Postanowienie z dnia 1996-06-21 sygn. V KZ 13/96

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KZ 13/96

Postanowienie z dnia 21 czerwca 1996 r.

1. Wstępnej kontroli warunków dopuszczalności kasacji dokonuje sąd odwoławczy (art. 467 § 2 k.p.k.), ale spełniając tę właśnie rolę działa on nie jako sąd "odwoławczy", ale jako sui generis sąd pierwszoinstancyjny. Rolę sądu odwoławczego w tym układzie procesowym pełni Sąd Najwyższy.
2. Ustawa nie zastrzega, że art. 409 k.p.k. dotyczy jedynie decyzji zamykających drogę do wydania wyroku przez sąd pierwszej instancji. Należy więc przyjąć, że analizowana formuła obejmuje swym zakresem również takie decyzje, które blokują drogę do uzyskania wyroku sądu odwoławczego (apelacyjnego lub kasacyjnego).
3. Strona może wnieść kasację także przed doręczeniem jej orzeczenia, a mianowicie w terminie do złożenia wniosku o doręczenie jej orzeczenia. W takim wypadku wniesienie kasacji wywołuje skutki związane ze złożeniem wniosku o doręczenie orzeczenia. Sąd jest wówczas zobowiązany doręczyć stronie orzeczenie, a ta w terminie 30 dni ma prawo uzupełnić złożoną już skargę kasacyjną.

Przewodniczący: sędzia S. Zabłocki.

Prokurator Prokuratury Apelacyjnej: F. Pasturczak.

Sąd Najwyższy w sprawie Ryszarda A., skazanego z art. 208 k.k. w zw. z art. 60 § 2 k.k., po rozpoznaniu zażalenia skazanego na zarządzenie Prezesa Sądu Wojewódzkiego w K. z dnia 17 kwietnia 1996 r. o odmowie przyjęcia ,,... wniosku skazanego Ryszarda A. o kasację wyroku", po wysłuchaniu wniosku prokuratora

postanowił u t r z y m a ć w m o c y zaskarżone zarządzenie.

Uzasadnienie

Przede wszystkim rozstrzygnięcia wymagało zagadnienie, czy na zarządzenie z dnia 17 kwietnia 1996 r. przysługiwało zażalenie, a jeśli tak - który sąd właściwy jest do jego rozpoznania. Na pierwsze z wyżej postawionych pytań należy odpowiedzieć twierdząco. Warunkiem nieodzownym do skutecznego zaskarżenia kasacją prawomocnego orzeczenia sądu odwoławczego jest uprzednie złożenie przez stronę lub jej przedstawiciela procesowego wniosku o doręczenie orzeczenia w terminie zawiłym 7 dni od daty ogłoszenia tego orzeczenia (art. 464 § 3 k.p.k.). O uwzględnieniu takiego wniosku lub odmowie jego uwzględnienia rozstrzyga prezes sądu (przewodniczący wydziału odwoławczego lub upoważniony sędzia - art. 86 § 2 k.p.k.) w formie zarządzenia, które w razie odmowy doręczenia orzeczenia - powinno zawierać uzasadnienie. Zarządzenie takie bowiem, jako zamykające drogę do wydania wyroku w postępowaniu kasacyjnym, podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia na podstawie art. 409 k.p.k. w zw. z art. 414 k.p.k. To ostatnie stwierdzenie zgodne jest z aprobowanym w piśmiennictwie poglądem, że w świetle ogólnego brzmienia art. 409 k.p.k. chodzi - lege non distinguente - o każde przewidziane w ustawie postępowanie, które może prowadzić do wydania wyroku (por. Z. Doda: Zażalenie w procesie karnym, Warszawa, 1985, s. 46 i cyt. tam literatura).

Wstępnej kontroli warunków dopuszczalności kasacji dokonuje sąd odwoławczy (art. 467 § 2 k.p.k.), ale spełniając tę właśnie rolę działa on nie jako sąd "odwoławczy", ale jako sui generis sąd pierwszoinstancyjny. Rolę sądu odwoławczego w tym układzie procesowym pełni Sąd Najwyższy. Identyczny układ strukturalny występuje w sytuacji omawianej w niniejszym postanowieniu. Ustawa wcale nie zastrzega, że art. 409 k.p.k. dotyczy jedynie decyzji zamykających drogę do wydania wyroku przez sąd pierwszej instancji. Należy więc przyjąć, że analizowana formuła obejmuje swym zakresem również takie decyzje, które blokują drogę do uzyskania wyroku sądu odwoławczego (apelacyjnego lub kasacyjnego).

W konsekwencji uznać należy, że rozstrzygnięcia sądów odwoławczych (postanowienia) lub ich prezesów (zarządzenia), które uniemożliwiają wniesienie kasacji, podlegają kontroli instancyjnej sądu kasacyjnego, to jest Sądu Najwyższego, podobnie jak to ma miejsce w przypadku pozostawienia bez dalszego biegu wniesionej kasacji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 1996 r., IV KZ 1/96, "Wokanda" 1996, z. 5, s. 22 i nast.; por. też Z. Doda, J. Grajewski, A. Murzynowski: Kasacja w postępowaniu karnym. Krótki komentarz, "Państwo i Prawo" 1996, z. 1, s. 40, teza 18 do art. 464 k.p.k.).

Precyzyjnie rzecz ujmując w części dyspozytywnej zarządzenia z dnia 17 kwietnia 1996 r. powinna być umowa "o odmowie uwzględnienia wniosku złożonego na podstawie art. 464 § 3 k.p.k. o doręczenie orzeczenia", a nie "o odmowie przyjęcia wniosku skazanego o kasację wyroku". Wadliwe nazwanie czynności nie może jednak zmienić istoty tej czynności, a w konsekwencji i oceny, czy na wydane zarządzenie przysługuje zażalenie. Tak więc dopuszczalność zażalenia i właściwość Sądu Najwyższego do jego rozpoznania nie mogą być kwestionowane.

Ustosunkowając się do merytorycznej treści zażalenia, stwierdzić należy, że nie jest ono zasadne; wydane zarządzenie jest prawidłowe, a zatem należy je utrzymać w mocy.

Z protokołu rozprawy odwoławczej wynika, że Ryszard A. był obecny na tej rozprawie osobiście, a po ogłoszeniu wyroku sędzia sprawozdawca pouczył obecnych o możliwości zaskarżenia wyroku w trybie kasacji. Skazany nie może zatem usprawiedliwiać uchybienia terminu nieznajomością obowiązujących przepisów o kasacji.

Słusznie podniesiono w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia, że pismo skazanego należało traktować jako wniosek o doręczenie orzeczenia, a ten został złożony z uchybieniem 7-dniowego terminu, o którym mowa w art. 464 § 3 k.p.k. Dodać należy, że strona może wnieść kasację także przed doręczeniem jej orzeczenia, a mianowicie właśnie w terminie do złożenia wniosku o doręczenie jej orzeczenia (czyli w ciągu 7 dni od daty ogłoszenia orzeczenia). W takim wypadku wniesienie kasacji wywołuje skutki związane ze złożeniem wniosku o doręczenie orzeczenia. Sąd zobowiązany byłby wówczas doręczyć stronie orzeczenie, a ta w terminie następnych 30 dni miałaby prawo uzupełnić złożoną już skargę kasacyjną. Poza sporem jest jednak to, że ta ostatnia sytuacja wystąpić może jedynie w wypadku, gdy pierwsza czynność strony, uwidaczniająca jej wolę złożenia kasacji, dokonana zostanie w zawiłym terminie 7 dni od daty ogłoszenia orzeczenia przez sąd odwoławczy.

OSNKW 1996 r., Nr 7-8, poz. 45