Wyrok z dnia 2002-10-17 sygn. IV KK 237/02

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KK 237/02

Wyrok

Sądu Najwyższego

z dnia 17 października 2002 r.

Przewodniczący: SSN Ewa Strużyna.

Sędziowie SN: Jacek Sobczak, Marek Sokołowski (spr.). Prokurator Prokuratury Krajowej: Stefan Szustakiewicz.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2001 r. uznał Marcina S. za winnego tego, że w dniu 29 października 2000 r., działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, używając przemocy wobec Jerzego S., dokonał na jego szkodę kradzieży saszetki z zawartością dowodu osobistego, innych dokumentów i telefonu komórkowego, przy czym działał w warunkach wielokrotnej recydywy - to jest przestępstwa określonego w art. 280 § 1 kk w zb. z art. 275 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i z art. 64 § 1 kk i za to skazał go na karę 2 lat 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy - po rozpoznaniu apelacji wniesionych przez oskarżonego Marcina S. i jego obrońcę - wyrokiem z dnia 16 października 2001 r. utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego.

Powyższy wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył kasacją obrońca oskarżonego Marcina S. zarzucając rażące naruszenie prawa, a to art. 170 § 1 kpk "przez nieuwzględnienie wniosku oskarżonego złożonego na rozprawie apelacyjnej w dniu 16.10.01 o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka Niny M. przy czym zeznania te mogły mieć wpływ na treść orzeczenia odwoławczego". W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i "przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania celem przeprowadzenia dowodu z zeznań tego świadka świadka".

Prokurator w pisemnej odpowiedzi na kasację wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja jest zasadna.

Na rozprawie apelacyjnej oskarżony wniósł "o przesłuchanie w charakterze świadka Niny M., na okoliczność, iż czynu na szkodę Jerzego S. dopuścił się Dariusz F.".

Sąd Okręgowy nie uwzględnił tego wniosku, uzasadniając swoje stanowisko tym, że "oskarżony pomimo możliwości nie złożył takowego wniosku przed sądem meriti, a z zebranego w sprawie materiału nie wynika aby Nina M. była świadkiem zdarzenia". Przytoczona wyżej treść uzasadnienia oddalenia wniosku dowodowego przez sąd odwoławczy w sposób jednoznaczny wskazuje, że decyzja ta została podjęta z rażącym naruszeniem art. 170 § 1 kpk. Przepis ten określa podstawy oddalenia wniosku dowodowego i jest to wyliczenie wyczerpujące, co oznacza, że tylko w przypadku zaistnienia przynajmniej jednej z okoliczności wymienionych w tym przepisie dopuszczalne jest oddalenie wniosku dowodowego. W postanowieniu oddalającym wniosek dowodowy Sąd Okręgowy nie powołał podstawy prawnej rozstrzygnięcia - nie wskazał, która z przyczyn wymienionych w art. 170 § 1 kpk zaistniała - co jest zrozumiałe, bowiem uzasadnienie postanowienia nie pozostawia wątpliwości, iż nie zaistniała żadna z nich.

Procedura karna nie ustanawia terminu, do którego oskarżony może składać wnioski dowodowe. Dozwolone jest także złożenie wniosku dowodowego po raz pierwszy w postępowaniu apelacyjnym, a w przypadku uwzględnienia takiego wniosku może mieć zastosowania przepis art. 452 § 2 kpk, bądź zachodzi konieczność uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania celem przeprowadzenia dopuszczonego dowodu.

Nie ma też znaczenia okoliczność, od jakiego momentu oskarżony miał możliwość zawnioskowania danego dowodu. Zauważyć jednak należy, że zawarte w uzasadnieniu omawianego postanowienia stwierdzenie, iż oskarżony mógł złożyć ten wniosek dowodowy w postępowaniu przed Sądem I instancji, nie znajduje potwierdzenia w aktach sprawy. Nie wiadomo, na jakiej podstawie sąd odwoławczy przyjął, że oskarżony np. nie dowiedział się w postępowaniu międzyinstancyjnym, iż osoba zawnioskowana przez niego w charakterze świadka ma istotne wiadomości w sprawie - bo w protokole rozprawy apelacyjnej brak zapisu potwierdzającego wyjaśnianie tej kwestii.

Uzasadnienie oddalenia wniosku dowodowego tym, że z materiału zebranego w sprawie nie wynika, aby osoba zawnioskowana do przesłuchania "była świadkiem zdarzenia", jest sprzeczne z przepisami procedury karnej i zasadami poprawnego rozumowania. Przepisy nie wykluczają dokonywania ustaleń przebiegu zdarzenia na podstawie zeznań osób, które nie były naocznymi świadkami tego zdarzenia. Rzeczywiście, dotychczas nie ujawniono, iż Nina M. nie obserwowała osobiście zdarzenia, ale z tego nie wynika, że na pewno tak nie było. Jest faktem, że zgłoszony przez oskarżonego wniosek dowodowy nie precyzował należycie tezy dowodowej. Ogólnikowe stwierdzenie, że świadek zawnioskowany jest na okoliczność, iż inna osoba dokonała czynu zarzucanego oskarżonemu, utrudniała rozpoznanie tego wniosku dowodowego, skoro nie było wiadomo, skąd świadek mógł mieć wiadomości w sprawie - z własnych obserwacji, ze słyszenia, z wiedzy o innych faktach pośrednio wskazujących na sprawstwo innej osoby. Jest też faktem, że obecny na rozprawie apelacyjnej obrońca oskarżonego nie podjął starań zmierzających do usunięcia tej wady wniosku dowodowego. Nie dawało to jednak dostatecznej podstawy do oddalenia wniosku dowodowego. Obowiązkiem Sądu było w tej sytuacji wezwanie oskarżonego do dokładnego przedstawienia tezy dowodowej.

Skoro dowód zawnioskowany na okoliczność rzeczywistego przebiegu czynu przypisanego oskarżonemu nie został przeprowadzony, to nie można wykluczyć, że omawiane uchybienie mogło mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia. Nie można przecież oceniać wartości dowodowej zeznań świadka, gdy ten ich nie złożył.

Przedstawione wyżej okoliczności uzasadniają uchylenie zaskarżonego wyroku. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy rzeczą Sądu będzie wezwanie oskarżonego do sprecyzowania tezy dowodowej, rozpoznanie wniosku dowodowego stosownie do unormowań zawartych w przepisach art. 170 § 1 i 2 kpk, a w przypadku dopuszczenia dowodu dokonanie oceny, czy dowód ten może być przeprowadzony w postępowaniu apelacyjnym.

O wynagrodzeniu z sporządzenie kasacji przez obrońcę z urzędu orzeczono na podstawie art. 29 ust. 1 Prawa o adwokaturze oraz § 16 ust. 3 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. Nr 154, poz. 1013 ze zm.) w związku z § 22 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz., 1348).