Postanowienie z dnia 1996-08-26 sygn. II KZ 34/96

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KZ 34/96

Postanowienie z dnia 26 sierpnia 1996 r.

1. Zakaz wyrażony w art. 30 § 3 k.p.k., że sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia zaskarżonego w trybie kasacji nie może orzekać co do tej kasacji, obejmuje nie tylko orzekanie w przedmiocie merytorycznej zasadności kasacji, ale również wydawanie orzeczeń "blokujących" jej rozpoznanie (w postaci wydania postanowienia o pozostawieniu kasacji bez dalszego biegu lub postanowienia o pozostawieniu kasacji bez rozpoznania).
2. Od prawomocnego postanowienia sądu odmawiającego udzielenia odroczenia wykonania kary kasacja nie przysługuje.

Przewodniczący: sędzia S. Zabłocki.

Prokurator Prokuratury Krajowej: A. Herzog.

Sąd Najwyższy w sprawie Zbigniewa G., skazanego z art. 208 k.k., po rozpoznaniu zażalenia obrońcy skazanego na postanowienie Sądu Rejonowego w G. z dnia 17 maja 1996 r. o pozostawieniu kasacji bez dalszego biegu, po wysłuchaniu wniosku prokuratora

postanowił u c h y l i ć zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w G.

Uzasadnienie

W niniejszej sprawie doszło do wielu uchybień procesowych, mających charakter oczywistych nieporozumień.

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy podstawową przyczynę uchylenia zaskarżonego postanowienia. Zapadło ono z obrazą art. 30 § 3 k.p.k., albowiem sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia zaskarżonego w trybie kasacji (in concreto - w wydaniu postanowienia z dnia 10 kwietnia 1996 r.) nie może orzekać "co do tej kasacji", co oznacza nie tylko orzekanie w przedmiocie merytorycznej zasadności kasacji, ale również wydawanie orzeczeń "blokujących" jej rozpoznanie (w postaci wydania postanowienia o pozostawieniu kasacji bez dalszego biegu lub postanowienia o pozostawieniu kasacji bez rozpoznania). Zaistnienie uchybienia, o którym mowa w art. 388 k.p.k., obligowało Sąd Najwyższy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia, niezależnie od granic środka odwoławczego i wpływu uchybienia na treść orzeczenia (a tym samym niezależnie od merytorycznej zasadności czy niezasadności zaskarżonego orzeczenia).

W drugiej kolejności stwierdzić należy, że, co prawda, ogłaszając lub doręczając z urzędu orzeczenie, które podlega zaskarżeniu w trybie kasacji sąd pełniący rolę sądu odwoławczego powinien pouczać strony o przysługującym im prawie, terminie i sposobie wniesienia kasacji (należy bowiem przyjąć, że wyrażenie "środek zaskarżenia", użyte w treści art. 91 § 6 k.p.k., odnosi się - lege non distinquente - również do kasacji), sedno niniejszej sprawy sprowadza się jednak do tego, że z uwagi na rodzaj wydanego orzeczenia obowiązek ten został przez Sąd Rejonowy w G. - rozpoznający zażalenie w składzie, o którym mowa w art. 25 k.k.w. - wykonany w sposób wadliwy merytorycznie. Sąd ten bowiem powinien udzielić pouczenia o tym, że wydane przezeń orzeczenie nie podlega zaskarżeniu w trybie kasacji z przyczyn, o których będzie mowa w dalszej części niniejszego uzasadnienia. Jeśli zaś tak, to wszelkie rozważania dotyczące tego, czy skazany miał obowiązek - dla "otwarcia" sobie drogi kasacyjnej - złożyć wniosek, o którym mowa w art. 464 § 3 zd. 1 k.p.k., stają się bezprzedmiotowe.

Podstawowym problemem w niniejszym postępowaniu jest zatem to, czy prawomocne orzeczenie Sądu o odmowie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności jest zaskarżalne w trybie kasacji, tzn., czy należy do kategorii orzeczeń, o których mowa w art. 463 § 1 k.p.k. Co prawda przez "postępowanie sądowe" należy w kontekście art. 463 § 1 k.p.k. rozumieć nie tylko postępowanie zasadnicze, którego przedmiotem jest kwestia odpowiedzialności karnej za zarzucony oskarżonemu czyn przestępny, ale również takie postępowanie uzupełniające lub uboczne, które ma odrębny (samoistny) przedmiot, w tym i niektóre postępowania z zakresu prawa karnego wykonawczego niemniej jednak musi to być postępowanie, w wyniku którego wydane orzeczenie nieodwołalnie - w zwykłym toku instancji - rozstrzyga określoną kwestię, niezależnie nawet od ewentualnego pojawienia się nowych okoliczności, które przemawiałyby za odmiennym rozstrzygnięciem. Do tej kategorii orzeczeń należy w postępowaniu wykonawczym np. postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary lub postanowienie w przedmiocie warunkowego przedterminowego zwolnienia. Nie należy zaś do nich postanowienie odmawiające udzielenia odroczenia wykonania kary. Teoretycznie bowiem już następnego dnia po prawomocnym negatywnym rozstrzygnięciu wniosku co do odroczenia wykonania kary skazany składać może nowy, kolejny wniosek w tym przedmiocie, a poprzednio wydane orzeczenie co do odroczenia nie ma w nowym postępowaniu mocy wiążącej.

Na koniec wyjaśnić wypada dwie kwestie dodatkowe.

Udzielając w niniejszym postanowieniu tak jednoznacznych wskazań co do dalszego prawidłowego toku postępowania w niniejszej sprawie Sąd Najwyższy nie był jednocześnie władny utrzymać w mocy postanowienia o pozostawieniu kasacji bez dalszego biegu, niezależnie od ewentualnej finalnej zasadności takiego to właśnie rozstrzygnięcia. Przeszkodą formalną był tu nie tyle fakt, że dotychczasowe pozostawienie bez biegu nastąpiło z zupełnie innych przyczyn niż te, o których była mowa, ale przede wszystkim jednoznaczna treść art. 388 k.p.k., nakazująca określone postępowanie w sytuacji dostrzeżenia bezwzględnej przyczyny odwoławczej. Wszelkie zaś "chodzenie na skróty" nie może być w procedurze karnej akceptowane.

 OSNKW 1996 r., Nr 9-10, poz. 63