Wyrok z dnia 1972-05-17 sygn. III KR 64/72

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KR 64/72

Wyrok z dnia 17 maja 1972 r.

Decydującym kryterium prawidłowej kwalifikacji prawnej czynu nie jest wyłącznie jego skutek, lecz zamiar oskarżonego, który to zamiar ocenia sąd na podstawie faktów wynikających z przewodu sądowego, skutek zaś w postaci śmierci człowieka jest koniecznym elementem do przyjęcia przestępstwa zabójstwa (art. 148 § 1 k.k.). Działanie natomiast skierowane bezpośrednio do urzeczywistnienia, zgodnie z zamiarem sprawcy, skutku wyczerpuje znamiona zjawiskowej postaci usiłowania zabójstwa (art. 11 § 1 w związku z art. 148 § 1 k.k.).

Przewodniczący: sędzia T. Majewski (sprawozdawca). Sędziowie: J. Matysiak, K. Mioduski.

Prokurator Prokuratury Generalnej: R. Wnękowski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy Waldemara K., oskarżonego z art. 11 § 1 w związku z art. 148 § 1 k.k. i art. 60 § 1 i 3 k.k., z powodu rewizji wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku z dnia 19 stycznia 1972 r.

utrzymał w mocy zaskarżony wyrok (...).

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 19 stycznia 1972 r. Sąd Wojewódzki w Gdańsku uznał oskarżonego Waldemara K. za winnego tego, że w dniu 7 lipca 1971 r. w Ł., przewidując możliwość nastąpienia skutku śmiertelnego i na to się godząc, uderzył Bogusławę W. nożem w brzuch, powodując ranę długości 3 cm drążącą do jamy otrzewnej oraz uszkodzenie sieci krezki, wątroby, żołądka oraz jelita czczego i otrzewny na grzbietowej powierzchni ciała, jednakże skutek śmiertelny nie nastąpił, gdyż szybka pomoc lekarska spowodowała utrzymanie Bogusławy W. przy życiu, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, określonych w art. 60 § 1 k.k., będąc skazany wyrokiem Sądu Powiatowego w L. z dnia 18 kwietnia 1969 r. z art. 133 § 1 k.k. z 1932 r. w związku z art. 4 ustawy z dnia 22 maja 1958 r. o zaostrzeniu odpowiedzialności karnej za chuligaństwo (Dz. U. Nr 34, poz. 152) na karę 1 roku pozbawienia wolności, którą odbył częściowo w okresie od dnia 22 października 1968 r. do dnia 15 września 1969 r.

Za to przestępstwo Sąd Wojewódzki skazał oskarżonego Waldemara K. z mocy art. 11 § 1 w związku z art. 148 § 1 k.k. i art. 60 § 1 i 3 k.k. na karę 10 lat pozbawienia wolności z zaliczeniem aresztu tymczasowego od dnia 7 lipca 1971 r.

Od tego wyroku wniósł rewizję obrońca oskarżonego.

Rewizja zarzuca obrazę prawa materialnego przez skazanie oskarżonego Waldemara K. na podstawie art. 148 § 1 k.k. zamiast na podstawie art. 155 § 1 pkt 2 k.k.

W konkluzji rewizja wnosi o zmianę wyroku przez skazanie oskarżonego z art. 155 § 1 pkt 2 k.k. zamiast z art. 148 § 1 k.k.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nie jest zasadna.

Sąd Wojewódzki rozważył wszystkie okoliczności mające istotne znaczenia dla poczynienia prawidłowych ustaleń w przedmiocie działania oskarżonego i jego osobowości oraz wskazał wystarczające przesłanki, na podstawie których przyjął, że oskarżony działał z zamiarem (ewentualnym) pozbawienia życia Bogusławy W.

Podzielając motywy zaskarżonego wyroku, jako przekonujące, należy stwierdzić, że rewizja nie przytoczyła żadnych okoliczności, które mogłyby podważyć ustalenie poczynione przez Sąd Wojewódzki w zakresie zamiaru oskarżonego.

Okoliczność bowiem, że oskarżony w czasie ucieczki, bezpośrednio po czynie, ugodził się nożem i że nie pociągnęło to "żadnych poważnych skomplikowanych następstw", nie czyni samo przez się nieprawidłowym ustalenia, że oskarżony uderzając Bogusławę W. ostrzem noża w brzuch działał z zamiarem tzw. ewentualnym pozbawienia jej życia.

Stwierdzenie natomiast w rewizji, że Sąd Wojewódzki "nie dysponował żadnym bezpośrednim dowodem" na to, że oskarżony działał z powyższym zamiarem, nie jest zrozumiałe, skoro zamiar sprawcy podlega ocenie na podstawie okoliczności faktycznych ustalonych w wyniku przewodu sądowego.

W świetle przesłanek powołanych w motywach zaskarżonego wyroku chybione jest dalsze stwierdzenie rewizji, "że czyn oskarżonego powinien być zaliczony do przestępstw skutkowych i zakwalifikowany z art. 155 § 1 pkt 2 k.k.".

Decydującym bowiem kryterium prawidłowej kwalifikacji prawnej czynu nie jest wyłącznie jego skutek, lecz zamiar oskarżonego, który to zamiar - jak wyżej wskazano - ocenia sąd na podstawie faktów wynikających z przewodu sądowego, skutek zaś w postaci śmierci człowieka jest koniecznym elementem do przyjęcia przestępstwa zabójstwa (art. 148 § 1 k.k.). Działanie natomiast skierowane bezpośrednio do urzeczywistnienia, zgodnie z zamiarem sprawcy, skutku wyczerpuje znamiona zjawiskowej postaci usiłowania zabójstwa (art. 11 § 1 w związku z art. 148 § 1 k.k.).

Te zaś fakty (przesłanki przytoczone w motywach zaskarżonego wyroku), a w szczególności fakt ugodzenia Bogusławy W. w brzuch ostrzem noża o długości około 10-12 cm, i to ze znaczną siłą - o czym świadczą odniesione przez nią obrażenia ciała, a więc rodzaj narzędzia i umiejscowienie ciosu zadanego z dużą siłą - sprawiają, że kwalifikację prawną zastosowaną przez Sąd Wojewódzki uznać należy za prawidłową.

Wbrew poglądowi wyrażonemu w uzasadnieniu rewizji przewód sądowy nie dostarczył podstaw do przyjęcia przez Sąd Wojewódzki, że oskarżony dopuścił się przypisanego mu czynu pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, niezależnie od tego, że w rewizji nie przytoczono przesłanek dla uzasadnienia powyższego jej poglądu. Ani bowiem fakt, że między oskarżonym a Bogusławą W. doszło do ewentualnej "sprzeczki", w wyniku której oskarżony "zdenerwował się", ani fakt stwierdzony przez biegłych lekarzy psychiatrów, że oskarżony jest umysłowo ociężały i wykazuje odchylenia charakterologiczne, nie dowodzą same przez się tego, że w chwili czynu czynniki emocjonalne zyskały przewagę nad czynnikami rozumowymi w takim stopniu, iż równowaga psychiczna oskarżonego została wydatnie zachwiana. Niezależnie od tego zachodzi wyraźna dysproporcja pomiędzy czynem przypisanym oskarżonemu a doznanym przez niego bodźcem uczuciowym (krzywdą), którym to bodźcem - jak słusznie ustalił Sąd Wojewódzki - była odmowa przez Bogusławę W. zwrotu 300 zł i książek oraz ponownego współżycia z nim, istnienie zaś obiektywnej współmierności pomiędzy czynem a odczutą krzywdą (bodźcem uczuciowym) jest jednym z warunków przyjęcia działania w stanie wzburzenia w rozumieniu przepisu art. 148 § 2 k.k.

Kary wymierzonej oskarżonemu nie można uznać za rażąco surową, mając na względzie okoliczności obciążające, słusznie uwzględnione przez Sąd Wojewódzki, a wśród nich fakt powrotu oskarżonego do przestępstwa (art. 60 § 1 i 3 k.k.), zwłaszcza że nie pominięto istotnych okoliczności łagodzących.

Z tych powodów należało orzec jak w wyroku.

OSNKW 1972 r., Nr 10, poz. 159