Wyrok z dnia 2019-12-12 sygn. I SA/Wa 951/19

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Dargas Sędziowie WSA Anna Falkiewicz - Kluj WSA Magdalena Durzyńska ( spr.) Protokolant referent stażysta Agnieszka Stefańska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2019 r. sprawy ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] grudnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie wygaszenia decyzji w sprawie zasiłku stałego oddala skargę.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z [...] grudnia 2018r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] (dalej jako organ/SKO) działając na podstawie art. 127 kpa w związku z art. 17 pkt. 1 kpa, art. 138 § 1 pkt 1 kpa i art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (t.j. Dz. U. 2013 poz. 267 z p. zm.) utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] nr [...] z dnia [...] października 2018 r. orzekającą o wygaszeniu z dniem [...] lipca 2018 r. decyzji tegoż Prezydenta nr [...] z dnia [...] września 2011 r. przyznającej M.K. (dalej jako skarżący) zasiłek stały.

Jak wskazano, podstawę prawną w tym zakresie stanowił art. 106a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r., poz. 1508, dalej jako ustawa), zgodnie z którym: jeżeli osoba uprawniona nie podejmuje świadczeń pieniężnych przez dwa kolejne miesiące kalendarzowe, wstrzymuje się ich wypłatę oraz wszczyna postępowanie wyjaśniające w celu sprawdzenia przyczyn nieodbierania świadczeń. Jak wynika z dalszej części tej regulacji, w przypadku udzielenia przez osobę niepodejmującą świadczeń pieniężnych wyjaśnień dotyczących przyczyny nieodbierania świadczeń, wypłaca się jej świadczenia za okres wstrzymania wypłaty- o ile spełnia warunki określone w ustawie. W sytuacji natomiast, gdy nie można przeprowadzić rodzinnego wywiadu środowiskowego i mimo prawidłowo dostarczonego wezwania do stawienia się w ośrodku pomocy społecznej celem złożenia wyjaśnień osoba ta nie stawiła się w wyznaczonym terminie - stwierdza się, w drodze decyzji administracyjnej, wygaśnięcie decyzji przyznającej świadczenie.

Gdy chodzi o stan faktyczny sprawy organ podał, że skarżący otrzymywał środki z tytułu zasiłku stałego w drodze przesyłki kierowanej na adres jego zamieszkania. W lipcu i sierpniu 2018 r. przekazy środków pieniężnych, zawierające zasiłek stały, nie zostały przez niego podjęte i zostały zwrócone do Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] (OPS) w dniach [...] lipca i [...] sierpnia 2018 r. Do 30 sierpnia 2018 r. skarżący nie nawiązał kontaktu z OPS, w związku z tym pismem z 30 sierpnia 2018 r. OPS zwrócił się do Komendy Powiatowej Policji w [...] z prośbą o udzielenie informacji o ewentualnym zatrzymaniu lub osadzeniu w areszcie śledczym lub zakładzie karnym, bądź przekazanie innych informacji mogących służyć ustaleniu miejsca jego pobytu. Osobnym pismem z dnia 4 września 2018 r. OPS powiadomił M. K. o wszczęciu postępowania w przedmiocie wyjaśnienia przyczyn nieodbierania świadczeń z pomocy społecznej oraz wezwał go do stawienia się w ośrodku do dnia 17 września 2018 r. w celu złożenia wyjaśnień. Powyższe pismo po dwukrotnym awizowaniu zostało w dniu 26 września 2018 r. zwrócone do nadawcy jako niepodjęte w terminie. W międzyczasie, 10 września 2018 r. Komenda Powiatowa Policji w [...] poinformowała OPS, że podczas wizyty dzielnicowego w miejscu zamieszkania skarżącego, uzyskał on informację, że M. K. wyjechał do rodziny. Do dnia wydania decyzji przez organ I instancji skarżący nie zgłosił się, ani w inny sposób nie skontaktował z OPS w [...]. Dopiero w odwołaniu od niepodjętej decyzji Prezydenta [...] wskazał, że decyzja z dnia [...] października 2018 r. nie została mu skutecznie doręczona, z uwagi na problemy z dostarczaniem korespondencji. Skarżący zarzucił w nim, że do jego skrzynki nie trafiają awiza lub też z niej wypadają, co powoduje, że nie otrzymuje informacji o przesyłkach.

Odnosząc się do tychże zarzutów organ podał, że decyzja została skutecznie doręczona skarżącemu w trybie doręczenia zastępczego. Podkreślił, że skoro skarżący miał świadomość wyjazdu do rodziny, to powinien był zgłosić fakt wyjazdu do OPS i ewentualnie wskazać inne możliwości wypłaty (odbioru) zasiłku stałego. Jeśli zaś chodzi o problemy z doręczaniem przesyłek, to, wg OPS, skarżący, jako osoba zainteresowana otrzymywaniem wsparcia w ramach pomocy społecznej - powinien dołożyć starań, aby kierowana do niego korespondencja z OPS była odbierana. Organ zarzucił przy tym, że nie jest rolą organu administracji dociekanie przyczyn, dla których skarżący nie odbiera kierowanych do niego przesyłek, poza wskazaniami z art. 106a ust. 1 ustawy.

Ustanowiony dla skarżącego pełnomocnik z urzędu w skierowanej do tut. Sądu skardze zarzucił organowi: naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy w postaci art. 106a ust. 1 w zw. z art. 106a ust. 3 u contrurio w zw. z art. 107 ust. 3 ustawy w zw. z art. 7 oraz art. 77 § 1 kpa polegające na braku dostrzeżenia przez organ II instancji naruszenia przez organ I instancji naruszenia przepisów postępowania poprzez zaniechanie przeprowadzenia wszelkich niezbędnych czynności mających na celu zebranie dowodów umożliwiających wszechstronne ustalenie stanu faktycznego sprawy, tj. brak poczynienia kroków mających na celu potwierdzenie informacji uzyskanych w toku postępowania od dzielnicowego skarżącego, który poinformował pracownika socjalnego o jego wyjeździe na pogrzeb członka rodziny do S., a więc z "przymusowych względów rodzinnych". W ocenie pełnomocnika skarżącego skutkiem tego było zaniechanie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, o którym mowa w art. 107 ust. 3 ustawy i oparcie się wyłącznie na niepogłębionej i niezweryfikowanej informacji Policji o braku przebywania skarżącego w miejscu zamieszkania. Zdaniem pełnomocnika w sprawie błędnie przyjęto, że skarżący bez uzasadnionej przyczyny nie przebywa w miejscu zamieszkania i wydano decyzję o wygaśnięciu uprawnienia skarżącego do zasiłku stałego, czym naruszono art. 106a ust. 3 ustawy w zw. z art. 138 § 2 kpa poprzez brak uchylenia decyzji organu I instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji.

Skarżący wniósł o uchylenie w całości skarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Prezydenta miasta [...] i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Sąd zważył co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny i stan prawny sprawy nie budzi wątpliwości Sądu. Skarżący nie pobrał w lipcu i w sierpniu 2018r. kierowanych do niego przesyłek z przekazem zasiłku stałego. Organ w związku z tym, zgodnie w z wiążącymi procedurami określonymi w art. 106a ustawy – podjął czynności w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji, jednak okazało się to bezskuteczne z uwagi na kolejne niepodjęcia kierowanej do skarżącego przesyłki awizowanej i z powodu jego nieobecności w miejscu zamieszkania. Skarżący nie podjął zresztą także przesyłki z decyzją organu I instancji zapadłą w październiku 2018r.

W zarzutach skargi przejawiają się dwa wątki, wg skarżącego - niewyjaśnione przez organ. Pierwszy sprowadza się do braku możliwości odbioru przez skarżącego awizowanych przesyłek z uwagi na problemy z działalnością Poczty Polskiej bądź skrzynki pocztowej; a drugi sprowadza się do usprawiedliwienia braku możliwości pobierania zasiłku stałego z powodu wyjazdu do rodziny. Oba te wątki, oba nieudowodnione ani nawet nieuprawdpodobnione, pozostają wzajemnie sprzeczne. Albo bowiem skarżący nie mógł pobierać korespondencji, w tym przekazów pocztowych, przebywając w miejscu zamieszkania; albo wyjechał (jak twierdzi w skardze) na pogrzeb (w lipcu, w sierpniu lub we wrześniu - bo tego nie określono), i z tego powodu nie mógł podejmować kierowanej do niego korespondencji. W ocenie Sądu, słusznie zauważył organ, to na skarżącym spoczywa obowiązek udzielenia wyjaśnień z jakiego niezależnego od siebie powodu nie pobierał on przez dwa kolejne miesiące świadczeń z pomocy społecznej. Dowodzi tego treść art. 106 a ust. 2 ustawy stanowiąc, iż to beneficjant świadczeń winien wyjaśnić przyczyny ich niepobierania. Wywiad środowiskowy, o jakim mowa w art. 106a ust. 3 ustawy ma na celu wyjaśnienie przyczyn takiego stanu rzeczy w sytuacji gdy zobowiązany nie stawia się celem złożenia wyjaśnień. Wywiad ten przeprowadza się w celu zbadania, czy podopieczny świadczeń tych nie pobiera z przyczyn od siebie niezależnych tj. np. z powodu przebywania w szpitalu lub w ośrodku o charakterze izolacyjnym bądź z powodu złego stanu zdrowia czy z innej jeszcze niezależnej od siebie przyczyny. Bez wątpienia jednak wywiad środowiskowy organ winien przeprowadzić w miejscu zamieszkania osoby uprawnionej bądź w miejscu jej pobytu gdy chodzi o osobę bezdomną. Skoro jednak skarżący nie odbierał kierowanej do niego korespondencji i pomimo nieodbierania przez dwa pełne miesiące zasiłku stałego nie kontaktował się z OPS a także w kolejnym miesiącu (wrześniu) również nie odbierał korespondencji, a Policja w ramach prowadzonych na zlecenie OPS czynności ustaliła, że skarżący wyjechał do innej miejscowości (czemu skarżący zresztą ani razu nie zaprzeczył) to zarzuty skargi odnośnie do braku podjęcia przez organ niezbędnych czynności wyjaśniających nie są uzasadnione. Pod nieobecność skarżącego w miejscu jego zamieszkania - trudno było bowiem przeprowadzić z nim jakiekolwiek czynności. Niezasadne są także zarzuty skargi wywodzące, iż organ winien zweryfikować czy faktycznie, jak wynikało z pisma Policji z 10 września 2018r., skarżący wyjechał do rodziny. W skardze nie wskazano bowiem: w jaki sposób obiektywnie możliwymi i posiadanymi w ramach wiążącej procedury środkami - organ administracji prowadzący sprawę miałby "zweryfikować" czy istotnie skarżący wyjechał "do rodziny", "do [...]" – jak twierdzi autor skargi, a co nie wynika w żadnej mierze z ww zawartej w aktach informacji Policji (k. 12 akt adm). Z całą stanowczością należy podkreślić, iż skarżący dotychczas ani razu (ani w odwołaniu ani w skardze) nie zaprzeczył ustaleniom poczynionym przez OPS, a opartym na wywiadzie przeprowadzonym przez właściwego Dzielnicowego. Sam również nie wskazał dotychczas przyczyn, z powodu których nie pobierał ww świadczenia.

Bez wpływu na wynik sprawy pozostają także artykułowane na rozprawie przez pełnomocnika skarżącego zarzuty co do zapewnienia mu czynnego udziału w postępowaniu i wyznaczeniu w wezwaniu z [...] września terminu na stawiennictwo do 17 września 2018r. Organ administracji winien dążyć do załatwienia sprawy w określonym w art. 35 kpa terminie, nie można mu zatem czynić zarzutu, iż wezwał skarżącego do kontaktu w określonym terminie. Okoliczność, że termin dwukrotnego awizowania upływał później niż ten określony przez organ w wezwaniu - nie ma wpływu na wynik sprawy - skoro skarżący nie stawił się w OPS ani do 17 września, ani do 26 września ani do 30 września ani do [...] października 2018r., kiedy to zapadła decyzja organu I instancji. Ww zarzuty kierowane pod adresem Prezydenta Miasta [...] mogłyby zostać uwzględnione gdyby istotnie organ wyznaczył zbyt krótki termin na stawiennictwo w celu złożenia wyjaśnień i z pominięciem uprawień do czynnego udziału w postępowaniu zakończyłby sprawę nie dając skarżącemu możliwości złożenia jakichkolwiek wyjaśnień w formie pisemnej czy ustnej. Powyższe jednak nie miało miejsca w niniejszej sprawie. Decyzja zapadła bowiem 7 dni po zwrocie dwukrotnie awizowanej przesyłki, a niemalże trzy tygodnie po terminie wyznaczonym w wezwaniu do stawiennictwa. Nie ma zatem podstaw by twierdzić, że organ wyznaczył skarżącemu zbyt krótki termin do stawiennictwa celem złożenia wyjaśnień – skoro skarżący nie dochował go nawet kilka tygodni później.

W tej sytuacji nie sposób przyjąć, iż organ naruszył art. 106 a ust. 3 ustawy gdyż wydał sporną decyzję bez przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Jak zasadnie wskazano w skardze decyzja o wygaszeniu prawa do świadczeń może zapaść gdy a) nie można przeprowadzić rodzinnego wywiadu środowiskowego; b) mimo prawidłowo dostarczonego wezwania do stawienia się w ośrodku pomocy społecznej celem złożenia wyjaśnień strona nie stawiła się w wyznaczonym terminie. Obie te przesłanki zaszły w kontrolowanej sprawie. Obiektywny brak możliwości przeprowadzenia wywiadu środowiskowego wynikał z nieobecności skarżącego, a w konsekwencji z brakiem możliwości nawiązania z nim kontaktu.

W tym stanie rzeczy skarga podlegała oddaleniu jako niezasadna na podstawie art. 151 ppsa.