Wyrok z dnia 2000-12-21 sygn. IV CKN 209/00

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV CKN 209/00

Wyrok

Sądu Najwyższego

z dnia 21 grudnia 2000 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Iwona Koper.

Sędziowie SN:Maria Grzelka (spr.),Tadeusz Żyznowski.

Sąd Najwyższy Izba Cywilna po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2000 r. na rozprawie sprawy z powództwa Michała R. przeciwko Gminie B. - Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji o zapłatę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego z dnia 24 marca 1998 r., oddala kasację i zasądza od powoda na rzecz pozwanej Gminy kwotę 1.000,- (jeden tysiąc) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Wojewódzki oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 14 maja 1997 r., mocą którego oddalone zostało powództwo o zapłatę kwoty 7.000,- złotych żądanej przez powoda tytułem odszkodowania w związku ze zniszczeniem kiosku handlowego.

Sąd Wojewódzki ustalił, że wiosną 1995 r. dyrektor Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji pozwanej Gminy zezwolił na rozebranie i przeniesienie w inne miejsce kiosku, który umieszczony został na plaży w D. jesienią 1993 r. przez powoda bez wymaganej umowy dzierżawy, a następnie - pozostawiony bez nadzoru, uległ dewastacji. Sąd Wojewódzki uznał, że prawną podstawę rozstrzygania o żądaniu pozwu winny stanowić przepisy o czynach niedozwolonych, oraz, że powód nie wykazał okoliczności, w świetle których możnaby przyjąć, że funkcjonariusze pozwanej Gminy dopuścili się działania bezprawnego i zawinionego, oraz, że powód poniósł szkodę w określonej wysokości.

W kasacji powód powołał się, przede wszystkim, na nieważność postępowania i zarzucił, że pełnomocnik strony pozwanej nie był należycie umocowany wobec braku pełnomocnictwa pochodzącego od Zarządu Gminy. W związku z tym zarzutem powód wnosił w kasacji o uchylenie zaskarżonego wyroku i zniesienie postępowania w trybie art. 386 § 2 k.p.c. Nadto, skarżący zarzucił, że zaskarżony wyrok narusza prawo materialne - przepis art. 60 k.c. przez jego niezastosowanie polegające na przyjęciu, że złożenie przez powoda prośby do MOSiR a następnie - posadowienie kiosku na terenie Ośrodka za zgodą jego przedstawicieli oraz podłączenie prądu i wody i zapłata czynszu przez osobę trzecią nie stanowiło zawarcia umowy dzierżawy. Zarzucił również, że wyrok ten narusza przepisy postępowania, a mianowicie - art. 322 k.p.c. przez jego niezastosowanie przy ustaleniu wysokości szkody, oraz art. 233 § 1 k.p.c. przez pominięcie części materiału dowodowego zaświadczającego o braku staranności przedstawicieli MOSiR w poszukiwaniu powoda w celu porozumienia się z nim co do losów kiosku, oraz o istnieniu między stronami umowy dzierżawy terenu pod kioskiem. Poza tym, w uzasadnieniu kasacji powód stwierdził, że Sąd Wojewódzki nietrafnie przyjął, że nie została udowodniona wysokość szkody, skoro fakt zakupu kiosku wynikał z zeznań świadka B., a ustalenie wysokości szkody było możliwe w oparciu o przepis art. 322 k.p.c. Powołując się na powyższe, powód w kasacji wynosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył co następuje:

przewidziany w przepisie art. 379 pkt 2 k.p.c. wymóg należytego umocowania pełnomocnika procesowego pod rygorem nieważności postępowania ustanowiony jest w interesie tej strony, która z pełnomocnika tego korzysta (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 17 III 1999 r. III CKN 209/98 - nie publ.). Tylko też ta strona może powołać się na nieważność postępowania z powodu nieprawidłowości w udzieleniu pełnomocnictwa, oraz tylko na korzyść tej strony zarzut nieważności postępowania z powodu nienależytego umocowania jej pełnomocnik podlega rozważeniu z urzędu przez Sąd drugiej instancji (art. 378 § 1 k.p.c.) i przez Sąd Najwyższy (art. 393¹¹ § 1 k.p.c.). Strona skarżąca nie może w kasacji skutecznie podnieść zarzutu nieważności postępowania z powodu niewłaściwego umocowania pełnomocnika strony przeciwnej. Może jedynie, w ramach podstawy kasacji przewidzianej w art. 393¹ pkt 2 k.p.c., powołać się na określone uchybienie sądu drugiej instancji w związku z nienależytym umocowaniem pełnomocnika drugiej strony, ale wymaga to oznaczenia w kasacji przepisu postępowania obejmującego określony obowiązek sądu w nawiązaniu do kwestii pełnomocnictwa, z którego korzystał pełnomocnik drugiej strony, oraz wykazania, że naruszenie tego przepisu mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Powód w kasacji powołał się na wadliwe umocowanie pełnomocnika strony pozwanej. Jednocześnie, powód nie wykazał, ani nie twierdził nawet, aby w związku z nienależytym umocowaniem pełnomocnika pozwanej Sąd Wojewódzki dopuścił się naruszenia określonego przepisu postępowania, oraz aby mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Wobec powyższego, zarzut kasacji, tyczący nieważności postępowania, nie mógł być uwzględniony.

Pozostałe zarzuty kasacji podniesione w ramach podstawy przewidzianej w art. 393¹ pkt 2 k.p.c., były bezzasadne.

Wymienione w kasacji dowody, odnośnie do których skarżący twierdził, że nie zostały w zaskarżonym wyroku uwzględnione, prowadzić by miały do ustalenia, że strony związane były umową dzierżawy oraz, że pozwana zaniedbała należytej staranności w rozwiązaniu problemu kiosku powoda.

Obydwie ww. okoliczności, nawet gdyby zostały wyjaśnione po uwzględnieniu wymienionym w kasacji dowodów, w sposób zgodny ze stanowiskiem powoda, nie mogłyby wpłynąć na rozstrzygnięcie Sądu Wojewódzkiego.

Bez względu bowiem na to, czy szkoda wyrządzona została w wyniku nienależytego wykonania przez pozwaną umowy dzierżawy, czy też w następstwie samowolnego przywrócenia sobie przez pozwaną posiadania terenu pod kioskiem, oddalenie powództwa było zasadne z uwagi na niewykazanie przez powoda wysokości szkody.

W kwestii niewykazania wysokości szkody Sąd Wojewódzki podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, który ustalił, że powód nie miał zarejestrowanej działalności gospodarczej i nie mógł domagać się równowartości utraconych korzyści, co do świadka zaś B. powołanego na okoliczność wartości kiosku, to Sąd Rejonowy nie dał mu wiary.

W tym zakresie zaskarżony wyrok nie został skutecznie zakwestionowany, ponieważ kasacja zawiera jedynie stwierdzenia skarżącego co do faktu zakupienia kiosku, jako mającego wynikać z rachunku, oraz co do przyczyn, które winny przemawiać za daniem wiary świadkowi B. Stwierdzenia te nie spełniały wymogów przewidzianych w art. 393¹ pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 393³ k.p.c. (w brzmieniu sprzed zmiany wprowadzonej ustawą z 24 maja 2000 r. - Dz. U. Nr, 48 poz. 554) i nie poddawały się kontroli kasacyjnej.

Co do przepisu art. 322 k.p.c., to Sąd Wojewódzki nie miał podstaw do jego stosowania w sytuacji, gdy powód nie wykazał żeby niemożliwe lub nader utrudnione było ścisłe udowodnienie wysokości jego żądania. Przepis ten nie obejmuje sytuacji gdy strona nie udowodni wysokości roszczenia, lecz odnosi się wyłącznie do obiektywnej niemożliwości ustalenia w sposób ścisły wysokości żądania. Wykazanie wartości kiosku oraz wartości utraconych korzyści z prowadzenia działalności gospodarczej nie jest niewykonalne, ani obiektywnie nader utrudnione, wobec czego skutki niewykazania powyższych okoliczności mogły wynikać bądź z bezczynności powoda we wnioskowaniu o przeprowadzenie określonych dowodów, bądź z odmiennej, niż spodziewał się powód, oceny przez Sąd dowodów przeprowadzonych. Tego rodzaju przyczyny pozostawały jednak w sferze ryzyka przegrania sprawy przez powoda z uwagi na nieudowodnienie zasadności roszczenia i w żadnym razie nie stwarzały stanu odpowiadającego hipotezie normy zawartej w art. 322 k.p.c.

Zarzut naruszenia prawa materialnego - przepisu art. 60 k.c. był zasadny o tyle o ile Sąd Wojewódzki w zaskarżonym wyroku przyjął, że umowa dzierżawy mogła być przez strony zawarta tylko w formie pisemnej i nie dostrzegł, że zasadniczo wola osoby dokonywającej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Wobec nieistnienia wymogu zawarcia umowy dzierżawy w formie pisemnej dla jej ważności w okolicznościach niniejszej sprawy, w celu wyjaśnienia kwestii umowy dzierżawy, winien był Sąd wojewódzki zastosować przepis art. 60 k.c. przez zbadanie czy zachowanie polegające na złożeniu przez powoda wniosku o zawarcie umowy dzierżawy, a następnie postawienie kiosku na terenie należącym do pozwanego oraz uiszczenie za pośrednictwem świadka Teresy S. stosownej opłaty, oraz niesprzeciwianie się temu przez MOSiR wyrażało wolę zawarcia przez strony umowy dzierżawy, czy też nie. Jednakże zaniechanie tego rodzaju rozważań przez Sąd Wojewódzki nie stwarzało podstawy do wzruszenia zaskarżonego wyroku.

Jak to już bowiem wyżej wskazano co również autor kasacji przyznał, wykazanie istnienia umowy dzierżawy nie było warunkiem uznania zasadności żądania powoda w sytuacji, gdy również bezumowny stan posiadania powoda podlegał ochronie przewidzianej w przepisie art. 342 k.c., zaś jego naruszenie, oprócz powództwa z art. 344 k.c., stanowiło źródło także roszczeń odszkodowawczych wywiedzionych z odpowiedzialności deliktowej sprawcy (art. 415 k.c.).

Skoro przyczyną oddalenia powództwa i oddalenia apelacji powoda było, m.in., niewykazanie przez powoda wysokości poniesionej szkody, to przyczyna dotycząca wysokości szkody pozostać musiała jako najdalej idąca i czyniąca zaskarżony wyrok trafnym niezależnie od tego, czy szkoda wynikła z niewykonania przez pozwaną umowy dzierżawy. Kwestia istnienia tej umowy nie miała zatem znaczenia i podniesienie tej kwestii w kasacji zarówno w aspekcie procesowym jak i w ujęciu materialno-prawnym nie wpływało na ocenę zaskarżonego wyroku jako ostatecznie prawidłowego.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy, działając na podstawie przepisu art. 393¹² k.p.c., oddalił kasację.