Wyrok z dnia 1995-02-20 sygn. II KRN 2/95

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KRN 2/95

Wyrok z dnia 20 lutego 1995 r.

Niezależnie od stosowanej przez sąd wydający wyrok łączny zasady kształtowania kary łącznej (absorpcji całkowitej, częściowej czy też kumulacji), sąd ten - w tym zakresie - na nowo dokonuje aktu wymiaru kary zwanej w tym wypadku karą łączną. Zatem winien z jednej strony respektować prawomocność "łączonych" wyroków (i dlatego też nie wolno mu w tym trybie dokonywać korekt w zakresie wymiaru kar orzeczonych za poszczególne czyny prawomocnie osądzone), ale z drugiej strony również ewentualną zmianę stanu prawnego, jeśli zmiana ta dotyczy na nowo kształtowanych - w myśl reguł wyznaczonych w art. 67-71 k.k. - składników wymiaru kary i jest to zmiana korzystna dla oskarżonego (np. korzystniejsze tzw. przeliczniki, wyższy próg wymagany dla orzeczenia kary zastępczej).

Przewodniczący: sędzia A. Deptuła.

Sędziowie: H. Kwaśny, S. Zabłocki (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Apelacyjnej: Z. Pryba.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 1995 r. sprawy Bernarda G. w przedmiocie wydania wyroku łącznego, z powodu rewizji nadzwyczajnej wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości na korzyść skazanego od wyroku łącznego Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu z dnia 25 lutego 1994 r.

zmienił zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że uchylił orzeczenie o zastępczej karze pozbawienia wolności na wypadek nieuiszczenia w terminie kary grzywny (...).

Uzasadnienie

Wyrokiem łącznym Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia 25 lutego 1994 r. połączone zostały kary orzeczone wobec Bernarda G. prawomocnymi wyrokami Sądu Rejonowego w P. z dnia 24 kwietnia 1991 r. i Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia 15 października 1991 r. (...).

Wymienionym wyżej wyrokiem łącznym Sąd Wojewódzki w P. połączył kary pozbawienia wolności i grzywny, wymierzając Bernardowi G karę łączną 13 lat pozbawienia wolności i 1.000.000 zł grzywny, która w razie nieuiszczenia w terminie zamieniona została na karę zastępczą pozbawienia wolności, przy przyjęciu, że jeden dzień pozbawienia wolności równoważny jest grzywnie w wysokości 30.000 zł.

Od wyżej wymienionego wyroku łącznego Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia 25 lutego 1994 r. rewizję nadzwyczajną na korzyść skazanego Bernarda G. wniósł Minister Sprawiedliwości, w której zarzucił "obrazę prawa materialnego, a to art. 37 § 1 k.k., polegającą na określeniu zamiennika na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie, mimo iż orzeczona wobec Bernarda G. grzywna nie przekracza 2.500.000 zł" i w konsekwencji wniósł o "zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary poprzez wyeliminowanie orzeczenia określającego zamiennik na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zarzut zgłoszony w rewizji nadzwyczajnej i wynikający z niego wniosek są pełni zasadne.

W istocie z treści art. 37 § 1 k.k., w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lutego 1992 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego, prawa o wykroczeniach i postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 24, poz. 101), jednoznacznie wynika, że sąd określa zastępczą karę pozbawienia wolności na wypadek nieuiszczenia w terminie grzywny, gdy ta ostatnia wymierzona została w kwocie przekraczającej 2.500.000 zł (po dniu 1 stycznia 1995 r. - na podstawie art. 4 ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o denominacji złotego, Dz. U. Nr 84, poz. 386 - w kwocie przekraczającej 250 zł).

Błędne rozstrzygnięcie Sądu Wojewódzkiego w P. wynikać mogło z dwu powodów:

a) bądź Sąd Wojewódzki po prostu przeoczył zmianę stanu prawnego (co do treści 37 § 1 k.k.), obowiązującą od dnia 2 kwietnia 1992 r.,

b) bądź to doszedł do wniosku, że skoro stosuje zasadę pełnej absorpcji i kształtuje wyrok łączny w rozmiarze identycznym z dolegliwością orzeczoną w jednym z łącznych wyroków, tj. w wyroku Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia 15 października 1991 r., tym samym recypować powinien do treści wyroku łącznego także zamieszczone w tym ostatnim wyroku orzeczenie o karze zastępczej, prawidłowe według stanu prawnego obowiązującego w dacie wydawania tego właśnie wyroku.

Brak uzasadnienia wyroku łącznego uniemożliwia ustalenie źródła błędnego rozstrzygnięcia. Gdyby źródłem tym było przeoczenie (por. pkt a), sytuacja nie wymagałaby żadnego dodatkowego komentarza, poza prostą korektą wyroku. Gdyby natomiast źródłem tym było założenie, o którym mowa wyżej w pkt b, stwierdzić należy., co następuje. Niezależnie od stosowanej przez sąd wydający wyrok łączny zasady kształtowania kary łącznej (absorpcji całkowitej, częściowej czy też kumulacji), wymierzając tę karę sąd wydaje - w tym zakresie - nowe orzeczenie, na nowo dokonując aktu wymiaru kary, zwanej w tym wypadku karą łączną. A zatem z jednej strony powinien respektować prawomocność "łączonych" wyroków ( i dlatego też nie wolno mu w tym trybie dokonywać korekt w zakresie wymiaru kar orzeczonych za poszczególne czyny prawomocnie osądzone), ale z drugiej strony powinien respektować ewentualną zmianę stanu prawnego, jeśli zmiana ta dotyczy na nowo kształtowanych - w myśl reguł określonych w art. 67-71 k.k. - składników wymiaru kary i jest to zmiana korzystna dla oskarżonego (np. korzystniejsze tzw. przeliczniki, wyższy próg wymagany dla orzeczenia kary zastępczej).

OSNKW 1995 r., Nr 3-4, poz. 17