Postanowienie z dnia 1998-12-14 sygn. III CZ 159/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZ 159/98

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 14 grudnia 1998 r.

W sprawach dotyczących zarządu spadku nie objętego (art. 666-668 k.p.c.) kasacja nie przysługuje.

Przewodniczący: sędzia SN A. Wypiórkiewicz.

Sędziowie SN: G. Filcek, L. Walentynowicz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 grudnia 1998 r. sprawy z wniosku Skarbu Państwa - Urzędu Rejonowego w R., z udziałem Zbigniewa Z., Marii J., Urszuli D., Romana N. oraz Miasta i Gminy R.(...), o zezwolenie na dokonanie czynności, na skutek zażalenia uczestnika postępowania Zbigniewa Z. na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Rzeszowie z dnia 24 czerwca 1998 r. sygn. akt (...)

postanowił oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 20 listopada 1997 r. Sąd Rejonowy w Ropczycach zezwolił Miastu i Gminie R.(...), jako kuratorowi spadku nie objętego, na dokonanie rozbiórki budynku młyna usytuowanego na nieruchomości spadkowej (art. 935 § 1 k.p.c. w związku z art. 667 § 2 k.p.c.).

Apelacja od tego postanowienia, wniesiona przez uczestnika postępowania Zbigniewa Z., została oddalona orzeczeniem Sądu Wojewódzkiego w Rzeszowie.

Następnie sąd ten postanowieniem z dnia 24 czerwca 1998 r. odrzucił kasację uczestnika jako niedopuszczalną (art. 393⁵ k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). Sąd uznał bowiem, że niedopuszczalność kasacji w sprawach dotyczących zarządu związanego ze współwłasnością lub użytkowaniem (art. 519¹ § 2 pkt 1 k.p.c.) rozciąga się również na sprawy związane z zarządem spadku nie objętego (art. 666-668 k.p.c.).

W zażaleniu uczestnik postępowania zakwestionował to postanowienie, domagając się jego uchylenia.

Skarżący zarzucił obrazę art. 519¹ § 2 pkt 1 k.p.c., ponieważ przepis ten, jako wyjątkowy, nie może być interpretowany rozszerzająco. Ponadto zwrócił uwagę na to, że do sprawowania zarządu spadku nie objętego mają zastosowanie przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości (art. 667 2 k.p.c.).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Sprawa, którą rozpoznał instancyjnie Sąd Wojewódzki, dotyczyła zarządu spadku nie objętego (art. 666-668 k.p.c.), a konkretnie - sądowego zezwolenia na dokonanie przez kuratora spadku czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu. Przepisy nieprocesowe dotyczące takiego zarządu są nieliczne (art. 666-668 k.p.c.), stąd nastąpiło - z mocy art. 667 § 2 k.p.c. - szerokie odesłanie do przepisów o sprawowaniu zarządu w toku egzekucji z nieruchomości. Chodzi tu o odpowiednie stosowanie przepisów art. 931-941 k.p.c. W rozpoznawanej sprawie merytoryczną podstawą rozstrzygnięcia był art. 935 § 3 k.p.c. (w związku z art. 667 § 2 k.p.c.).

W zakresie objętym odesłaniem znajdują się również art. 932 i 939 § 3 k.p.c. przewidujące zażalenia na postanowienia sądu przewidziane w art. 931 § 2 i 3 k.p.c. oraz rozstrzygające o przysługującym zarządcy (kuratorowi spadku) wynagrodzeniu i zwrocie wydatków (art. 939 § 1 i 2 k.p.c.). Gdyby przyjąć, że oznacza to generalne odesłanie do środków odwoławczych właściwych dla postępowania egzekucyjnego, to możliwość kasacji w sprawach o zarząd spadku nie objętego byłaby wyłączona z mocy art. 775¹ k.p.c.

Nie można jednak zaaprobować poglądu, że odpowiednie stosowanie do sprawowania zarządu spadku przepisów o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości oznacza upoważnienie do stosowania art. 775¹ k.p.c. Byłoby to bowiem przekroczenie zakresu odesłania z art. 667 § 2 k.p.c.

Sprawa o zarząd spadku nie objętego pozostaje sprawą nieprocesową, z uwagi na systematykę kodeksu postępowania cywilnego, ponieważ podstawowe przepisy jej dotyczące zamieszczone są w księdze drugiej, a także z uwagi na jej charakter. Celem postępowania przewidzianego w art. 666-668 k.p.c. jest bowiem ochrona spadku jako całości oraz ujawnienie spadkobierców. Jest to faza wstępna postępowania spadkowego przed objęciem spadku przez spadkobierców. W istocie jednak art. 1035 k.c. nie różnicuje stadiów postępowania spadkowego i odsyła do przepisów o współwłasności - w tym do przepisów o zarządzie związanym ze współwłasnością (art. 199-208 k.c.) - niezależnie od tego, czy spadek został objęty przez spadkobierców. Mają więc one zastosowanie także przy spadku nie objętym. Wypada zatem przyjąć, że sprawami dotyczącymi zarządu związanego ze współwłasnością - w rozumieniu art. 519¹ § 2 pkt 1 k.p.c. - są nie tylko sprawy wymienione w art. 611-616 k.p.c., lecz również sprawy dotyczące zarządu spadku nie objętego (art. 666-668 k.p.c.). Sprawy te mają tożsame "podłoże" materialnoprawne, jak również mają do nich zastosowanie odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości (por. art. 615 i 667 § 2 k.p.c.). Konsekwencją przedstawionego stanowiska jest więc uznanie, że w sprawach dotyczących zarządu spadku nie objętego kasacja nie przysługuje (art. 519¹ § 2 pkt 1 k.p.c.).

Należało zatem oddalić zażalenie (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.).

OSNC 1999 r., Nr 6, poz. 118