Wyrok z dnia 1973-01-09 sygn. V KRN 474/72

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KRN 474/72

Wyrok 7 sędziów z dnia 9 stycznia 1973 r.

Kara pozbawienia wolności może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową zarówno z powodu nadmiernej jej wysokości, jak i z powodu nieorzeczenia warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Przewodniczący: sędzia M. Budzianowski. Sędziowie: F. Karolus, Z. Kubec, A. Pyszkowski, M. Szczepański (współsprawozdawca), W. Żebrowski (sprawozdawca), J. Żurawski.

Prokurator Prokuratury Generalnej: J. Rother.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy Wacława Stefana K. i Kazimierza K., skazanych z art. 202 § 1 k.k., z powodu rewizji nadzwyczajnej wniesionej przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego na korzyść oskarżonych od wyroku Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy z dnia 4 marca 1970 r. i od wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 1971 r.

zmienił zaskarżone wyroki w orzeczeniach o karach pozbawienia wolności w ten sposób, że za przypisane Wacławowi Stefanowi K. i Kazimierzowi K. przestępstwo określone w art. 202 § 1 k.k. wymierzył po 2 lata pozbawienia wolności; na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1 i art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 1969 r. o amnestii (Dz. U. Nr 21, poz. 151) kary powyższe oraz kary dodatkowe pozbawienia praw publicznych darował, na podstawie art. 83 § 3 k.k. zaliczył na poczet orzeczonych kar grzywien okresy tymczasowego aresztowania Wacławowi Stefanowi K. od dnia 24 września 1969 r. do dnia 13 listopada 1969 r. i Kazimierzowi K. od dnia 24 września 1969 r. do dnia 2 listopada 1969 r., a przyjmując jeden dzień aresztu za równoważny 100 zł grzywny uznał kary te za wykonane (...).

Uzasadnienie

Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy z dnia 4 marca 1970 r. Wacław Stefan K. i Kazimierz K. uznani zostali za winnych tego, że w 1968 r. w W. i w innych miejscowościach województwa W., działając wspólnie i w porozumieniu z Wacławem O., Jerzym B. i Zdzisławem L. oraz innymi osobami objętymi odrębnym postępowaniem karnym i wyzyskując działalność Przedsiębiorstwa Budowy Elektrowni i Przemysłu "Beton-Stal" w W., w celu osiągnięcia korzyści materialnej zagarnęli na szkodę tegoż Przedsiębiorstwa co najmniej około 200 m³ gazobetonu wartości 73.400 zł i około 5.000 sztuk cegły dziurawki wartości 4.400 zł, o łącznej wartości około 77.800 zł, w ten sposób, iż oskarżeni Wacław O. i Jerzy B. jako kierowcy tego Przedsiębiorstwa, oskarżeni Wacław Stefan K. i Kazimierz K. jako ładowacze pobierali wymienione wyżej materiały budowlane z zakładów produkcyjnych, a następnie działając w porozumieniu z kierownikiem budowy Zdzisławem L. i innymi pracownikami obiektów budowlanych, którzy fikcyjnie kwitowali im dostawy tych materiałów, zbywali je prywatnym nabywcom z udziałem Zdzisława L., Wojciecha P., Czesława Z., Eugeniusza Z. oraz innych osób objętych odrębnym postępowaniem karnym, dzieląc się uzyskanym w ten sposób zyskiem, przy czym oskarżony Zdzisław L. uczestniczył w zaborze około 60 m³ gazobetonu o wartości około 22.000 zł.

Za ten czyn na podstawie art. 202 § 1 k.k. Wacław Stefan K. i Kazimierz K. skazani zostali na kary po 3 lata pozbawienia wolności, które sąd złagodził na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 21 lipca 1969 r. o amnestii (Dz. U. Nr 21, poz. 151) o połowę, tj. do 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Ponadto na podstawie art. 40 § 2 k.k. sąd wymierzył tym oskarżonym kary dodatkowe po roku pozbawienia praw publicznych, a na podstawie art. 36 § 2 k.k. grzywny: Wacławowi Stefanowi K. w kwocie 5.000 zł, a Kazimierzowi K. w kwocie 4.000 zł. W ramach zasądzonego odszkodowania z urzędu solidarnie z innymi odpowiadają obaj do wysokości 77.800 zł.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 1971 r. Sąd Najwyższy co do Wacława Stefana K. i Kazimierza K. utrzymał w mocy wyrok sądu pierwszej instancji.

Od powyższych wyroków wniósł rewizję nadzwyczajną na korzyść oskarżonych Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, zarzucając rażącą surowość wymierzonych Wacławowi Stefanowi K. i Kazimierzowi K. kar z powodu nieorzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kar pozbawienia wolności i wnosząc o zmianę zaskarżonych wyroków przez orzeczenie warunkowego zawieszenia wykonania kar pozbawienia wolności.

Rewizja nadzwyczajna, powołując się na szereg okoliczności mających wpływ na wymiar kary, konkluduje, że obecnie osadzenie oskarżonych w zakładzie karnym nie jest celowe, a nawet wzgląd na społeczne oddziaływanie kary - ze względu na przedstawione okoliczności i upływ czasu - nie przemawia przeciwko warunkowemu zawieszeniu kar pozbawienia wolności. Ponadto rewizja nadzwyczajna wyraża pogląd, że nie wydaje się trafna uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1968 r. - VI KZP 16/68 (OSNKW 1968, z. 10, poz. 111), stwierdzająca, że "o dopuszczalności zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności decyduje wymiar kary orzeczonej, a nie część kary, która po zastosowaniu amnestii ma być wykonana".

Sąd Najwyższy w składzie powiększonym zważył, co następuje:

Podniesiony w rewizji nadzwyczajnej zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonych kar pozbawienia wolności uznać należy za słuszny. Kara pozbawienia wolności może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową zarówno z powodu nadmiernej jej wysokości, jak i z powodu nieorzeczenia warunkowego zawieszenia jej wykonania. W niniejszej sprawie co do Wacława Stefana K. i Kazimierza K. przyjąć trzeba, że wymierzone im kary pozbawienia wolności są rażąco niewspółmierne w sensie ich surowości z powodu nadmiernej wysokości.

Oskarżeni nie byli ani inicjatorami, ani organizatorami przestępstwa. Rola ich w przestępstwie nie była znaczna i trafnie Sąd Wojewódzki ustalił, że działali pod wpływem współoskarżonego Wacława O. Wprawdzie wartość zagarniętego mienia nie jest mała, jednakże - jak wynika z przedstawionych w Sądzie Najwyższym dokumentów - znaczna część wyrządzonej szkody, bo blisko 60.000 zł, została już wyrównana. Dotychczasowy udział Wacława Stefana K. i Kazimierza K. w wyrównaniu szkody jest znacznie większy niż pozostałych skazanych (wpłacili ponad 34.000 zł) i znacznie też przekracza wysokość korzyści, jakie obaj odnieśli z przestępstwa.

Obaj oskarżeni utrzymują rodziny, są ludźmi ciężkiej pracy fizycznej, nie byli uprzednio karani i cieszyli się zarówno w miejscu pracy, jak i w miejscu zamieszkania dobrymi opiniami. Obaj odczuli już w pewnej mierze dolegliwość kary; przebywali po prawie pół roku w areszcie śledczym i spłacili wymierzone im grzywny. Po zwolnieniu przystąpili do pracy w tym samym przedsiębiorstwie, gdzie nadal mają opinię dobrych pracowników.

Z tych powodów, uwzględniając także znaczny upływ czasu od popełnienia przestępstwa, zmieniono zaskarżone wyroki w orzeczeniach o karach pozbawienia wolności w ten sposób, że za przypisane Wacławowi Stefanowi K. i Kazimierzowi K. przestępstwo określone w art. 202 § 1 k.k. wymierzono po 2 lata pozbawienia wolności. Kary te na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1, a kary dodatkowe pozbawienia praw publicznych na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 1969 r. o amnestii (Dz. U. Nr 21, poz. 151) darowano oskarżonym, i w tej sytuacji na poczet orzeczonych kar grzywny zaliczono odpowiednie okresy tymczasowego aresztowania - zgodnie z przepisem art. 83 § 3 k.k.

W tym stanie rzeczy zbędne jest ustosunkowanie się do podniesionego w rewizji nadzwyczajnej zagadnienia, czy o dopuszczalności zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności decyduje wymiar kary orzeczonej, czy też część kary, która po zastosowaniu amnestii powinna być wykonana.

OSNKW 1973 r., Nr 6, poz. 76