Podstawy i wymiar wyroku łącznego; charakterystyka postępowania i rozstrzygnięcia
Orzeczenie kary łącznej w wyroku skazującym i wyroku łącznym (art. 568a k.p.k.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Podstawą wydania wyroku łącznego są przepisy art. 85. – 92. k.k., regulujące zasady orzekania i wymiaru kary łącznej. Zasadniczą przesłanką do orzeczenia tej kary, zgodnie z treścią art. 85. k.k., jest popełnienie dwóch lub więcej przestępstw przez jednego sprawcę i wymierzenie mu za nie kar tego samego rodzaju albo innych podlegających łączeniu, zaś podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w § 1. tego artykułu.
Aktualnie obowiązujące przepisy Kodeksu karnego pozwalają na łączenie kar i kar łącznych dotychczas orzeczonych bez konieczności rozwiązywania poprzednich węzłów łączących kary łączne. Zasadą jest łączenie kar wymierzonych i podlegających wykonaniu, nie ma zatem mowy o łączeniu kar już wykonanych.
Zgodnie z treścią art. 86. § 1. k.k., sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy. W przypadku kary pozbawienia wolności suma połączonych kar nie może przekroczyć 20 lat. Regulacja § 4. cytowanego artykułu wskazuje, że zasady wymiaru kary łącznej określone w § 1. – § 3. stosuje się odpowiednio, jeżeli przynajmniej jedną z kar podlegających łączeniu jest już orzeczona kara łączna.
Pomimo zmian wynikających z poszczególnych nowelizacji z treści art. 86. § 1. k.k. nadal należy przyjąć, że wymiar kary łącznej opiera się co do zasady na systemie modyfikowanym z możliwością zastosowania kumulacji albo absorpcji (por. Kodeks karny. Komentarz pod red. A. Grześkowiak, K. Wiak, wyd. 1, C.H. Beck 2012). Pogląd ten znalazł poparcie również w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 15 maja 2008 r. w sprawie II Aka 98/08, KZS 2008,Nr 12, poz. 47, publ. w L.). Przy czym te dwa ostatnie systemy stanowią wyjątkowe rozwiązania, których zastosowanie uzasadniać mogą jedynie szczególne okoliczności dot. osoby skazanego i popełnionych przez niego przestępstw.
Wyrok SO w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 3 kwietnia 2017 r., II K 17/17
Standard: 9103 (pełna treść orzeczenia)
Sąd Najwyższy prezentuje konsekwentnie pogląd, że postępowania o wydanie wyroku łącznego nie można utożsamiać ze sprawą o konkretne przestępstwo (zbrodnię). Postępowanie to jest postępowaniem sui generis, ograniczonym tylko do problemu połączenia części składowych prawomocnych wyroków skazujących. Kwestie osądzenia konkretnego, zarzuconego w akcie oskarżenia przestępstwa (zbrodni) zostały prawomocnie zakończone, ustalone zostało zatem sprawstwo, wina, dokonano subsumcji i wymierzono karę - wszystko to nastąpiło w wyroku skazującym za czyn przypisany oskarżonemu. Nie do przyjęcia jest pogląd, że postępowanie o wydanie wyroku łącznego prowadzi do wydania wyroku skazującego. Gdyby tak było, minimalnym wymogiem byłoby usunięcie z obiegu prawnego pierwotnego skazania. Tymczasem to wyrok łączny z różnych względów, czasem czysto "technicznych", upada, a prawomocne skazanie z wyroku podlegającego łączeniu trwa i nie może zostać wzruszone (poza nadzwyczajnymi środkami zaskarżenia). Co więcej, choć niektórzy autorzy wyciągają z tego odmienne wnioski, w wyroku łącznym łączone są tylko te części wyroków jednostkowych, które "nadają się" do połączenia, pozostałe podlegają odrębnemu wykonaniu. Nie jest zatem tak, że wyrok łączny niejako zastępuje wyroki łączone (jednostkowe) i dopiero w nim dokonuje się faktycznego skazania za sądzone występki lub zbrodnie. Przeciwnie, zakres swobody sądu orzekającego karę łączną jest stosunkowo wąski, ograniczający się do kwestii wymiaru kary w granicach zakreślonych wysokością wymierzonych już kar za poszczególne przestępstwa bądź też wydanymi już prawomocnie wyrokami. W istocie ten właśnie wąski zakres swobody orzekania stanowi sedno tego, dlaczego ustawodawca mógł przewidzieć dla sądu wydającego wyrok łączny w pierwszej instancji tzw. skład podstawowy.
Wymierzanie kary łącznej niezależnie od materialnoprawnego zakorzenienia tej instytucji nie może być utożsamiane z orzekaniem o odpowiedzialności za konkretne przestępstwo. I choć odpowiedzialność karna to ponoszenie konsekwencji za czyny określone w prawie jako przestępstwa lub wykroczenia (vide: S. Waltoś: Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2008, s. 23), to konsekwencji tych, którymi są przede wszystkim kara i środki karne, nie można postrzegać w oderwaniu od ustalenia sprawstwa, winy i kwalifikacji prawnej przypisanego czynu. Stąd nie można zasadnie twierdzić, że kwestia odpowiedzialności karnej sprawcy za popełniony czyn nie zostaje zamknięta wraz z wydaniem prawomocnego wyroku skazującego za ten konkretny czyn (który może zostać wzruszony jedynie poprzez nadzwyczajne środki zaskarżenia). Wszak gdyby utożsamiać sprawę o przestępstwo (zbrodnię) z ustaleniem kary, którą faktycznie sprawca ma ponieść za popełniony czyn, to realny jej wymiar zostanie ustalony dopiero na etapie postępowania wykonawczego, którego przepisy również mają zakorzenienie materialnoprawne.
Niewątpliwie zatem postępowanie zmierzające do wymierzenia kary łącznej wyrokiem łącznym jest dalszym ciągiem procesu, który w stadium sądowym przybrał postać rozpoznania "sprawy o przestępstwo", nie jest jednak taką sprawą.
Postanowienie SN z dnia 30 października 2014 r., I KZP 22/14
Standard: 7198 (pełna treść orzeczenia)