Wyrok z dnia 1974-08-13 sygn. III KR 379/73

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KR 379/73

Wyrok z dnia 13 sierpnia 1974 r.

Ocena, czy silne wzburzenie było usprawiedliwione okolicznościami, oparte na przesłankach etycznych oraz na zasadach współżycia społecznego, powinna być dokonana wyłącznie przez sąd.

Przewodniczący: sędzia K. Grzebuła. Sędziowie: J. Dankowski (sprawozdawca), R. Kryże.

Prokurator Prokuratury Generalnej: B. Lewandowska.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy Zdzisława P. i Albiny P. oskarżonych z art. 148 § 1 k.k., z powodu rewizji wniesionych przez prokuratora i przez obrońców oskarżonych od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 22 czerwca 1973 r.:

1) utrzymał zaskarżony wyrok w mocy (...),

2) na podstawie art. 3 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o amnestii (Dz. U. Nr 27, poz. 159) wymierzoną oskarżonej Albinie P. karę złagodził o połowę, tj. do 1 roku i 9 miesięcy pozbawienia wolności, a oskarżonemu Zdzisławowi P. na podstawie art. 3 pkt 4 tej ustawy o 1/3, tj. do 4 lat pozbawienia wolności (...).

Uzasadnienie

Zajęte przez Sąd Wojewódzki stanowisko, że oboje oskarżeni działali pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, nie wykazuje błędu. Silne wzburzenie lub jego brak występują w sferze przeżyć psychicznych sprawcy, wobec czego są to zjawiska należące także do kategorii faktów psychologicznych, których oceny dokonuje sąd bądź sam, bądź - jeżeli niekiedy zachodzi potrzeba - korzystając z pomocy np. biegłych psychologów. Natomiast ocena, czy silne wzburzenie było usprawiedliwione okolicznościami, oparte na przesłankach etycznych oraz na zasadach współżycia społecznego, powinna być dokonana wyłącznie przez sąd.

W niniejszej sprawie Sąd Wojewódzki tak właśnie postąpił, zasadnie uznając za przekonującą opinię biegłych psychologów, że oskarżeni działali pod wpływem silnego wzburzenia, i ustalając - już oczywiście bez pomocy biegłych - że było ono usprawiedliwione okolicznościami.

Dysproporcjonalność przypisanych czynów do bezpośredniego bodźca i pewien od niego odstęp czasu zostały przekonująco wytłumaczone jako czynniki nie mające znaczenia wobec wieloletniego sukcesywnego narastania afektu, które spowodowało skumulowanie napięć emocjonalnych w stopniu przewyższającym odporność na stres.

Wspomniane wytłumaczenie jest zbieżne z poglądem wypowiedzianym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 sierpnia 1971 r. - IV KR 2/71 (OSNKW 1972, z. 1, poz. 9), że narastający od dłuższego czasu wskutek poważnych sytuacji konfliktowych w rodzinie afekt może się w każdej chwili przerodzić w stan silnego wzburzenia z różnych powodów oraz przy różnych okazjach i spowodować wyładowanie emocji w postaci agresywnego działania. Tak właśnie przedstawiała się sytuacja w niniejszej sprawie, a fakt, że oskarżeni w najwyższym zdenerwowaniu porozumieli się ze sobą co do popełnienia zabójstwa, nie oznacza, iż popełnili je w sposób przemyślany. Przez silne wzburzenie usprawiedliwione okolicznościami rozumieć należy taki afekt, który niezależnie od potępienia samego zabójstwa i jego sprawcy jest w społecznej świadomości prawnej oceniany mniej surowo ze względu na to, że fakty, które go wywołały, zasługują na ujemną ocenę społeczną. W niniejszej sprawie takim faktem był stosunek pokrzywdzonego do obojga oskarżonych, polegający na wykorzystywaniu, znieważaniu i biciu. Tak więc kwalifikacja prawna przypisanych oskarżonym czynów jako przestępstw określonych art. 148 § 2 k.k. jest prawidłowa (...).

OSNKW 1974 r., Nr 11, poz. 205