Postanowienie z dnia 1996-02-14 sygn. WO 19/96

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt WO 19/96

Postanowienie z dnia 14 lutego 1996 r.

Skoro możliwość przekazania sprawy innemu sądowi równorzędnemu na podstawie art. 26 k.p.k. uzależniona jest od stwierdzenia, że większość osób, które należy wezwać "na rozprawę", zamieszkuje blisko tego sądu, a z dala od sądu właściwego, to trzeba przyjąć, iż nie wchodzi ona w rachubę w postępowaniach, w których ustawa nie przewiduje w ogóle orzekania na rozprawie (art. 87 k.p.k.), a do takich zalicza się m.in. postępowanie o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt.

Sąd Najwyższy w sprawie Józefa F., w przedmiocie odtworzenia akt sprawy Sądu Wojsk Lotniczych w W., po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 1996 r. wniosku Szefa Sądu Okręgu Wojskowego w W. o przekazanie tej sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgu Wojskowego w N.

n i e u w z g l ę d n i ł tego wniosku.

Uzasadnienie

Szef Okręgu Wojskowego w W. złożył wniosek o przekazanie sprawy Józefa F., w przedmiocie odtworzenia zniszczonych akt Sądu Wojsk Lotniczych w W., do rozpoznania Sądowi Okręgu Wojskowego w N., motywując to usprawnieniem postępowania sądowego i zmniejszeniem jego kosztów, gdyż Józef F. zamieszkuje w K., a więc bliżej N., aniżeli W. Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej nie poparł tego wniosku, dowodząc, że Józef F. zamieszkuje jedynie minimalnie bliżej N. niż W., lecz dogodniejsze połączenie kolejowe ma z W., niż z N.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wniosek Szefa Sądu Okręgu Wojskowego w W. o przekazanie sprawy w przedmiocie odtworzenia zniszczonych akt do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, na podstawie art. 26 k.p.k., nie jest zasadny.

Generalną zasadą prawną jest to, że rozpoznanie sprawy przez sąd właściwy jest założeniem natury praworządnościowej i w związku z tym odstąpienie od tego założenia powinno być traktowane jako wyjątek. Wskazany kierunek postępowania karnego potwierdził też Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 marca 1980 r. Cs 6/80 (OSNKW 1980, z. 5-6, poz. 51). Skoro art. 26 k.p.k. określa warunki odstąpienia od zasady właściwości miejscowej, to jako wyjątek od tej zasady nie może ulegać wykładni rozszerzającej (postanowienie SN z dnia 24 września 1982 r. - I KO 69/82, OSN Prok. Gen. 1983, z. 2, poz. 18).

Zauważyć należy, że art. 26 k.p.k. zezwala na przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu pod warunkiem, iż większość osób, które należy wezwać "na rozprawę", zamieszkuje blisko tego sądu, a z dala od sądu właściwego. Wskazana regulacja prawna ogranicza zatem katalog spraw możliwych do przekazania innemu sądowi wyłącznie do takich, w jakich przewidywane jest przeprowadzenie rozprawy.

Zgodnie z art. 87 k.p.k., sąd orzeka na rozprawie w wypadkach przewidzianych przez ustawę, a w innych - na posiedzeniu.

Przepisy rozdziału 18, dotyczącego "odtworzenia zaginionych lub zniszczonych akt", nie przewidują orzekania na rozprawie, wobec czego należy dojść do wniosku, że sąd orzeka w tym postępowaniu na posiedzeniu (...).

Sytuacja ta nie wyklucza jednak możliwości skorzystania przez sąd właściwy do orzekania w kwestii odtworzenia akt z wszelkich uprawnień zawartych w art. 89 k.p.k. w zw. z art. 342 § 1 k.p.k. i art. 343 § 1 i 3 k.p.k.

Na marginesie zaznaczyć trzeba, że do dnia 31 grudnia 1995 r. istniała inna możliwość prawna upoważniająca Sąd Najwyższy - Izba Wojskowa do przekazywania innym sądom równorzędnym spraw do rozpoznania także na posiedzeniu. Artykuł 8 ustawy z dnia 8 czerwca 1972 r. o ustroju sądów wojskowych, na który bezpodstawnie powołał się Szef Sądu Okręgu Wojskowego w W. w przedmiotowym wniosku, stanowił, że "jeżeli jest to celowe dla zabezpieczenia prawidłowości rozpoznania sprawy lub usprawnienia postępowania sądowego, sąd wojskowy wyższego rzędu może sprawę przekazać do rozpoznania innemu sądowi wojskowemu". Ów przepis nie uzależniał więc możliwości przekazania sprawy od warunku, że sprawa rozpoznana będzie na "rozprawie". Jednakże na podstawie art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o zmianie kodeksu postępowania karnego, ustawy o ustroju sądów wojskowych, ustawy o opłatach w sprawach karnych i ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 89, poz. 443), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1996 r., tenże art. 8 został uchylony. Tak więc w chwili obecnej podstawą prawną do przekazania sprawy z właściwości innego sądu są tylko i wyłącznie przepisy art. 26 i 27 k.p.k.

OSNKW 1996 r., Nr 5-6, poz. 29