Uchwała z dnia 1995-09-15 sygn. III CZP 110/95

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 110/95

Uchwała

Sądu Najwyższego

z dnia 15 września 1995 r.

Przewodniczący: sędzia SN K. Kołakowski.

Sędziowie SN: F. Barczewska, B. Czech (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi dłużniczki Barbary D. przeciwko wierzycielom Agnieszce D., Dariuszowi D. i Sądowi Wojewódzkiemu w W. z siedzibą w Ś. na czynność komornika Sądu Rejonowego w W., po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym dnia 15 września 1995 r. zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Wojewódzki w Wałbrzychu z siedzibą w Świdnicy, postanowieniem z dnia 4 maja 1995 r. sygn. akt (...), do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy na postanowienie sądu rejonowego oddalającego skargę na czynność komornika polegającą na zajęciu ruchomości, na które przepisy kodeksu postępowania cywilnego regulujące postępowanie egzekucyjne nie przewidują zażalenia, z mocy art. 394 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. w związku z art. 767 § 3 k.p.c., służy zażalenie?"

p o d j ą ł

następującą uchwałę:

Na postanowienie sądu rejonowego oddalającego skargę na czynność komornika, polegającą na zajęciu ruchomości, nie przysługuje zażalenie.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Wałbrzychu, postanowieniem z dnia 15 grudnia 1994 r., oddalił skargę dłużniczki na czynność komornika tegoż sądu z dnia 11 lipca 1994 r., polegającą na zajęciu jej samochodu.

Zażalenie dłużniczki na to postanowienie Sąd Rejonowy odrzucił postanowieniem z dnia 15 grudnia 1994 r. jako niedopuszczalne.

Sąd Wojewódzki w Wałbrzychu, rozpoznając zażalenie dłużniczki na postanowienie z dnia 15 grudnia 1994 r., przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne przytoczone w sentencji uchwały.

Sąd Najwyższy podejmując uchwałę miał na uwadze, co następuje:

1. O dopuszczalności zażalenia na postanowienie sądu rozstrzygające skargę na czynności komornika decydują dwa przepisy, a mianowicie: art. 767 § 3 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. Pierwszy z nich stanowi, że zażalenie na postanowienie sądu przysługuje w wypadkach w ustawie wskazanych, tj. wskazanych w księdze drugiej (Postępowanie egzekucyjne) części drugiej kodeksu postępowania cywilnego. Natomiast drugi - nakazuje przepisy o procesie stosować odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w tym kodeksie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. W postępowaniu egzekucyjnym ma zatem odpowiednie zastosowanie m.in. art. 394 § 1 k.p.c., wymieniający postanowienia sądu pierwszej instancji zarządzenia przewodniczącego, na które przysługuje zażalenie do sądu rewizyjnego.

2. Przepisy księgi drugiej kodeksu postępowania cywilnego nie stanowią, że na postanowienie sądu rozstrzygające skargę na czynność komornika, polegającą na zajęciu ruchomości lub nieruchomości, przysługuje zażalenie.

Poszukując zatem odpowiedzi na pytanie o dopuszczalność takiego zażalenia, należy sięgnąć również do dwóch pozostałych wymienionych przepisów, a mianowicie: art. 394 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Z mocy art. 394 § 1 in principio k.p.c. zażalenie do sądu rewizyjnego przysługuje na postanowienie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie. Przepis ten zamieszczony jest w księdze pierwszej kodeksu postępowania cywilnego, normującej postępowanie w procesie. W postępowaniu procesowym postanowieniem kończącym postępowanie jest takie postanowienie, które kończy sprawę jako całość (np. postanowienie o odrzuceniu pozwu, o umorzeniu postępowania, o odrzuceniu rewizji). Cechą takiego postanowienia jest to, że dalsze postępowanie toczyć się już nie może. Przepis ten nie dotyczy natomiast postanowień rozstrzygających w procesie pewne kwestie wpadkowe (np. zwolnienie od kosztów, wyłączenie sędziego, (itd.).

W postępowaniu egzekucyjnym art. 394 § 1 in principio k.p.c. należy stosować "odpowiednio" (art. 13 § 2 k.p.c.) Stosowanie "odpowiednie" oznacza niezbędną adaptację (i ewentualnie zmianę niektórych elementów) normy do zasadniczych celów i form danego postępowania, jak również pełne uwzględnienie charakteru i celu danego postępowania oraz wynikających stąd różnic w stosunku do uregulowań, które mają być zastosowane.

Pomimo to nie jest możliwe przyjęcie, że postanowienie sądu oddalające skargę na czynność komornika, polegającą na zajęciu ruchomości, jest postanowieniem kończącym postępowanie egzekucyjne, albowiem przepisy kodeksu postępowania cywilnego przewidują w takim wypadku dalszy etap postępowania w postaci sprzedaży zajętej ruchomości (art. 864 i nast. k.p.c.). Dlatego zażalenie na takie postanowienie nie przysługuje, albowiem nie jest ono postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 394 § 1 in principio k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Pogląd taki zbieżny jest z dotychczasowym orzecznictwem Sądu Najwyższego, które przyjęło, że zażalenie do sądu rewizyjnego przysługuje na postanowienie sądu rejonowego "oddalającego skargę na czynności komornika i kończące postępowanie egzekucyjne" (uchwała z dnia 28 listopada 1969 r. III CZP 83/69, OSNCP 1970, z. 6, poz. 105) oraz na postanowienie sądu rejonowego "uchylające czynność komornika", wydane w wyniku rozpoznania skargi na czynności komornika, gdy postanowienie to "zmierza do zakończenia postępowania - art. 394 § 1 in principio k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 i art. 767 § 3 k.p.c." (postanowienie z dnia 15 kwietnia 1986 r. III CRN 40/86, OSNCP 1987, z. 7, poz. 102).

Z powyższych względów Sąd Najwyższy rozstrzygnął przedstawione zagadnienie jak w sentencji uchwały (art. 391 § 1 k.p.c. i art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym - jedn. tekst.: Dz. U. z 1994 r. Nr 13, poz. 48 ze zm.).

OSNC 1995 r., Nr 12, poz. 177