Postanowienie z dnia 1974-01-05 sygn. IV KZ 267/73

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KZ 267/73

Postanowienie z dnia 5 stycznia 1974 r.

1. Wprawdzie przepisy kodeksu postępowania karnego regulujące tryb postępowania w sprawach o odszkodowanie za niesłuszne skazanie lub aresztowanie (rozdział 50) nie zawierają postanowień szczegółowych dotyczących skutków niestawiennictwa wnioskodawcy na rozprawie, ale wskazówki w tym zakresie wynikają częściowo z przepisów o wyrokowaniu (rozdział 38), a przede wszystkim z ogólnych zasad postępowania.

Jeżeli z powodu przeszkody nie dającej się usunąć oskarżonego pozbawionego wolności nie doprowadzono w celu wysłuchania wyroku, to - stosownie do art. 367 § 2 k.p.k. - wyrok po jego ogłoszeniu doręcza się temu oskarżonemu. W takim wypadku ma zastosowanie przepis art. 91 § 6 k.p.k., według którego po ogłoszeniu lub przy doręczeniu orzeczenia należy pouczyć uczestników procesu o przysługującym im prawie, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.

Brak wszelkich podstaw do pozbawienia tego rodzaju informacji i pouczenia wnioskodawcy, który będąc pozbawiony wolności nie mógł być obecny w chwili ogłoszenia postanowienia sądu w kwestii odszkodowania za niesłuszne skazanie lub aresztowanie.

2. Prawidłowa realizacja dyrektyw zawartych w art. 10 k.p.k. ma na celu niedopuszczenie do ujemnych następstw procesowych dla uczestników postępowania z racji ich nieznajomości prawa. Chodzi również o eliminowanie zbędnych czynności i wiążących się z tym nakładów.

Przewodniczący: sędzia J. Wieczorek. Sędziowie: dr T. Majewski (sprawozdawca), J. Matysiak.

Prokurator Prokuratury Generalnej: W. Flatt-Ferenc.

Sąd Najwyższy w sprawie Zygmunta H. o odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie, po rozpoznaniu zażalenia wnioskodawcy na zarządzenie przewodniczącego wydziału Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 19 września 1973 r., odmawiające przyjęcia zażalenia na postanowienie tegoż Sądu z dnia 16 lipca 1973 r. o nieuwzględnieniu wniosku w kwestii odszkodowania za niesłuszne aresztowanie, i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

uchylił zaskarżone zarządzenie i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu w Lublinie w celu doręczenia wnioskodawcy odpisu postanowienia tegoż Sądu z dnia 16 lipca 1973 r., z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.

Uzasadnienie

Wniosek Zygmunta H. o odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie został rozpoznany na rozprawie podczas nieobecności wnioskodawcy, który przebywał w Zakładzie Karnym w R., gdzie doręczono mu zawiadomienie o terminie rozprawy. W rozprawie uczestniczyli prokurator i pełnomocnik wnioskodawcy wyznaczony z urzędu.

Po ogłoszeniu postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 16 lipca 1973 r. wraz z uzasadnieniem przewodniczący wydziału wskazał stronom sposób i termin odwołania.

Wnioskodawca nie został pouczony o prawie, terminie i sposobie zaskarżenia ogłoszonego postanowienia, gdyż nie brał udziału w rozprawie z powodu pozbawienia wolności.

Wprawdzie przepisy kodeksu postępowania karnego regulujące tryb postępowania w sprawach o odszkodowanie za niesłuszne skazanie lub aresztowanie (rozdział 50) nie zawierają postanowień szczegółowych dotyczących skutków niestawiennictwa wnioskodawcy na rozprawę, ale wskazówki w tym zakresie wynikają częściowo z przepisów o wyrokowaniu (rozdział 38), a przede wszystkim z ogólnych zasad postępowania.

Jeżeli z powodu przeszkody nie dającej się usunąć oskarżonego pozbawionego wolności nie doprowadzono w celu wysłuchania wyroku, to - stosownie do art. 367 § 2 k.p.k. - wyrok po jego ogłoszeniu doręcza się temu oskarżonemu. W takim wypadku ma zastosowanie przepis art. 91 § 6 k.p.k., według którego po ogłoszeniu lub przy doręczeniu orzeczenia należy pouczyć uczestników procesu o przysługującym im prawie, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.

Brak wszelkich podstaw do pozbawienia tego rodzaju informacji i pouczenia wnioskodawcy, który będąc pozbawiony wolności nie mógł być obecny w chwili ogłoszenia postanowienia sądu w kwestii odszkodowania za niesłuszne skazanie lub aresztowanie.

Przepisy postępowania karnego uwzględniają także w innych wypadkach szczególną sytuację oskarżonego pozbawionego wolności, np. w myśl art. 420 pkt 1 k.p.k. postępowania uproszczonego nie stosuje się w stosunku do oskarżonego pozbawionego wolności "w tej lub innej sprawie".

Wśród zasad postępowania karnego wymienionych w przepisach wstępnych (dział I kodeksu postępowania karnego) należy mieć na względzie art. 10 § 1 i 2.

Prawidłowa realizacja dyrektyw zawartych w art. 10 k.p.k. ma na celu niedopuszczenie do ujemnych następstw procesowych dla uczestników postępowania z racji ich nieznajomości prawa. Chodzi również o eliminowanie zbędnych czynności i wiążących się z tym nakładów.

Rezultatem nieudzielenia Zygmuntowi H. informacji o przysługujących mu uprawnieniach były liczne organów procesowych i organów nadzoru sądowego czynności, których łatwo można było uniknąć, stosując we właściwy sposób przepisy ustawy.

Z przytoczonych powodów należało uwzględnić zażalenie wnioskodawcy i orzec jak wyżej.

OSNKW 1974 r., Nr 4, poz. 77