Wyrok z dnia 2020-04-24 sygn. I OSK 1196/19

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Iwona Bogucka (spr.) Sędziowie sędzia NSA Monika Nowicka sędzia del. WSA Agnieszka Miernik po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 25 października 2018 r. sygn. akt II SA/Lu 793/18 w sprawie ze skargi W. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia [...] sierpnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia z funduszu alimentacyjnego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z 25 października 2018 r., II SA/Lu 793/18, oddalił skargę W. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z [...] sierpnia 2018 r. nr [...] utrzymującą w mocy decyzję Prezydenta Miasta L. z [...] marca 2018 r. w przedmiocie odmowy przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu 27 grudnia 2017 r. skarżący złożył wniosek o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na okres od 1 grudnia 2017 r. do 30 września 2018 r. Do wniosku załączył m.in. swoje oświadczenie o bezskuteczności egzekucji alimentów, wskazując jako organ prowadzący egzekucję alimentów Sąd Okręgowy w Lublinie. Na wezwanie organu, skarżący przedłożył odpis wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z 30 listopada 2017 r., zasądzający na jego rzecz alimenty od ojca – V. P. Ponadto skarżący przedstawił pismo z Sądu Okręgowego w Lublinie z 2 stycznia 2018 r., w którym informowano go, że złożona dokumentacja dotycząca wniosków składanych w oparciu o założenia Konwencji Nowojorskiej z 1956 r. jest niewłaściwa. Sąd poinformował skarżącego o konieczności przedstawienia określonych dokumentów w celu wykonania wyroku sądu polskiego na terytorium Ukrainy i podał, że brak wskazanych dokumentów uniemożliwia nadanie sprawie dalszego biegu.

Decyzją z [...] marca 2018 r. Prezydenta Miasta L. odmówił przyznania skarżącemu świadczeń z funduszu alimentacyjnego, uznając, że skarżący nie wykazał spełnienia przesłanki bezskuteczności egzekucji alimentów.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył skarżący.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie zaskarżoną decyzją z [...] sierpnia 2018 r. utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. W uzasadnieniu Kolegium wskazało, że przed wydaniem decyzji z [...] marca 2018 r. skarżący został poinformowany m.in. o konieczności przedłożenia informacji z Sądu Okręgowego w Lublinie o podjęciu czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. W związku z tym, że organ nie otrzymał wymaganej informacji z Sądu Okręgowego, została wydana zaskarżona decyzja. W ocenie Kolegium, o bezskutecznej egzekucji można mówić tylko wówczas, gdy postępowanie egzekucyjne się toczy. W sytuacji, jaka ma miejsce w sprawie, nadal trwa kompletowanie dokumentów. Skarżący nie dołączył informacji, o jakiej mowa w art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2018 r., poz. 554, ze zm.; dalej jako: "u.p.o.u.a.") a w związku z tym organ nie był w stanie stwierdzić, że niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu spowodowana jest brakiem podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie skarżący. zarzucił naruszenie art. 2 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) u.p.o.u.a. przez błędną wykładnię, w wyniku której ustalono, że nie spełnia kryteriów uzyskania świadczenia z funduszu alimentacyjnego, pomimo złożenia oświadczenia o bezskuteczności egzekucji oraz pomimo ustalenia w postępowaniu w sprawie o zasądzenie alimentów, że miejsce pobytu zobowiązanego do alimentów nie jest znane. Ponadto skarżący zarzucił naruszenie art. 15 w zw. z art. 107 § 3 i art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. przez przeprowadzanie postępowania wyjaśniającego przez organ odwoławczy w sposób niewystarczający i w oparciu jedynie o ustalenia organu I instancji.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Uzasadniając oddalenie skargi Sąd I instancji wskazał, że osobą uprawnioną do uzyskania świadczeń na gruncie ustawy jest osoba uprawniona do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna (art. 2 pkt 11 u.p.o.u.a.). W świetle art. 2 pkt 2 u.p.o.u.a. nie ulega wątpliwości, że brak możliwości ustalenia miejsca zamieszkania zobowiązanego rodzica jest przesłanką równoważną bezskuteczności egzekucji pojmowanej w sposób dosłowny (jako brak możliwości wyegzekwowania należności, pomimo prowadzonej egzekucji). Niewątpliwie zatem niemożność prowadzenia egzekucji z powodu nieznanego miejsca pobytu dłużnika alimentacyjnego stanowi przesłankę przyznania świadczenia na rzecz uprawnionego. Problem kluczowy dla rozstrzygnięcia sprawy sprowadza się jednak do sposobu jej wykazania.

Sąd I instancji podkreślił, że art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) u.p.o.u.a. pozwala na przedłożenie, zamiast zaświadczenia organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne, oświadczenia uprawnionego stwierdzającego bezskuteczność egzekucji, jednak nie można pomijać regulacji zawartej w art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) u.p.o.u.a. Zdaniem Sądu I instancji gdyby przyjąć, że samo oświadczenie jest wystarczające, to informacja, o której mowa pod lit. e) stałaby się zbędna. W ocenie Sądu I instancji art. 15 ust. 4 pkt 3 u.p.o.u.a. należy interpretować w ten sposób, że obydwa te dokumenty muszą być ze sobą koherentne – wnioskodawca składa oświadczenie o bezskuteczności egzekucji, ale dodatkowo wspiera je informacją od właściwego sądu lub innej instytucji o podjęciu lub niepodjęciu czynności związanych z wykonaniem tytułu egzekucyjnego. Co więcej, treść informacji z sądu lub innej instytucji musi wskazywać na przesłanki zawarte w tym przepisie – że osoba uprawniona podjęła czynności związane z wykonaniem tytułu wykonawczego, albo czynności te nie zostały podjęte, w związku z brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Nie chodzi zatem o potwierdzenie, że wnioskodawca złożył jakikolwiek wniosek zmierzający do wykonania tytułu wykonawczego.

W ocenie Sądu I instancji treść pisma Prezesa Sądu Okręgowego w Lublinie z 2 stycznia 2017 r. nie jest taką informacją, o której mowa w art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) u.p.o.u.a. Z ww. pisma wynika jednoznacznie, że złożony przez skarżącego wniosek, zmierzający do wykonania wyroku alimentacyjnego, zawiera istotne braki formalne a brak wskazanych dokumentów uniemożliwia nadanie sprawie dalszego biegu. W tej sytuacji nie można mówić, że skarżący podjął skutecznie czynności związane z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą. Nie można też w tej fazie stwierdzić, czy nie doszło do podjęcia czynności, gdyż brak było podstawy prawnej lub brak było możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Okoliczności, jakie miały miejsce w postępowaniu w sprawie o zasądzenie alimentów, i które skutkowały ustanowieniem kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, nie mogą być w prosty sposób przenoszone na grunt czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego za granicą. Dopiero w sytuacji, gdyby skarżący złożył poprawny formalnie wniosek, któremu nadano bieg, można byłoby mówić o podjęciu czynności wskazanych w art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) u.p.o.u.a. Uprawniony do świadczeń musi bowiem podjąć takie działania, które będą wskazywały na rzeczywistą, choć bezskuteczną z przyczyn niezależnych od uprawnionego, próbę uzyskania świadczeń od dłużnika. Złożenie wniosku zawierającego braki formalne, któremu nie można było nadać dalszego biegu, nie może być rozumiane jako podjęcie takich działań, zgodnie z wymogami wynikającymi z art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) u.p.o.u.a.

Sąd I instancji wskazał, że skarżący próbował również innej drogi prawnej wykonania wyroku alimentacyjnego, tj. w styczniu 2018 r. wystąpił do Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z wnioskiem o uznanie i wykonanie wyroku alimentacyjnego na podstawie przepisów Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych (sporządzonej w Kijowie dnia 24 maja 1993 r.; Dz. U. z 1994 r., Nr 96, poz. 465). Na wezwanie Sądu do wskazania aktualnego adresu zamieszkania pozwanego (ojca skarżącego) na Ukrainie skarżący wyjaśnił, że nie zna tego adresu, wskazał też ostatni znany mu adres zamieszkania ojca na Ukrainie. Sąd I instancji stwierdził, że w tym zakresie skarżący nie przedłożył na etapie postępowania administracyjnego żadnych dokumentów, na które się powołuje, co więcej – nie wiadomo, jakie są losy wniosku, który złożył do Sądu Rejonowego. W tej sytuacji nie da się przyjąć, aby podjął kroki prawne, które są wymagane zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) u.p.o.u.a. W ocenie Sądu I instancji nie można przyjąć, że o spełnieniu analizowanej przesłanki świadczy jakiekolwiek pismo skierowane do sądu, nawiązujące do kwestii wykonania wyroku alimentacyjnego za granicą. Uprawniony powinien podjąć taką próbę, która przynajmniej daje szanse skuteczności. Z pewnością taką próbą nie jest złożenie pisma, które zawiera istotne braki formalne i któremu nie można nadać dalszego biegu. Wprawdzie u.p.o.u.a. przewiduje pewne ułatwienia dla osób, które chcą uzyskać świadczenia przewidziane w ustawie, jednak nie zwalnia z obowiązku przedstawienia takiego materiału, który wykaże zasadność tych oświadczeń. Takiego materiału skarżący w rozpoznawanej sprawie nie przedstawił.

W skardze kasacyjnej skarżący zaskarżył wyrok Sądu I instancji w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie, a także o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Skarżący kasacyjnie zrzekł się przy tym przeprowadzenia rozprawy.

Sądowi I instancji zarzucono naruszenie:

1. przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w zw. z art. 151 p.p.s.a. przez oddalenie skargi i zaakceptowanie w ten sposób naruszeń procedury, do których doszło w toku rozpoznania sprawy, a polegających na tym, że SKO z obrazą art. 7 w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 80 k.p.a. nie zgromadziło pełnego materiału dowodowego w sprawie oraz nie przeprowadziło wszechstronnej oceny dowodów o jakiej mowa w tym przepisie;

b) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w zw. z art. 151 p.p.s.a. przez oddalenie skargi i zaakceptowanie w ten sposób naruszeń procedury, do których doszło w toku rozpoznania sprawy, a polegających na tym, że SKO z obrazą art. 107 § 1 pkt 6 w zw. z art. 107 § 3 k.p.a. wydało decyzję niespełniającą standardów wskazanych w tych przepisach, w szczególności w zakresie braku odniesienia się w uzasadnieniu decyzji do wniosku dowodowego strony oraz braku uzasadnienia dla nieprzeprowadzenia tego wniosku dowodowego w decyzji;

c) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 151 p.p.s.a. oraz w zw. z art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) i e) u.p.o.u.a. przez przyjęcie na skutek błędnej wykładni wskazanych przepisów, że w stanie faktycznym sprawy skarżący zobowiązany był do złożenia informacji sądu lub instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą;

2. przepisów prawa materialnego, tj. art. 2 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 4 pkt. 3 lit. a) w zw. z lit. e) u.p.o.u.a. przez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że wnioskodawca ubiegający się o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego zobowiązany jest do złożenia oświadczenia o bezskuteczności egzekucji, a dodatkowo wesprzeć to oświadczenie informacją od właściwego sądu lub innej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że w odwołaniu skarżący złożył wniosek dowodowy, w którym wniósł o zwrócenie się do Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku o udzielenie informacji co do aktualnego stanu postępowania egzekucyjnego w sprawie o sygn. IV Rc 632/17. Wniosek ten miał służyć wykazaniu, że egzekucja świadczeń alimentacyjnych jest bezskuteczna bądź niemożliwa ze względu na brak możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika. Jednakże został on całkowicie pominięty przez organ, który nie tylko nie zrealizował go, ale nie odniósł się również do niego w żaden sposób w uzasadnieniu decyzji. Zdaniem skarżącego kasacyjnie, jeśli do wniosku o ustalenie świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie dołączono zaświadczenia organu egzekucyjnego, a oświadczenie osoby uprawnionej o bezskuteczności egzekucji zostało uznane za niewystarczające, to obowiązkiem organu było potwierdzenie tego stanu przez uprawnione podmioty, czego organ zaniechał pomimo wniosku skarżącego, a tym samym naruszył podstawowe zasady postępowania, tj. art. 7 k.p.a. Organ administracji nie może ograniczyć się do oczekiwania na przedstawienie przez stronę dowodów potwierdzających jej żądanie, ale powinien aktywnie dążyć do wyjaśnienia sprawy. Zasada ta jest realizowana przede wszystkim przez przepisy normujące postępowanie dowodowe – art. 77 § 1 k.p.a. W ocenie skarżącego kasacyjnie niezwrócenie przez WSA w Lublinie uwagi na fakt pominięcia przez organ jego wniosku dowodowego stanowi o naruszeniu przez Sąd I instancji przepisów postępowania mającym wpływ na wynik sprawy. Obowiązkiem organu odwoławczego jest bowiem ustosunkowanie się w uzasadnieniu swej decyzji do wszystkich żądań, wniosków i zarzutów strony, zwłaszcza zawartych w odwołaniu. W ocenie skarżącego kasacyjnie niewyjaśnienie wszystkich okoliczności mających istotne znaczenie w sprawie oraz nieuzasadnienie decyzji w sposób wymagany przepisami k.p.a. narusza podstawowe zasady postępowania administracyjnego i stanowi podstawę do uchylenia przez sąd administracyjny zaskarżonej decyzji.

Zdaniem skarżącego kasacyjnie wystarczającym było złożenie oświadczenia o braku możliwości wskazania przez niego miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Skarżący wskazał, że w postępowaniu przeprowadzonym przez Sąd Rejonowy Lublin-Wschód z/s w Świdniku w sprawie IV RC 623/16 ustalono, że miejsce pobytu dłużnika alimentacyjnego jest nieznane i z tego względu pozwany dłużnik reprezentowany był w czasie procesu przez kuratora. Fakt ten potwierdza również treść wyroku zasądzającego alimenty na rzecz skarżącego. Skoro zatem brak możliwości ustalenia miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego wynika z dowodów innych, niż tylko oświadczenie skarżącego, to okoliczność ta powinna zostać uznana za udowodnioną przez organ administracji. W takiej sytuacji żądanie dostarczenia dodatkowych informacji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jest żądaniem nadmiernym, nie znajdującym uzasadnienia w treści przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie. Okoliczność, że Sąd I instancji nie dopatrzył się naruszenia przepisów prawa przez organy wynika z faktu dokonania błędnej wykładni art. 2 pkt. 2 w zw. z art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) u.p.o.u.a., w wyniku której Sąd wskazał na konieczność zastosowania w sprawie pkt. 3 lit. e) tego przepisu, a w konsekwencji oddalił skargę.

Uzasadniając zarzut naruszenia prawa materialnego wskazano, że Sąd I instancji dokonał błędnej wykładni powołanych przepisów u.p.o.u.a. co doprowadziło do przyjęcia, że wnioskodawca ubiegający się o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego zobowiązany jest do złożenia oświadczenia o bezskuteczności egzekucji, a dodatkowo powinien wesprzeć to oświadczenie informacją od właściwego sądu lub innej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Z uzasadnienia wyroku wynika, że nie można wykładać przepisu w sposób, który prowadzi do wniosku, że jakiś element jest zbędny i nie ma żadnej mocy regulacyjnej. Jednakże Sąd I instancji pomija dosłowne brzmienie i wykładnię językową art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) i e) u.p.o.u.a. Skarżący kasacyjnie podkreślił, że ustawodawca w art. 15 ust. 4 posłużył się sformułowaniem: "Do wniosku należy dołączyć odpowiednio". Użycie słowa "odpowiednio" oznacza, że w zależności od stanu faktycznego sprawy do wniosku należy dołączyć odpowiednie dokumenty. Jednocześnie takie sformułowanie przepisu wprost wyklucza konieczność zastosowania wszystkich punktów i podpunktów w nim zawartych. Zatem sam ustawodawca zakłada, że nie wszystkie dokumenty wymienione w art. 15 ust. 4 u.p.o.u.a. muszą być załączone do wniosku osoby uprawnionej w każdym stanie faktycznym sprawy, tj. nie wszystkie regulacje zawarte w tym przepisie mają zastosowanie każdej w sprawie. Ponadto, art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) u.p.o.u.a. umożliwia stronie przedłożenie wraz z wnioskiem stosownego zaświadczenia albo też odpowiednio oświadczenia. Użycie spójnika "albo" oznacza, że możliwe jest dowodzenie przez stronę "bezskuteczności egzekucji" także wyłącznie w drodze oświadczenia. Sąd I instancji pominął również treść art. 15 ust. 2a u.p.o.u.a., z którego wynika, że informacje przedstawione we wniosku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Takie zastrzeżenie ustawodawcy dowodzi, że ustawodawca przyznał moc dowodową oświadczeniom osoby uprawnionej i oświadczenia te nie wymagają potwierdzenia dodatkowymi dokumentami. Podkreślenia wymaga również fakt, że art. 15 ust. 4 u.p.o.u.a. określa szczegółowe wymogi, jakie winien spełniać wniosek o przyznanie świadczenia. Przy czym przepis ten nie zawiera żadnych wskazań w kwestii terminu podjęcia przez uprawnionego czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą, ani reguł dotyczących ustalania, czy termin został zachowany. W szczególności przepis nie precyzuje nawet, że przedmiotowe czynności winny być podjęte przed rozpoczęciem okresu świadczeniowego.

Naczelny Sąd Administracyjny rozważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej: p.p.s.a.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod uwagę tylko nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie stwierdzono żadnej z przesłanek nieważności wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a., wobec czego rozpoznanie sprawy nastąpiło w granicach zgłoszonych podstaw i zarzutów skargi kasacyjnej. Stosownie do art. 176 p.p.s.a. skarga kasacyjna winna zawierać zarówno przytoczenie podstaw kasacyjnych, jak i ich uzasadnienie. Przytoczenie podstaw kasacyjnych oznacza konieczność konkretnego wskazania tych przepisów, które zostały naruszone w ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, co ma istotne znaczenie ze względu na zasadę związania Sądu II instancji granicami skargi kasacyjnej.

Rozpoznana w tych granicach skarga kasacyjna nie okazała się uzasadniona.

Ponieważ zakres koniecznych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych wyznaczają przesłanki prawa materialnego, w pierwszej kolejności rozpoznania wymaga zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego dotyczący błędnej wykładni art. 2 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) i lit. e) u.p.o.u.a. w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji organu II instancji. Zarzut ten nie jest trafny, a argumentacja przedstawiona w skardze kasacyjnej bazuje na wadliwych założeniach, choć trzeba jednocześnie przyznać, że również argumentacja przedstawiona przez Sąd I instancji nie jest w całości poprawna i pomija złożoność regulacji art. 2 pkt 2 u.p.o.u.a.

Definiując bezskuteczność egzekucji na potrzeby ustawy, ustawodawca rozróżnił w art. 2 pkt 2 u.p.o.u.a. dwa zasadnicze przypadki. Jeden z nich dotyczy stanu, gdy prowadzona jest egzekucja, jednak w jej wyniku w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych. Drugi przypadek dotyczy dłużników przebywających poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. W ich przypadku bezskuteczność egzekucji może oznaczać zarówno niemożność prowadzenia, jak i niemożność wszczęcia egzekucji, w szczególności w przypadku braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika albo braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika za granicą. W zależności od tego, który przypadek bezskuteczności zachodzi, inne wymagania ustawodawca przewidział dla jej udokumentowania, co reguluje art. 15 ust. 4 pkt 3 u.p.o.u.a.

Ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych następuje na wniosek uprawnionego. Zgodnie z art. 15 ust. 4 pkt 3 u.p.o.u.a., do wniosku należy dołączyć odpowiednio zaświadczenia lub oświadczenie oraz dowody niezbędne do ustalenia świadczenia. Zwrot "odpowiednio" wskazuje, że wymienione w kolejnych literach materiały, o zróżnicowanym charakterze, powinny być dołączone do wniosku wówczas, gdy okoliczności faktyczne sprawy ich wymagają. Przepisy art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) i lit. e) u.p.o.u.a. odnoszą się do różnych przypadków bezskuteczności egzekucji, o jakich mowa w art. 2 pkt 2 u.p.o.u.a. Zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne lub oświadczenie stwierdzające bezskuteczność egzekucji (art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) należy dołączyć w pierwszym przypadku bezskuteczności egzekucji, o jakim mowa w art. 2 pkt 2 u.p.o.u.a. Przepisy art. 15 ust. 5 i 7 u.p.o.u.a. przewidują, że w tym przypadku, w razie złożenia wniosku bez zaświadczenia, o którym mowa w ust. 4 pkt 3 lit. a), organ właściwy wierzyciela występuje do organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne z wezwaniem o przesłanie zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji, zaś osoba składająca wniosek o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego składa oświadczenie, o którym mowa w ust. 4 pkt 3 lit. a) pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Natomiast przepis art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) u.p.o.u.a. zawiera regulację odnoszącą się do bezskuteczności egzekucji związanej z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą, w stosunku do dłużnika przebywającego poza granicami RP. Przewiduje on, że w takim przypadku do wniosku należy dołączyć informacje właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. W odniesieniu do bezskuteczności egzekucji spowodowanej wymienionymi okolicznościami nie ma zastosowania przepis art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. a) u.p.o.u.a. i nie jest możliwe złożenie oświadczenia, o jakim mowa w tym przepisie. Nie ma wobec przedstawionej interpretacji zatem miejsca jakakolwiek sprzeczność pomiędzy omawianymi przepisami dotyczącymi dokumentowania bezskuteczności egzekucji, ich zakresy są rozłączne. Udokumentowanie bezskuteczności egzekucji na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej lub też na podstawie innych dowodów, niż wskazane w przepisie, nie jest możliwe.

Nie są w konsekwencji skuteczne zarzuty naruszenia przepisów postępowania. Nie jest wątpliwie w sprawie, że skarżący ubiegał się o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego w związku z bezskutecznością egzekucji wobec ojca zamieszkałego za granicą. Bezskuteczność ta wymagała przedłożenia informacji, o jakiej mowa w art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) u.p.o.u.a., która powinna być dołączona do wniosku. Organ nie naruszył art. 7, 77 § 1 i 80 k.p.a. w zakresie, w jakim regulują one obowiązki związane z zebraniem i oceną materiału dowodowego. Po pierwsze, organ dopełnił ciążącego na nim obowiązku zebrania koniecznego do rozstrzygnięcia sprawy materiału, albowiem pismem z dnia 8 stycznia 2018 r. wezwano stronę do uzupełnienia materiału przez nadesłanie m. in. informacji sądu o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą. Na potrzebę i otwartą możliwość złożenia takiej informacji wskazano także w piśmie Prezydenta Miasta z 12 lutego 2018 r., informującym o prawach strony w postępowaniu i możliwości zapoznania się z zebranym materiałem. Prawidłowo także organy oceniły, że informacja taka nie została przekazana, a w szczególności nie stanowi jej nadesłane przez skarżącego pismo Prezesa Sądu Okręgowego w Lublinie z 2 stycznia 2017 r., [...]. Z pisma tego jednoznacznie wynika, że dla wykonania wyroku polskiego sądu na Ukrainie skarżący powinien przedłożyć określone dokumenty, które zostały mu w załączeniu przesłane, a ich brak uniemożliwia nadanie sprawie biegu. Nie można zatem przyjąć, że pismo to stanowi informację właściwego sądu o bezskuteczności egzekucji.

Nie można także zarzucić organom naruszenia obowiązku zebrania materiału dowodowego przez zaniechania zwrócenia się do sądu powszechnego o przedstawienie wymaganej informacji. Zgodnie z art. 25 u.p.o.u.a., w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy k.p.a. Przypadki, w których organ ustalający prawo do świadczeń jest obowiązany do samodzielnego uzyskania lub weryfikacji odpowiednich informacji reguluje art. 15a u.p.o.u.a., wykaz ten nie zawiera informacji, o jakiej mowa w art. 15 ust. 4 pkt 3 lit. e) u.p.o.u.a.

Uwzględnienia skargi nie uzasadniają też zarzuty naruszenia art. 107 § 1 pkt 6 i § 3 k.p.a. Powodem odmowy przyznania świadczenia było, że skarżący jako wnioskodawca nie złożył wymaganego zaświadczenia, służącego potwierdzeniu bezskuteczności egzekucji, co wyjaśniono w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Pominięcie w uzasadnieniu decyzji argumentów strony, które nie mogły zniweczyć skutków braku tego zaświadczenia, nie może zostać uznane za naruszenie wskazanych przepisów, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Okoliczności faktyczne istotne dla sprawy zostały w uzasadnieniu decyzji opisane, podano także podstawę prawną rozstrzygnięcia.

W konsekwencji oddalając skargę Sąd I instancji nie naruszył art. 151 p.p.s.a., skoro nie stwierdził w sprawie naruszeń mogących skutkować uwzględnieniem skargi, wskazanych w art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a.

Mając na uwadze podane argumenty, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji o oddaleniu skargi kasacyjnej. Podstawą do rozpoznania skargi kasacyjnej na posiedzeniu niejawnym był przepis art. 182 § 2 i 3 p.p.s.a.