznych z ustaleniami Sądu I-szej instancji”. W związku z tak postawionym zarzutem należy zauważyć, że po pierwsze, sąd drugiej instancji (w przeciwieństwie do Sądu Najwyższego rozpoznającego kasację) nie jest związany ustaleniami dokonanymi przez sąd pierwszej instancji), a po drugie, kwestionowanie prawidłowości ustaleń, na których oparte zostało orzeczenie zaskarżone kasacją, nie mieści się w podstawach kasacyjnych (art, 393¹ pkt 1 i 2 k.p.c.).

2) Wprawdzie wnioskodawcy określili swoje żądanie jako żądanie stwierdzenia nabycia przez zasiedzenie służebności drogi koniecznej, ale nie ulega wątpliwości, że żądanie to obejmuje stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia służebności gruntowej o treści, której odpowiadało wykonywane przez wnioskodawców prawo przez czas potrzebny do zasiedzenia. Sąd Wojewódzki rozpoznając wniosek zasadnie przeto zastosował przepis art, 292 k.c. W tych okolicznościach ustalenie, czy nieruchomość wnioskodawców ma dostęp do drogi publicznej nie było istotne jak i nie miał wpływu na rozstrzygnięcie sprawy błędny pogląd Sądu Wojewódzkiego, że służebności drogi koniecznej nie można nabyć przez zasiedzenie. Służebność drogi koniecznej (art. 145 k.c.) jest jednym z rodzajów służebności gruntowych (art. 285 k.c.) i tak jak do każdej z tych służebności ma do niej zastosowanie art. 292 k.c.

Według wyroku Sądu Najwyższego, na który powołał się Sąd Wojewódzki, służebność gruntową można nabyć przez zasiedzenie tylko wtedy, gdy trwałe i widoczne urządzenie zostało wykonane przez posiadacza służebności, a nie przez właściciela nieruchomości, z której posiadacz korzysta w zakresie służebności. Pogląd ten ma oparcie w wypowiedziach doktryny i podziela go skład Sądu Najwyższego rozpoznający niniejszą sprawę. Sąd Wojewódzki pogląd ten słusznie odniósł do wnioskodawców, którzy korzystali z drogi utwardzonej (co stanowi trwałe i widoczne urządzenie w rozumieniu art. 292 k.c.) przez jej właściciela. Wobec tego, że wnioskodawcy, tak jak wielu innych użytkowników drogi, jedynie poprawiali to utwardzenie, przy czym - jak wynika z ustaleń stanowiących podstawę wydania zaskarżonego postanowienia -stanowiło to warunek, od którego właściciel drogi uzależniał jej udostępnienie innym jej użytkownikom i było rekompensatą za to udostępnienie, nie można mówić o utwardzeniu drogi przez wnioskodawców, pozwalającym na przyjęcie, że korzystanie przez nich z tej drogi prowadziło do nabycia służebności gruntowej przejazdu. Zarzut kasacji naruszenia przez zaskarżone postanowienie art. 292 k.c. należało przeto uznać za niezasadny.

Skoro kasacja nie ma usprawiedliwionych podstaw, należało ją oddalić (art. 393¹² k.p.c.).

Ponieważ uczestnicy postępowania M| reprezentowani przez adwokata, w odpowiedzi na kasacje i na rozprawie wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania kasacyjnego, Sąd Najwyższy na podstawie art. 520 § 2 w zw. z art. 13 § 2 i art. 98 § 3 k.p.c. orzekł o tych kosztach.