Pojęcie „postanowienia sądu zamykające drogę do wydania wyroku” (art. 459 § 1 k.p.k.)

Zarządzenie o uznaniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji za bezskuteczny, jako blokujące możliwość wniesienia kasacji z uwagi na nierozpoznanie tego wniosku, zamyka drogę do wydania wyroku i w związku z tym podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych (art. 459 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k.).

Postanowienie SN z dnia 28 maja 2009 r., III KZ 29/09

Standard: 42535 (pełna treść orzeczenia)

W wypadku, gdy postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia środka zaskarżenia nie było poprzedzone wydaniem zarządzenia o odmowie przyjęcia tego środka, decyzja o odmowie przywrócenia terminu stanowi orzeczenie "zamykające drogę do wydania wyroku" (zarówno w rozumieniu art. 459 § 1 k.p.k., jak i art. 14 § 1 pkt 1 k.p.s.w.). Natomiast w wypadku, gdy przed złożeniem przez stronę wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka zaskarżenia uprawomocniło się już zarządzenie o odmowie przyjęcia tego środka, postanowienie o odmowie przywrócenia terminu nie jest orzeczeniem "zamykającym drogę do wydania wyroku", gdyż jego istota polega jedynie na tym, że raz już zamkniętej drogi do wydania wyroku - na nowo nie otwiera.

Kategorię postanowień "zamykających drogę do wydania wyroku" wprowadzono do polskiej procedury karnej w tekście art. 448 (późniejszy art. 463) Kodeksu postępowania karnego z 1928 r. Wyjaśniono wtedy, że chodzi o takie postanowienie, które można byłoby inaczej nazwać "stanowczym", bowiem "gdyby nie było zażalenia, przecinałoby całkowicie drogę do wydania wyroku przez tę samą lub wyższą instancję - ten lub inny sąd", a w konsekwencji, że formuła ta nie obejmuje swym zakresem postanowień, po których wydaniu "wyrok sądowy jeszcze dopiero ma zapaść, a więc postępowanie ma się toczyć w dalszym ciągu".

To stwierdzenie z motywów ustawodawczych stanowiło punkt wyjściowy dla określania przez komentatorów istoty postanowień "zamykających drogę do wydania wyroku" na gruncie art. 409 k.p.k. z 1969 r. - eksponowane jest nadto to, że zamyka drogę do wydania wyroku taka i tylko taka decyzja, która zamyka ją "bezwarunkowo", czyli decyzja kształtująca taką sytuację, w której pewne jest, że wydanie wyroku w danym postępowaniu nie nastąpi (

W świetle ogólnego brzmienia art. 459 § 1 k.p.k. - lege non distinguente przyjąć należy, że: po pierwsze, idzie nie tylko o zamknięcie drogi do wydania wyroku w tzw. postępowaniu zasadniczym, to jest w kwestii odpowiedzialności za określony czyn przestępny, ale także o bezwarunkowe zablokowanie dalszego toku przewidzianego w ustawie postępowania, które może prowadzić do wydania wyroku (przykładowo - także wyroku łącznego), po drugie, ponieważ ustawa nie zastrzega, że art. 459 § 1 k.p.k. dotyczy jedynie decyzji zamykających drogę do wydania wyroku przez sąd pierwszej instancji, zatem obejmuje swym zakresem również takie decyzje, które blokują drogę do wydania wyroku przez sąd odwoławczy, a nawet te, które blokują drogę do wydania wyroku w postępowaniu o charakterze nadzwyczajnym, to jest na drodze wznowieniowej i kasacyjnej.

Uchwała SN z dnia 29 stycznia 2009 r., I KZP 25/08

Standard: 25497 (pełna treść orzeczenia)