Uchwała z dnia 1984-11-27 sygn. III CZP 68/84

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 68/84

Uchwała z dnia 27 listopada 1984 r.

Przewodniczący: sędzia SN K. Piasecki. Sędziowie SN: T. Bukowski (sprawozdawca), W. Łysakowski.

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku wierzycielki Genowefy S. z udziałem dłużnika Jerzego S. o egzekucję z nieruchomości po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki we Wrocławiu postanowieniem z dnia 4 września 1984 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy w sprawie o egzekucję z nieruchomości wydanie po upływie określonego w przepisie art. 988 § 1 k.p.c. terminu postanowienia o przybiciu powoduje bezskuteczność przybicia, a w konsekwencji bezskuteczność przysądzenia będącej przedmiotem egzekucji nieruchomości?"

podjął następującą uchwałę:

Uchybienie tygodniowemu terminowi z art. 988 § 1 k.p.c. przez ogłoszenie postanowienia o udzieleniu przybicia nieruchomości po jego upływie nie pozbawia tego orzeczenia skuteczności.

Uzasadnienie

Po zamknięciu przetargu Sąd Rejonowy wydał na posiedzeniu licytacyjnym dnia 15 kwietnia 1982 r. postanowienie o udzieleniu na rzecz licytanta Jadwigi J. przybicia nieruchomości egzekwowanego dłużnika Jerzego S. Sąd Wojewódzki postanowieniem z dnia 7 czerwca 1982 r. oddalił zażalenie dłużnika na to orzeczenie.

Postanowieniem z dnia 17 czerwca 1982 r. Sąd Rejonowy przysądził własność nieruchomości na rzecz nabywcy Jadwigi J.

Sąd Najwyższy, uwzględniając złożoną na skutek podania dłużnika rewizję nadzwyczajną Ministra Sprawiedliwości, uchylił postanowienie o przybiciu oraz postanowienie o przysądzeniu własności i przekazał sprawę w tym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania, wskazując, że postanowienia te obejmują całą nieruchomość dłużnika, czyli również tę część, z której egzekucja nie była prowadzona. Poza tym stwierdził, że sądy pierwszej i drugiej instancji nie zajęły się kwestią uzyskania zezwolenia na podział nieruchomości, przewidzianego w ustawie z dnia 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 27, poz. 192 ze zm.).

Postanowieniem z dnia 10 kwietnia 1984 r. Sąd Rejonowy udzielił przybicia ściśle określonej części nieruchomości dłużnika.

Przy rozpoznawaniu zażalenia dłużnika na to postanowienie powstało budzące poważne wątpliwości zagadnienie prawne, które Sąd Wojewódzki przedstawił w trybie art. 391 § 1 k.p.c. w postaci pytania, przytoczonego w sentencji niniejszej uchwały.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Stosownie do przepisu art. 987 k.p.c. po zamknięciu przetargu nieruchomości sąd wydaje i ogłasza niezwłocznie, to znaczy na tym samym posiedzeniu licytacyjnym, postanowienie o udzieleniu przybicia nieruchomości na rzecz licytanta.

Od tej zasady przewidziane są dwa wyjątki:

a) odroczenie ogłoszenia postanowienia (art. 988 § 1 k.p.c.) oraz

b) wstrzymanie wydania postanowienia (art. 988 § 2 k.p.c.).

Odroczenie ogłoszenia postanowienia może nastąpić najwyżej na tydzień, natomiast wstrzymanie wydania postanowienia co do udzielenia przybicia nie jest obwarowane żadnym terminem. Rozważenia zatem wymaga kwestia, czy ogłoszenie postanowienia z art. 987 k.p.c. po terminie tygodniowym przewidzianym w paragrafie pierwszym art. 988 k.p.c. "powoduje bezskuteczność przybicia".

W postępowaniu egzekucyjnym, oprócz terminów ustawowych - sądowych i komorniczych - wyznaczonych dla stron i uczestników tego postępowania, są terminy wyznaczone dla sądu, podobnie jak w procesie, i terminy wyznaczone dla komornika.

Terminy wyznaczone dla stron lub uczestników postępowania są w zasadzie terminami zawitymi. Czynność podjęta przez stronę (uczestnika postępowania) po upływie takiego terminu jest bezskuteczna (art. 167 k.p.c. i w związku z art. 13 § 2 k.p.c. także w postępowaniu egzekucyjnym).

Terminy wyznaczone dla sądu albo komornika takiego charakteru nie mają i, co się z tym wiąże, ich przekroczenie takiego skutku nie wywiera. Są to po prostu terminy instrukcyjne, mające na celu usprawnienie postępowania, a więc również postępowania egzekucyjnego - sądowego lub komorniczego. Tak na przykład w procesie terminami wyznaczonymi dla sądu są dwutygodniowy termin z art. 326 § 1 k.p.c. do odroczenia ogłoszenia wyroku lub tygodniowy termin z art. 329 k.p.c. do sporządzenia uzasadnienia orzeczenia.

Według przepisu art. 326 § 1 k.p.c. ogłoszenie wyroku, który wydaje się po zamknięciu rozprawy (art 316 § 1 k.p.c.), powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym rozprawę zamknięto. Jednakże ze względu na zawiłość sprawy ogłoszenia orzeczenia może sąd odroczyć na czas dwóch tygodni. Uchybienie temu terminowi nie powoduje nieważności postępowania ani bezskuteczności prawnej wyroku (por. wyczerpujący katalog przypadków nieważności postępowania zawarty w art. 369 k.p.c. i w art. 401 k.p.c., podlegający wykładni ścisłej).Podobnie zasady wynikają z przepisów art. 987 i 988 § 1 k.p.c. Ogłoszenie postanowienia o przybiciu powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto przetarg. Jednakże ze względu na ważne przyczyny, a więc nie tylko ze względu "na zawiłość sprawy", ogłoszenie tego postanowienia może sąd odroczyć na czas do tygodnia. Przekroczenie zatem tygodniowego terminu publikacji postanowienia o przybiciu może co najwyżej wywołać sytuację podobną do przewlekłości innych fragmentów postępowania sądowego. Nie powoduje jednak nieważności czy bezskuteczności orzeczenia.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy rozstrzygnął przedstawione zagadnienie prawne jak w sentencji uchwały.

OSNC 1985 r., Nr 8, poz. 107