Wyrok z dnia 2008-04-15 sygn. II KK 29/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KK 29/08

W Y R O K

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2008 r. 

Sąd Najwyższy w Warszawie – Izba Karna na posiedzeniu w składzie następującym:

Przewodniczący:   SSN  Elżbieta Sadzik

Sędziowie:            SN    Tomasz Artymiuk (sprawozdawca) 

                             SN    Rafał Malarski 

Protokolant: Anna Janczak

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2008 r.

sprawy R. S.

skazanego z art. 178a § 1 k.k.

z powodu kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego

na korzyść skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Z.

z dnia 23 kwietnia 2007 r., VI K (...)

uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia o środku karnym – przepadku przedmiotu w postaci samochodu osobowego marki Audi 80 nr rej. (...) (pkt 7 wyroku) i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Z.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Z. wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2007 r., VI K (...), uznał R. S. za winnego tego, że w dniu 8 lutego 2007 r. około godziny 01.40 w Z. na ulicy R., będąc w stanie nietrzeźwości – 0,99 promila alkoholu we krwi, kierował samochodem marki Audi 80 nr rej. (...) – tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 1 k.k. i za to:

1. na podstawie art. 178a § 1 k.k. wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności;
2. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 4 lat;
3. na podstawie art. 71 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych po 30 zł każda;
4. na podstawie art. 42 § 1 i 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych i rowerów na okres 10 lat;
5. na podstawie art. 49 § 2 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Fundacji (...) kwotę 400 zł;
6. na podstawie art. 50 k.k. orzekł podanie wyroku do publicznej wiadomości poprzez publikację jego treści na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Miasta w Z.;
7. na podstawie art. 44 § 1 k.k. orzekł przepadek samochodu osobowego marki Audi 80 rok produkcji 1977 o nr rej. (...);
8. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłatę oraz zwrot wydatków.

Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 30 kwietnia 2007 r.

Kasację od powołanego wyroku, w części dotyczącej orzeczenia o środku karnym przepadku przedmiotu, wniósł na korzyść R. S., na podstawie art. 521 k.p.k., Prokurator Generalny. Zarzucił on „rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 44 § 1 k.k., polegające na orzeczeniu wobec oskarżonego, skazanego za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., na podstawie tego przepisu środka karnego – przepadku na rzecz Skarbu Państwa samochodu osobowego marki Audi 80 nr rej. (...), mimo że nie pochodził on bezpośrednio z przestępstwa”. W oparciu o tak sformułowany zarzut wniósł o uchylenie w zaskarżonej części wyroku Sądu Rejonowego w Z. i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Wniesiona na korzyść skazanego R. S. przez Prokuratora Generalnego kasacja okazała się oczywiście zasadna, co uprawniało do jej uwzględnienia w całości na posiedzeniu bez udziału stron, w trybie art. 535 § 5 k.p.k.

W pełni przyznać należy rację autorowi nadzwyczajnego środka zaskarżenia, że wydane w niniejszej sprawie przez sąd meriti rozstrzygnięcie w przedmiocie środka karnego, zapadło z rażącym naruszeniem przepisu prawa materialnego powołanego w zarzucie kasacji.

Sąd Rejonowy w Z. orzekł obligatoryjny przepadek samochodu osobowego marki Audi 80 na podstawie art. 44 § 1 k.k. uznając tym samym, że jest to przedmiot bezpośrednio pochodzący z przestępstwa, gdyż jedynie w odniesieniu tego rodzaju przedmiotów, orzeczenie przepadku w oparciu o powołany przepis jest możliwe. Tymczasem, co przeoczył sąd a quo, przedmiotem pochodzącym bezpośrednio z przestępstwa (producta sceleris) jest wyłącznie taki przedmiot, którego warunkiem uzyskania jest realizacja znamion określonego przestępstwa. Orzeczenie tej postaci przepadku poprzedzone zatem być musi ustaleniem związku o charakterze bezpośrednim pomiędzy określonym przedmiotem, który ma być nim objęty, a popełnionym przestępstwem rozpoznawanym w danej sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1974 r., II KR 186/74, OSNPG 1975, z. 3, poz. 34).

Objęty w niniejszej sprawie przepadkiem samochód, który prowadził znajdujący się w stanie nietrzeźwości oskarżony, cechy takiej nie posiadał, bowiem nie pochodził on bezpośrednio z przypisanego R. S. przestępstwa określonego w art. 178a § 1 k.k., zatem do sytuacji faktycznej zaistniałej w niniejszej sprawie przepis art. 44 § 1 k.k. nie mógł mieć zastosowania.

Orzeczenie tego rodzaju środka karnego możliwe byłoby wyłącznie w oparciu o przepis art. 44 § 2 k.k., a więc fakultatywnie, pod warunkiem wszakże, że samochód prowadzony przez nietrzeźwego kierowcę zostanie uznany za narzędzie przestępstwa (instrumenta sceleris) – możliwość taką dopuścił Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 26 lutego 2007 r., IV KK 56/07 (niepubl.) – a także po uprzednim poczynieniu przez sąd ustaleń wynikających z art. 44 § 3 i 7 k.k., a więc określeniu prawa własności przedmiotu podlegającemu przepadkowi oraz współmierności przepadku do wagi popełnionego czynu.

Uwzględniając fakt, że przez orzeczenie przepadku przedmiotu na podstawie art. 44 § 1 k.k., mimo braku ku temu określonych w tym przepisie podstaw prawnych, doszło w wyroku Sądu Rejonowego w Z. do rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa materialnego, wyrok ten w zaskarżonej części należało uchylić i sprawę w tym zakresie przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Procedując ponownie, w zakresie w jakim nastąpiło przekazanie, sąd ten rozważy, czy istnieje w niniejszej sprawie możliwość orzeczenia środka karnego w postaci przepadku samochodu prowadzonego przez nietrzeźwego oskarżonego, przy uwzględnieniu treści art. 44 § 2 k.k., a w wypadku uznania, że jest to dopuszczalne, rozstrzygnięcie swoje poprzedzi ustaleniami wynikającymi z przepisów art. 44 § 3 i § 7 k.k.

Z omówionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w wyroku.