Postanowienie z dnia 2000-08-30 sygn. V CKN 1384/00

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V CKN 1384/00

P O S T A N O W I E N I E

Dnia 30 sierpnia 2000 r.

Sąd Najwyższy Izba Cywilna

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSN - Antoni Górski

Sędziowie: SN - Henryk Pietrzkowski (spraw.)

SN - Mirosława Wysocka

po rozpoznaniu w dniu 30 sierpnia 2000 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. Spółki z o.o. w J. przeciwko L. T.

o zapłatę

na skutek kasacji pozwanego

od postanowienia Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

z dnia 30 grudnia 1999 r. sygn. akt II Cz 357/99

p o s t a n a w i a:

uchylić zaskarżone postanowienie.

U Z A S A D N I E N I E

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze, postanowieniem z dnia 30 grudnia 1999 r. oddalił zażalenie pozwanego na postanowienie o odrzuceniu zarzutów od nakazu zapłaty stwierdzając, iż doręczenie nakazu zapłaty - wbrew zażaleniu – było skuteczne i nastąpiło na podstawie art. 138 § 1 k.p.c. w dniu 28 czerwca 1999 r. (k. 19), natomiast zarzuty wniesione zostały w dniu 6 lipca 1999 r. (k. 22), a zatem z jednodniowym opóźnieniem.

W kasacji od powyższego postanowienia, pełnomocnik pozwanego opierając ją na podstawie naruszenia art. 138 § 1 k.p.c. i art. 491 k.p.c. przez ich zastosowanie, wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 8 lipca 1999 r. o odrzuceniu zarzutów od nakazu zapłaty.

Sąd Najwyższy zważył co następuje:

Istota zagadnienia w sprawie sprowadza się do tego, czy istniały podstawy faktyczne i prawne, aby przyjąć skuteczność doręczenia pozwanemu odpisu nakazu zapłaty.

Uzasadnienie podniesionych w kasacji zarzutów oparte jest na twierdzeniu, iż dokonane, w miejscu zamieszkania matki pozwanego do jej rąk, doręczenie nakazu zapłaty, nie było skuteczne. Zdaniem skarżącego doręczenie w trybie art. 138 § 1 k.p.c. może nastąpić w mieszkaniu pozwanego, a zatem – jak wynika z zawartego w dowodzie osobistym wpisu o zameldowaniu na pobyt stały – w miejscowości Ż. pod nr [...], a nie pod nr [...]1, gdzie zamieszkuje jego matka.

W przepisach kodeksu postępowania cywilnego na określenie miejsca doręczenia użyto różnych pojęć, a mianowicie: "miejsce zamieszkania" (art. 27, 126 § 2, 150 pkt 1 k.p.c.), "miejsce rzeczywistego zamieszkania" (art. 175 zd. drugie k.p.c.), "mieszkanie" (art. 135, 138 § 1 i 139 § 1 k.p.c.), "adres" (art. 136 § 2 i 177 § 1 pkt 6 k.p.c.), "miejsce pobytu strony" (art. 143 k.p.c.)

Nie może budzić wątpliwości stwierdzenie, że doręczenie pisma sądowego dorosłemu domownikowi może nastąpić wyłącznie w mieszkaniu adresata (art. 138 § 1 k.p.c.). Pojecie "mieszkanie adresata" nie zostało jednak zdefiniowane w tym kodeksie.

Jak słusznie podkreśla się w literaturze prawniczej, systemowe oparcie się -zgodnie zresztą z wyraźnym odesłaniem zawartym w art. 27 § 2 k.p.c. - na ustawowej definicji pojęcia "miejsca zamieszkania" osoby fizycznej, o czym stanowią przepisy art. 25 - 27 k.c., jest niewątpliwie wystarczające na użytek art. 27 § 1 k.c. Odesłanie to, choć zostało uczynione bez ograniczeń, nie da się jednak wykorzystać w przepisach o doręczeniach. Wskazanie bowiem samej miejscowości z reguły nie pozwoli na skuteczne doręczenie. Treść art. 135 k.p.c. pozwala przyjąć na użytek doręczeń - przy jednoczesnej rezygnacji z dosłownego rozumienia "miejsca zamieszkania" - że powinny być one dokonywane tam, gdzie adresat mieszka, a więc pod wskazanym jego adresem.

Adresem pozwanego jest miejscowość Ż. nr [...]. Taki też adres wskazany jest w umowie zawartej przez strony. Pod tym zatem adresem, w mieszkaniu pozwanego, mogło nastąpić - sposobem wskazanym w art. 138 § 1 k.p.c. -doręczenie nakazu zapłaty. Okoliczność, że w czasie realizacji umowy łączącej strony, korespondencja od strony powodowej do pozwanego była skutecznie doręczana na inny adres, nie może stanowić podstawy do uznania, że pozwany zmienił miejsce zamieszkania (adres).

Z przytoczonych względów należało kasację uwzględnić i orzec jak wyżej (art. 393¹³ § 1 i art. 393⁸ § 2 k.p.c.).

Biuletyn Izby Cywilnej SN nr 09/2012

Treść art. 135 k.p.c. pozwala przyjąć na użytek doręczeń – przy jednoczesnej rezygnacji z dosłownego rozumienia „miejsca zamieszkania” – że powinny być one dokonywane tam, gdzie adresat mieszka, a więc pod wskazanym jego adresem.

 (postanowienie z dnia 30 sierpnia 2000 r., V CKN 1384/00, A. Górski, H. Pietrzkowski, M. Wysocka, niepubl.)

Glosa

Tomasza Demandeckiego, Studia Iuridica Lubliniensia 2011, nr 16, s. 307

Glosa jest aprobująca.

Glosator zwrócił uwagę, że w regulacjach kodeksowych dotyczących doręczeń pism sądowych odsyła się do pojęcia „miejsca zamieszkania” osoby fizycznej. Przyjęte natomiast przez ustawodawcę ujęcie „miejsca zamieszkania”, jako określonej miejscowości, nie zaś konkretnego adresu na terenie danej miejscowości, ma w praktyce ograniczone znaczenie, wskazanie bowiem samej miejscowości nie pozwala na skuteczne doręczenie pisma sądowego. Autor glosy podkreślił, że w doktrynie prawa cywilnego proponuje się, aby od miejsca zamieszkania odróżniać adres zamieszkania wskazujący miejsce, w którym w danej miejscowości przebywa dana osoba, także mieszkanie, czyli lokal, w którym osoba fizyczna zamieszkuje.

W dalszej kolejności podkreślił, że treść art. 135 k.p.c. pozwala przyjąć na użytek doręczeń, że powinny być one dokonywane tam, gdzie adresat mieszka, a więc pod wskazanym jego adresem. Następnie wskazał, że nie można podzielić poglądu, iż pojęcie „mieszkanie” w rozumieniu art. 135 k.p.c. i „miejsce zamieszkania” w rozumieniu art. 27 §1 k.p.c. są tożsame i oznaczają nie tylko miejscowość, w której strona przebywa z zamiarem stałego pobytu, ale dokładne określenie adresu „mieszkania” w danej miejscowości. Glosator przyjął, że o ile określenie „miejsce zamieszkania” w rozumieniu kodeksu cywilnego oznacza miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu, o tyle nie sposób uznać, by dla prawidłowego oznaczenia miejsca, o którym mowa w art. 135 §1 k.p.c. wystarczające było wskazanie samej tylko miejscowości, w której adresat zamieszkuje.

W konkluzjach autor glosy zawarł postulat de lege ferenda, aby ustawodawca na potrzeby doręczeń dokonał zmian normatywnych i wprowadził autonomiczną siatkę pojęciową dla określenia w precyzyjny sposób miejsc właściwego doręczenia pism adresatom – osobom fizycznym.