Uchwała z dnia 1971-04-15 sygn. VI KZP 79/70

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 79/70

Uchwała z dnia 15 kwietnia 1971 r.

1. Użyte w art. 50 § 1 k.p.k. określenie: "prokurator może wszcząć postępowanie" oznacza, że prokurator uprawniony jest do wszczęcia postępowania przygotowawczego, które powinno się wyrażać w wydaniu przez niego postanowienia w tym względzie. Wydanie przez prokuratora postanowienia o wszczęciu postępowania przygotowawczego na podstawie art. 50 § 1 k.p.k. przeciwko określonej osobie przed upływem przedawnienia określonego w art. 105 § 2 k.k. przerywa bieg tego przedawnienia (art. 106 k.k.), chyba że przerwa przedawnienia nastąpiła wcześniej w warunkach określonych niżej w pkt 2.
2. W sprawie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, za wszczęcie postępowania przerywające w myśl art. 106 k.k. bieg przedawnienia należy uważać bądź wniesienie przez pokrzywdzonego aktu oskarżenia do sądu (art. 49 § 1 k.p.k.), bądź złożenie przez niego przeciwko określonej osobie skargi do prokuratora lub Milicji Obywatelskiej w trybie art. 435 k.p.k., jeżeli oczywiście nastąpi to przed upływem przedawnienia określonego w art. 105 § 2 k.k.

Przewodniczący: sędzia K. Czajkowski (sprawozdawca). Sędziowie: J. Dziowgo, Z. Nyczaj.

Prokurator Prokuratury Generalnej: J. Pozorski.

Sąd Najwyższy w sprawie Maksymiliana K., oskarżonego z art. 181 § 1 k.k. w związku z art. 59 § 1 k.k., po rozpoznaniu przekazanego w trybie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Katowicach postanowieniem z dnia 21 września 1970 r. zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"I. Czy użyte w art. 50 § 1 k.p.k. wyrażenie: »prokurator może wszcząć postępowanie« oznacza, że:

a) prokurator może wszcząć postępowanie sądowe przez wniesienie do sądu aktu oskarżenia?

b) prokurator może wszcząć postępowanie przygotowawcze przez sporządzenie postanowienia o wszczęciu dochodzenia lub przez wykonanie jakiejkolwiek czynności skierowanej wyraźnie na ściganie danej osoby z powodu określonego przestępstwa?

II. Czy w sprawie o czyn ścigany z oskarżenia prywatnego dochodzenie prowadzone przez MO na polecenie prokuratora jak również z własnej inicjatywy MO przerywa bieg terminu przedawnienia ścigania?"

i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

Uzasadnienie

Prokurator może wziąć udział w postępowaniu w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, bądź to wszczynając postępowanie w takiej sprawie, bądź to przyłączając się do postępowania już wszczętego na skutek żądania pokrzywdzonego, działającego w charakterze oskarżyciela prywatnego (art. 50 § 1, 432 i 434 k.p.k.).

W pierwszym wypadku prokurator, powziąwszy wiadomość o popełnieniu przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego i uznając, że interes publiczny wymaga ścigania, wszczyna postępowanie przygotowawcze przewidziane przepisami kodeksu postępowania karnego. Postępowanie toczy się wówczas z urzędu (art. 50 § 2 k.p.k.).

W myśl art. 50 § 1 k.k., w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego postępowanie może wszcząć tylko prokurator, jeżeli według jego oceny wymaga tego interes społeczny oraz jeżeli nie upłynął termin przedawnienia określony w art. 105 § 2 k.k. Prokurator obowiązany jest w takim wypadku wydać postanowienie o wszczęciu postępowania (art. 50 § 1 k.p.k.). Przerwę przedawnienia w rozumieniu art. 106 k.k. powoduje wówczas wszczęcie postępowania przeciwko określonej osobie, chyba że przerwa przedawnienia nastąpiła wcześniej w sytuacji, o której jest mowa w art. 435 k.p.k. Przerwa ta jednocześnie przedłuża termin przedawnienia określonego w art. 105 § 2 k.k. o 5 lat (art. 106 k.k.).

W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego wszczęcie postępowania następuje na skutek wniesienia przez pokrzywdzonego aktu oskarżenia do sądu (art. 49 § 1, 434 k.p.k.).

Oskarżyciel prywatny rozpoczyna proces swym aktem oskarżenia. Jeżeli akt oskarżenia odpowiada warunkom formalnym, to wówczas istnieje już sprawa przeciwko określonej osobie, zachodzi lis pendens, chociażby sąd nie podjął jeszcze żadnych czynności. Na skutek wszczęcia w ten sposób postępowania przed upływem terminu przedawnienia określonego w art. 105 § 2 k.k., następuje w myśl art. 106 k.k. przerwa biegu tego przedawnienia i przedłużenie czasu jego trwania o 5 lat.

Na żądanie pokrzywdzonego skargę jego przyjmuje również Milicja Obywatelska, która w razie potrzeby zabezpiecza dowody, po czym przesyła skargę do właściwego sądu (art. 435 k.p.k.). Skoro ustawa uprawnia pokrzywdzonego do wniesienia oskarżenia przez skierowanie skargi do Milicji Obywatelskiej, to skutki z tym się wiążące nie mogą być inne niż w wypadku wniesienia skargi bezpośrednio do sądu. Dlatego też uznać należy wniesienie takiej skargi do Milicji Obywatelskiej za wszczęcie postępowania w rozumieniu art. 106 k.k. Jeżeli zaś skutki takie wywiera wniesienie przez pokrzywdzonego skargi do Milicji Obywatelskiej, to tym bardziej należy je wiązać z wniesieniem takiej skargi do prokuratora.

OSNKW 1971 r., Nr 6, poz. 84