Wyrok z dnia 2020-06-15 sygn. I OSK 2371/19

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zygmunt Zgierski sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.) sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. N. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 23 maja 2019 r. sygn. akt IV SA/Po 273/19 w sprawie ze skargi M. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] 2019 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z 23 maja 2019 r., na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, ze zm., dalej: p.p.s.a.) oddalił skargę M. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z [...] 2019 r. utrzymującą w mocy decyzję Prezydenta Miasta Poznania z [...] 2018 r. odmawiającą przyznania stronie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

W skardze kasacyjnej wniesionej od powyższego wyroku M.N., reprezentowany przez radcę prawnego, podniósł następujące zarzuty:

I. naruszenie prawa materialnego poprzez:

a) błędną wykładnię przepisu art. 2 pkt 5a) oraz pkt 12) ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2018 r. poz. 554) w związku z art. 3 pkt 2a) ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2220) przez uznanie, że do obliczenia dochodu rodziny należy brać dochody z roku poprzedzającego wniosek, a liczbę członków rodziny - z daty złożenia wniosku, czyli z różnych okresów;

b) nieuwzględnienie art. 112 Kodeksu cywilnego w części dotyczącej obliczania terminów związanych z wiekiem osoby fizycznej, koniecznego do zastosowania w przypadku, kiedy w trakcie roku poprzedzającego wniosek następuje ukończenie 25 lat przez członka rodziny.

II. naruszenie przepisów postępowania, mogących mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: art. 141 p.p.s.a., poprzez istotne braki w uzasadnieniu wyroku, w szczególności brak wyjaśnienia motywów stanowiska Sądu.

Wskazując na powyższe pełnomocnik skarżącego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i rozpoznanie skargi poprzez uchylenie zaskarżonej decyzji, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Jednocześnie oświadczył o zrzeczeniu się rozprawy.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu wniosło o oddalenie tej skargi.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie stwierdzono żadnej z przesłanek nieważności wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a., wobec czego rozpoznanie sprawy nastąpiło w granicach zgłoszonych podstaw i zarzutów skargi kasacyjnej.

Skoro w niniejszej sprawie pełnomocnik – na podstawie art. 176 § 2 p.p.s.a. – zrzekł się rozprawy, a strona przeciwna w ustawowym terminie nie zawnioskowała o przeprowadzenie rozprawy, to rozpoznanie skargi kasacyjnej nastąpiło na posiedzeniu niejawnym, zgodnie z art. 182 § 2 i 3 p.p.s.a.

Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach.

W pierwszej kolejności wskazać należy że uzyskanie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest determinowane spełnieniem przez osobę ubiegającą się kryterium dochodowego, określonego w art. 9 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Zgodnie z treścią ww. przepisu, świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł. Kwota ta stanowi bezwzględną granicę dochodu rodziny w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, do których odsyła art. 2 pkt 4 i 5 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Definicję rodziny ustala natomiast art. 5 pkt 12 tej ustawy, w myśl którego rodziną są następujący członkowie rodziny: rodzice osoby uprawnionej, małżonek rodzica osoby uprawnionej, osoba, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko, pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia oraz dziecko, które ukończyło 25. rok życia otrzymujące świadczenia z funduszu alimentacyjnego lub legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111) albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2017 r. poz. 2092 oraz z 2019 r. poz. 1818), a także osobę uprawnioną; do rodziny nie zalicza się: dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, rodzica osoby uprawnionej zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz. Dochodem członka rodziny jest natomiast przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 3-4b (art. 2 pkt 5a).

Sporną w rozpoznawanej sprawie kwestią pozostaje uwzględnienie zmiany stanu osobowego rodziny ujętego we wniosku względem okresu stanowiącego podstawę wyliczeń dochodu rodziny. Zdaniem skargi kasacyjnej, stan osobowy rodziny należy rozpatrywać w ujęciu rocznym. Nie będzie więc miał znaczenia fakt ukończenia 25 lat przez jednego członka rodziny w trakcie analizowanego roku. Jak wywodzi skarżący fakt, iż jego brat ukończył 25 lat w dniu [...] sierpnia 2017 r., nie stanowi podstawy do odmowy uwzględnienia tej osoby jako członka rodziny, przy dokonywaniu obliczeń kwoty dochodu za rok 2017 uprawniającej do uzyskania świadczenia z funduszu alimentacyjnego w 2018 r.

Z przedstawioną argumentacją nie sposób się zgodzić. Wskazać należy, że przytoczona powyżej definicja rodziny nie pozostawia wątpliwości, że wraz z ukończeniem 25 roku życia członek rodziny traci ten status, a tym samym uprawnienie do uwzględnienia go we wniosku oraz w wyliczeniach dochodu rodziny. Podkreślić należy, że prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego ustalane jest na przyszłość, tj. na okres świadczeniowy począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela, nie wcześniej niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego okresu (art. 18 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów). Z tego względu za prawidłowe należy uznać stanowisko Sądu I instancji, zgodnie z którym przepisy ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów nie przewidują na etapie ustalania dochodu na osobę w rodzinie osiągniętego w roku bazowym, uwzględniania faktu, że w pewnym okresie roku bazowego w składzie rodziny było więcej osób, natomiast w okresie świadczeniowym liczba tych osób uległa pomniejszeniu.

Nie może zmienić oceny powyższego stanowiska przywołany w skardze kasacyjnej przepis art. 112 Kodeksu cywilnego, który ustala sposób obliczania terminu oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach. Pozostaje on bowiem bez wpływu na datę dzienną ukończenia przez członka rodziny 25 roku życia.

Z tego względu nie mogły zostać uznane za usprawiedliwione podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego.

Odmawiając słuszności podniesionemu zarzutowi skargi kasacyjnej wywodzonemu z naruszenia przez Sąd I instancji art. 141 p.p.s.a. należy w pierwszej kolejności wskazać należy, że przepis ten nie stanowi jednej zamkniętej całości redakcyjnej, a składa się z paragrafów. Dopiero w uzasadnieniu skargi kasacyjnej doprecyzowano, że chodzi tu o art. 141 § 4 p.p.s.a. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowiska pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Ponadto, jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasadnienie powinno zawierać wskazania co do dalszego postępowania. Uzasadnienie wyroku należy przede wszystkim tak sporządzać, aby wynikało z niego dlaczego sąd uznał zaskarżone orzeczenie za zgodne lub niezgodne z prawem. Zarzut naruszenia tego przepisu jest skuteczny wówczas, gdyby sąd nie wyjaśnił w sposób adekwatny do celu, jaki wynika z tej normy, dlaczego nie stwierdził (lub stwierdził) naruszenia przez organy administracji przepisów prawa materialnego albo przepisów procedury w stopniu, który motywowałby określonej treści rozstrzygnięcie, jak też wtedy, kiedy uzasadnienie wyroku nie zawiera wszystkich wymaganych elementów. Z tego też względu z naruszeniem art. 141 § 4 p.p.s.a. mamy do czynienia w przypadku, gdy motywy wyroku nie odpowiadają wymogom tego przepisu, przy czym nie każde uchybienie temu przepisowi może stanowić skuteczną podstawę skargi kasacyjnej, a jedynie takie, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.). Objęty skargą kasacyjną wyrok zawiera uzasadnienie, które spełnia wszystkie wymogi określone art. 141 § 4 p.p.s.a. i nie uchyla się spod kontroli instancyjnej. Z tego też względu zarzut naruszenia tego przepisu należało uznać za nieusprawiedliwiony.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 182 § 2 i 3 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.