Pierwszoinstancyjny charakter sądu odwoławczego podejmującego decyzje w postępowaniu przedkasacyjnym

Określając charakter, w jakim sąd okręgowy albo apelacyjny podejmuje decyzje w postępowaniu przedkasacyj-nym, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 czerwca 1996 r., w sprawie V KZ 13/96 (OSP 1996, z. 10, poz. 190), stwierdził, że wprawdzie wstępnej kontroli warunków dopuszczalności kasacji dokonuje sąd odwoławczy, „(…) ale spełniając tę właśnie rolę, działa on nie jako „sąd odwoławczy”, ale jako sui generis sąd pierwszoinstancyjny. Rolę sądu odwoławczego w tym układzie procesowym pełni Sąd Najwyższy”. O strukturze tego układu procesowego decyduje zatem przedmiot orzekania, a nie pozycja sądu w systemie sądów powszechnych.

Dopóki tzw. postępowanie przedkasacyjne nie zostanie zakończone, dopuszczalne jest zażalenie na orzeczenia wydane w tym postępowaniu przez sąd odwoławczy działający jako sui generis sąd pierwszej instancji – w trybie określonym w ustawie procesowej – z wyjątkami przewidzianymi w art. 528 § 1 k.p.k. Na argument ten powołał się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 kwietnia 2004 r., III KZ 7/04

Postanowienie SN z dnia 14 września 2005 r., IV KZ 25/05

Standard: 76750 (pełna treść orzeczenia)

Decyzje sądu odwoławczego wydawane w tzw. postępowaniu przedkasacyjnym, którego pierwsza faza przebiega przed tym sądem, podlegają zaskarżeniu w drodze zażalenia (z wyjątkiem określonych w art. 528 § 1 k.p.k.). Podejmując te decyzje, sąd odwoławczy działa jako sui generis sąd pierwszoistancyjny, natomiast rolę sądu odwoławczego pełni wówczas Sąd Najwyższy (zob. S. Zabłocki w: Komentarz, k.p.k., red. Z. Gostyński, Warszawa 2004, t. III str. 521, teza 14).

Postanowienie Sądu Okręgowego zostało wydane już po zakończeniu postępowania przedkasacyjnego i choć rozstrzygało po raz pierwszy o odmowie zwrotu opłaty od kasacji, nie może być traktowane jako orzeczenie pierwszoinstancyjne, lecz wyłącznie jako orzeczenie sądu odwoławczego, a zaskarżalność takich orzeczeń reguluje omówiony wyżej przepis art. 426 k.p.k. 

Postanowienie SN z dnia 21 kwietnia 2004 r., III KZ 7/04

Standard: 80553 (pełna treść orzeczenia)