Postanowienie z dnia 1978-04-29 sygn. VII KZP 49/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VII KZP 49/77

Postanowienie z dnia 29 kwietnia 1978 r.

W wypadku uchylenia wyroku i przekazania sądowi wojewódzkiemu jako pierwszej instancji sprawy do ponownego rozpoznania sąd ten jest związany tym rozstrzygnięciem również co do właściwości.

 Przewodniczący: sędzia K. Grzebuła. Sędziowie: C. Gajewski (sprawozdawca), W. Żebrowski.

Prokurator Prokuratury Generalnej: A. Kabat.

 Sąd Najwyższy w sprawie Stanisława S., oskarżonego z art. 202 § 1 i art. 266 § 1 k.k., po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Warszawie postanowieniem z dnia 25 listopada 1977 r. zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Czy przekazanie na podstawie art. 386 § 2 k.p.k. sprawy do ponownego rozpoznania określonemu sądowi wojewódzkiemu jako sądowi pierwszej instancji wiąże ten sąd także w kwestii właściwości, jeżeli co do tego sąd odwoławczy nie wyraził zapatrywania prawnego albo nie udzielił wyraźnego wskazania (art. 391 § 3 k.p.k.), czy też kwestia ta może być przez sąd pierwszej instancji badana w myśl art. 25 § 1 k.p.k.?"

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

 Uzasadnienie

 W wieloosobowej sprawie, w której wyłoniło się rozpatrywane zagadnienie prawne, właściwość rzeczowa sądu wojewódzkiego co do niektórych oskarżonych, a w tym co do oskarżonego Stanisława S. była oparta na przepisie art. 24 § 1 i 2 k.p.k. Sąd Najwyższy jedynie co do oskarżonego Stanisława S. uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania temu samemu sądowi wojewódzkiemu, który osądził ją w pierwszej instancji. Tenże sąd wojewódzki, powołując się na art. 24 § 3 k.p.k., przekazał sprawę do rozpoznania sądowi rejonowemu. Po rozpoznaniu sprawy przez sąd rejonowy, w nowym postępowaniu rewizyjnym, lecz już przed sądem wojewódzkim, wyłoniła się wątpliwość co do zasadności przekazania sprawy sądowi rejonowemu, przy czym pytanie prawne zmierza do wykładni art. 25 k.p.k. w związku z art. 386 i 391 k.p.k., a nie art. 24 § 3 k.p.k.

Wynikać z tego może, że sąd wojewódzki jako rewizyjny skłonny jest uznać, iż decyzja sądu wojewódzkiego pierwszej instancji o przekazaniu sprawy sądowi rejonowemu, mimo powołania się na art. 24 § 3 k.p.k., oparta była w istocie na przepisie art. 25 k.p.k. Takie stanowisko może być trafne, na ówczesnym bowiem etapie rozpoznawania sprawy nie zachodziły okoliczności przewidziane w art. 24 § 3 k.p.k. w szczególności dlatego, że wobec prawomocnego zakończenia sprawy co do innych osób sprawy oskarżonego Stanisława S. nie było z czego wyłączyć.

Przechodząc do poruszonego w pytaniu prawnym zagadnienia art. 25 k.p.k. w związku z art. 386 i 391 k.p.k., należy stwierdzić, że podobne zagadnienie wyjaśnił już Sąd Najwyższy w postanowieniach: z dnia 5 grudnia 1970 r. - IV KZ 127/70 i z dnia 30 grudnia 1976 r. - II KZ 232/76 (OSNKW 1971, z. 3, poz. 39 i 1977, z. 3, poz. 30). Wyrażony w tych orzeczeniach pogląd prawny sprowadza się do tego, że wprawdzie każdy sąd ma obowiązek - zgodnie z art. 25 § 1 k.p.k. - z urzędu badać swoją właściwość, ale nie dotyczy to sytuacji, gdy w kwestii właściwości zapadło już uprzednio wiążące orzeczenie sądu rewizyjnego, a nie zaistniały żadne nowe okoliczności faktyczne, które zmieniałyby podstawę tego orzeczenia.

Podzielając słuszność tego stanowiska, stwierdzić należy, że orzeczenie sądu odwoławczego o przekazaniu sprawy określonemu sądowi pierwszej instancji ma charakter bezwzględny, gdyż jest ono niezaskarżalne. Niezaskarżalność rozstrzygnięcia sądu odwoławczego kształtuje trwałą, niepodważalną sytuację prawnoprocesową, bo nie można zmienić ani decyzji o uchyleniu wyroku, ani też decyzji o przekazaniu sprawy sądowi wojewódzkiemu jako pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Sąd, któremu sprawę przekazano do rozpoznania, nie może podejmować rozstrzygnięć co do właściwości (art. 25 § 1 k.p.k.), prawomocne bowiem rozstrzygnięcie w tej kwestii już istnieje. Tak więc rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego o przekazaniu określonemu sądowi wojewódzkiemu jako sądowi pierwszej instancji sprawy do ponownego rozpoznania wiąże ten sąd w zakresie właściwości.

Podkreślić należy, że powyższe stanowisko nie wynika z treści art. 391 § 3 k.p.k. W przepisie tym bowiem chodzi wyłącznie o zapatrywania prawne i wskazania sądu odwoławczego co do dalszego postępowania, a rozstrzygnięcie sądu o przekazaniu sprawy określonemu sądowi nie ma charakteru wskazań czy zapatrywań prawnych określonych w tym przepisie.

Jeżeli jednak właściwość sądu wojewódzkiego jako pierwszej instancji w stosunku do niektórych oskarżonych wynika z art. 24 § 1 k.p.k., to w razie wystąpienia okoliczności wymienionych w § 3 art. 24 k.p.k. sąd wojewódzki pierwszej instancji nawet po przekazaniu mu sprawy przez Sąd Najwyższy do ponownego rozpoznania może sprawę takich oskarżonych wyłączyć, a w konsekwencji - zgodnie z treścią powołanego art. 24 § 3 zdanie ostatnie - sprawa taka podlegać będzie rozpoznaniu przez sąd właściwy według zasad ogólnych.

 OSNKW 1978 r., Nr 6, poz. 61