Uchwała z dnia 2002-11-08 sygn. III CZP 69/02

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 69/02

Uchwała

Sądu Najwyższego

z dnia 8 listopada 2002 r.

Uwzględnienie przez sąd żądania określonego w art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r., Nr 46, poz. 543 ze zm.) powoduje rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego.

UZASADNIENIE

Przepis art. 233 k.c. wyposaża użytkownika wieczystego w uprawnienia właścicielskie, przyznając mu jednocześnie status posiadacza zależnego. Stosunek zależności użytkownika wobec oddającego grunt w użytkowanie przejawia się najdobitniej w obowiązku podporządkowania się określonemu w umowie sposobowi korzystania z nieruchomości. Sprzeniewierzenie się temu obowiązkowi stanowi ustawową przesłankę rozwiązania umowy (art. 240 k.c.). W myśl art. 33 ust. 3 zd. pierwsze ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r., Nr 6, poz. 70) "właściwy organ może żądać rozwiązania umowy użytkowania wieczystego przed upływem ustalonego okresu stosownie do art. 240 Kodeksu cywilnego, jeżeli użytkownik wieczysty korzysta z nieruchomości w sposób sprzeczny z ustalonym w umowie, a w szczególności jeżeli nie zabudował jej w ustalonym terminie".

Powołany przepis art. 33 u.g.n., ani żaden inny, nie wskazuje w jaki sposób, przy użyciu jakiego środka prawnego, "właściwy organ" może skorzystać z przyznanego mu uprawnienia. Pod rządami ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości czynił to, wydając decyzję o rozwiązaniu umowy i zarządzając odebranie gruntu (art. 26 ust. 2 g. gr. w. n.). W aktualnym stanie prawnym "właściwemu organowi" ustawodawca pozostawił tylko legitymację do wystąpienia z żądaniem rozwiązania umowy, co nadaje temu żądaniu wyraźnie charakter roszczenia cywilnoprawnego.

Nie może być w związku z tym wątpliwości, że w razie sporu o utrzymanie się przy użytkowaniu, zgodnie z zasadą domniemania drogi sądowej, ocena zasadności żądania rozwiązania umowy należy do sądu. (...)

Przeszkody rozwiązania umowy orzeczeniem konstytutywnym nie stanowi brak wyraźnie do sądu adresowanego upoważnienia w tym względzie. Nie jest to zresztą odosobniony przypadek, kiedy ustawa wiąże z określoną umową sankcję w postaci jej rozwiązania i na tym poprzestaje. Art. 901 § 1 k.c. posługuje się identycznym sformułowaniem "może żądać rozwiązania" i zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie nie jest poddawane w wątpliwość orzekanie przez sądy o rozwiązywaniu mów w stanach faktycznych objętych hipotezą tego przepisu.