Postanowienie z dnia 1999-07-21 sygn. II CKN 523/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 523/99

Postanowienie

z dnia 21 lipca 1999 r.

Przewodniczący: Sędzia SN J. Suchecki.

Sędziowie SN: I. Koper, L. Walentynowicz (spr.).

Sąd Najwyższy Izba Cywilna po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 1999 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku "E." W. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. z udziałem Ż. Zakładów "P." w Ż. o zwrot uiszczonej kaucji na skutek kasacji wnioskodawcy, od postanowienia Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 3 grudnia 1998 r., postanawia;

odrzucić kasację i zasądzić od Spółki z o.o. "E." w W. na rzecz Ż. Zakładów "P." w Ż. kwotę 1000 zł (jeden tysiąc złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 12 października 1998 r. Sąd Wojewódzki w (...) oddalił wniosek wierzyciela - Spółki z o.o. "E." w W. o zwrot wpłaconej przez niego kaucji na zabezpieczenie roszczeń dłużnika - Ż. Zakładów Przemysłu Spirytusowego "P." w Ż. związanych z wykonaniem zarządzenia tymczasowego.

Sąd stwierdził, iż wpłacona przez wierzyciela na podstawie art. 739 § 3 k.p.c. kaucja w wysokości 1 mln zł nie może być zwrócona, ponieważ dłużnik w przewidzianym terminie wytoczył powództwo odszkodowawcze przeciwko wierzycielowi (art. 746 § 3 k.p.c.).

Stanowisko te podzielił Sąd Apelacyjny w (...) oddalając zażalenie wierzyciela postanowieniem z dnia 3 grudnia 1998 r.

Sąd odwoławczy podkreślił, że wytoczenie powództwa odszkodowawczego przez dłużnika wyłącza możliwość zwrotu kaucji, a zakaz ten wynika wprost z ustawy (art. 746 § 3 k.p.c.). Z kolei żądanie uzupełnienia pozwu odszkodowawczego w trybie art. 130 § 1 k.p.c. nie eliminuje skutków jego wniesienia (art. 130 § 3 k.p.c.).

W kasacji wierzyciel wniósł o uchylenie orzeczenia odwoławczego z powołaniem się na naruszenie art. 746 § 3 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przewidziana w art. 739 § 3 k.p.c. kaucja na zabezpieczenie roszczeń dłużnika z powodu wykonania zarządzenia tymczasowego egzystuje w sferze postępowania zabezpieczającego. Zachodzi zatem pytanie, czy dopuszczalna jest kasacja w tym postępowaniu. Odpowiedź pozytywna mogła by nastąpić w razie uznania, że postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie zarządzenia tymczasowego jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 392 k.p.c. (w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). Taki charakter ma jednak tylko orzeczenie kończące "całą" sprawę, a nie załatwiająca zagadnienia incydentalne, pomocnicze bądź przygotowawcze (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1996 r., I CKN 7/96 - OSNC 1997, z. 3, poz. 31). Postępowanie zabezpieczające, także wówczas gdy dochodzi do wydania zarządzenia tymczasowego przed wszczęciem postępowania w sprawie (art. 733 § 2 k.p.c.), ma jedynie charakter pomocniczy i służebny, co jednoznacznie wynika z treści art. 730, 733 i 734 k.p.c. Z tego też względu Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że od postanowienia odwoławczego w przedmiocie zarządzenia tymczasowego kasacja nie przysługuje (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1997 r., I CZ 22/97 - OSNC 1997, z. 10, poz. 147; z dnia 3 października 1997 r., I CZ 104/97 - nie publ.; z dnia 27 października 1998 r., III CKN 8/98 - OSNC 1999, z. 3, poz. 65 i z 3 grudnia 1998 r., II CZ 133/98 - nie publ.). Tym bardziej nie może przysługiwać kasacja od postanowienia sądu II instancji rozstrzygającego wniosek wierzyciela o zwrot wpłaconej kaucji (art. 746 § 3 k.p.c.), gdyż orzeczenie sądowe rozstrzyga tu tylko kwestię incydentalną związaną z postępowaniem zabezpieczającym.

Kasacja wierzyciela nie jest zatem dopuszczalna i należało ją odrzucić (art. 393⁸ § 1 k.p.c. w związku z art. 393⁵ k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.) oraz orzec o kosztach postępowania kasacyjnego (art. 98 i 108 § 1 k.p.c. oraz art. 13 § 2 k.p.c.).