Postanowienie z dnia 1997-11-04 sygn. I CKN 305/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CKN 305/97

Postanowienie

z dnia 4 listopada 1997 r.

SSN - G. Filcek (przewodniczący)

Sędziowie SN - M. Kocon, E. Skowrońska-Bocian (spraw.)

Sąd Najwyższy Izba Cywilna po rozpoznaniu w dniu 04.11.1997 r. na rozprawie sprawy z wniosku B. S. z udziałem H. S., H. R. o wpis prawa własności w kw (…) na skutek kasacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w G. z dnia 23.10.1996 r., sygn. akt (…) postanawia oddalić kasację.

Uzasadnienie

Wnioskodawca B. S. wniósł o dokonanie wpisu prawa własności co do 1/4 części nieruchomości wpisanej w księdze wieczystej KW nr (…) na swoją rzecz w miejsce H. S., którego rzeczywisty udział wynosi tylko 1/4, a nie jak ujawniono w księdze wieczystej - 3/6. W uzasadnieniu wniosku wskazano, że uprzednio widniejący wpis na rzecz M. S. był nieprawidłowy, gdyż nieruchomość wchodziła w skład wspólności majątkowej małżeńskiej J. i M. S. Wnioskodawca jako jedyny spadkobierca testamentowy ojca J. S. powinien posiadać stosowny udział w tej nieruchomości.

Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z dnia 09.08.1996 r. sygn. akt Dz KW (…) oddalił wniosek o wpis. W uzasadnieniu Sąd powołał się na art. 46 ust. 1 ustawy z 06.07.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 19, poz. 147 ze zm.) i wskazał, że w postępowaniu wieczystoksięgowym sąd bada jedynie treść wniosku, treść i formę załączonych dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Dla dokonania wpisu wnioskowanego przez B. S. niezbędne byłoby przedłożenie orzeczenia o uzgodnieniu stanu, ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Wnioskodawca orzeczenia takiego nie przedłożył, a Sąd z urzędu ustalił, że jego powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym zostało prawomocnie oddalone (sprawa I C (…) Sądu Wojewódzkiego w G.)

Apelacja B. S. została oddalona postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w G. z 23.10.1996 r. sygn. akt III (…). Sąd wskazał, że kognicja sądu wieczystoksięgowego jest ograniczona. Biorąc pod uwagę treść art. 46 KWU wyłączona jest możliwość ujawnienia w księdze wieczystej prawa drugiego z małżonków jedynie ze względu na istnienie wspólności majątkowej małżeńskiej w chwili nabywania własności nieruchomości. W konsekwencji oznacza to konieczność uprzedniego uzgodnienia stanu ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w trybie art. 10 KWU. Podnoszone w apelacji okoliczności mające świadczyć o tym, że nieruchomość stanowiła wspólny majątek małżonków J. i M. S. nie mogą być przedmiotem oceny w postępowaniu wieczystoksięgowym. Odmowa dokonania wpisu jest zatem zasadna.

Kasacja wnioskodawcy nie zawiera wyraźnego wskazania podstaw kasacyjnych. Z jej treści wynika jednak, że oparta została na obu podstawach wymienionych w art. 393¹ KPC. Zawiera bowiem zarzut naruszenia prawa materialnego, tzn. art. 46 i 35 KWU, art. 21 i n. KRO, art. XVI II przep. wprow. KRO oraz art. 31 i 33 pkt 2-10 KRO w zw. z art. VIII przep. wprow. KRO, a także zarzut naruszenia przepisów postępowania. Ten ostatni zarzut nie został zresztą sprecyzowany.

Sąd Najwyższy zważył co następuje:

Kasacja nie jest zasadna. Przede wszystkim należy zauważyć, że podnoszone są zarzuty odnoszące się do zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego, a także zarzuty odnoszące się do nieuwzględnienia w postępowaniu o uzgodnienie stanu ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym okoliczności, że nabycie własności nieruchomości przez M. S. nastąpiło w okresie trwania jej małżeństwa z J. S. i istnienia wspólności majątkowej małżeńskiej. Zdaniem skarżącego oznacza to, że nieruchomość ta powinna wejść do majątku wspólnego małżonków, a okoliczność ta powinna zostać uwzględniona w postępowaniu wieczystoksięgowym.

Zakres kognicji sądu rozpoznającego wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej może budzić w praktyce wątpliwości. Poza sporem jest jednak, że w postępowaniu tym nie mogą być rozstrzygane żadne spory (np. z zakresu własności), zarówno w charakterze przesłanki, jak i samego rozstrzygnięcia. Prawidłowo zatem Sądy orzekające w niniejszej sprawie przyjęły, że niedopuszczalne jest badanie, czy nieruchomość, której wniosek dotyczy wchodziła do majątku wspólnego małżonków, czy też nie. Sąd nie może dokonać wpisu współmałżonka jako współwłaściciela, jeżeli nie brał on udziału w czynności prawnej, w wyniku której nastąpiło nabycie własności.

W takiej sytuacji bez znaczenia pozostają zarzuty odnoszące się do naruszenia przepisów kodeksu rodzinnego oraz kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczących wspólności majątkowej małżeńskiej. Jak wyżej wskazano, zarzuty te nie mogą być przedmiotem analizy sądu wieczystoksięgowego.

Bezzasadne są także zarzuty naruszenia art. 46 i 35 KWU. Artykuł 46 wyznacza granice kognicji sądu wieczystoksięgowego. Granice te w rozpoznawanej sprawie nie zostały naruszone. Przepis art. 35 nakłada natomiast na właściciela obowiązek ujawnienia swego prawa i określa sankcje, jakie sąd może zastosować w razie niedopełnienia tego obowiązku. Zawiera zatem regulacje, które nie znajdują w ogóle zastosowania w rozpoznawanej sprawie. Podobnie, gdy chodzi o art. 48, który wskazuje jedynie, że sąd dokonuje wpisu w granicach wniosku (§ 1), a jeżeli istnieją materialne lub formalne przeszkody do dokonania wpisu, może wyznaczyć wnioskodawcy odpowiedni termin do ich usunięcia (§ 2). Zarzut naruszenia prawa materialnego jest zatem nieuzasadniony.

Natomiast niemożliwe jest ustosunkowanie się do zarzutu naruszenia przepisów postępowania z uwagi na brak jego sprecyzowania.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.