Wyrok z dnia 1981-07-30 sygn. I PR 63/81

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I PR 63/81

Wyrok z dnia 30 lipca 1981 r.

Okresy wypowiedzenia przewidziane w art. 36 k.p. mają charakter okresów sztywnych. W toku jednak trwającego wypowiedzenia strony mogą rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem.

Przewodniczący: Sędzia SN E. Brzeziński. Sędziowie SN: W. Dębicka, S. Rejman (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z wniosku Jerzego S. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w L. o wypłatę nagrody z zakładowego funduszu nagród, na skutek odwołania strony pozwanej od orzeczenia Terenowej Komisji Rozjemczej w L. z dnia 22 kwietnia 1981 r. oraz zagadnienia prawnego przekazanego przez Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie postanowieniem z dnia 3 czerwca 1981 r.

1) przejął sprawę do rozpoznania;

2) uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę Terenowej Komisji Rozjemczej w Lubartowie do ponownego rozpatrzenia.

Uzasadnienie

Wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni Mieszkaniowej w L. od 2.I.1978 r. Pismem z 20.II.1980 r. wypowiedział on umowę o pracę ze skutkiem na koniec roku. Następnie zwrócił się do zakładu pracy o skrócenie okresu wypowiedzenia i rozwiązanie umowy z dniem 29.XII.1980 r., na co uzyskał zgodę. Zakład pracy odmówił natomiast wnioskodawcy wypłaty nagrody przypadającej z podziału zakładowego funduszu nagród, ponieważ nie przepracował całego 1980 r.

Terenowa Komisja Rozjemcza, do której wnioskodawca się odwołał, uwzględniła wniosek, stojąc na stanowisku, że obowiązujący w Spółdzielni regulamin przydziału nagród nie pozbawia nagrody pracownika, który rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem. Jeżeli zaś chodzi o nieprzepracowanie całego roku kalendarzowego, to ustawa z dnia 23 czerwca 1973 r. o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego (Dz. U. Nr 27, poz. 130) przewiduje, iż pracownik nie traci prawa do nagrody, jeżeli rozpoczął pracę nie później niż w ciągu pierwszych dwóch tygodni tego roku. Zdaniem komisji odnosi się to także do dwóch ostatnich dni roku.

Od tego orzeczenia złożyła odwołanie Spółdzielnia Mieszkaniowa domagając się oddalenia wniosku, ponieważ Jerzy S. nie przepracował w niej całego 1980 r. Przy ponownym rozpoznaniu odwołania Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nasunęły się wątpliwości, którym dał wyraz w następującym pytaniu prawnym:

"1) czy zgodne skrócenie o dwa dni okresu wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracownika pociąga za sobą to następstwo, że umowa o pracę została rozwiązana na podstawie art. 30 § 1 pkt 1 k.p., to jest na mocy porozumienia stron;

2) w przypadku udzielenia odpowiedzi negatywnej na postawione pytanie, czy przepis art. 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o udziale w podziale zakładowego funduszu nagród (Dz. U. Nr 27, poz. 130) należy tak rozumieć, że warunkiem uzyskania przez pracownika nagrody z tego funduszu jest przepracowanie całego roku, tj. do dnia 31.XII. włącznie, i skrócenie ustawowego okresu wypowiedzenia dokonanego przez pracownika o 2 dni, nawet za zgodą zakładu pracy, powoduje utratę przez pracownika prawa do wspomnianej nagrody?"

Sąd Najwyższy doszedł do następujących wniosków:

W rozważanym przypadku pracownik wypowiedział umowę o pracę ze skutkiem na dzień 31.XII.1981 r. To oświadczenie woli jest jednostronną czynnością prawną skuteczną z chwilą, gdy doszło do drugiej strony w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią (art. 61 k.p. w związku z art. 300 k.p.). Stanowisko drugiej strony jest w tym przypadku pozbawione znaczenia prawnego. Nie może ona bowiem jednostronnie zmienić charakteru dokonanego przez pracownika wypowiedzenia umowy o pracę. W każdym jednak przypadku, gdy strony skrócą okres dokonanego już wypowiedzenia, konieczne jest wyjaśnienie, czy zgoda na to zakładu pracy nie zawierała w sobie implicite zgody na zmianę sposobu rozwiązania łączącego strony stosunku prawnego w drodze porozumienia i czy nie taka była intencja pracownika (art. 65 k.c. w związku z art. 300 k.p.). W tej sprawie wydaje się, że pracownik nie miał zamiaru rezygnować z nagrody przypadającej mu z podziału zakładowego funduszu nagród za 1980 r. Nie można też wykluczyć, że nie chciał pozbawiać go tej nagrody także zakład pracy, który pozytywnie ocenił pracę wnioskodawcy. Terenowa Komisja Rozjemcza tym się w ogóle nie zajęła, a uwzględniając roszczenie Jerzego S. nie określiła wysokości należnej mu nagrody. Z tej też przyczyny zachodzi konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Komisji do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy w niniejszym składzie podziela pogląd wyrażony w wyroku z dnia 23 marca 1978 r. - I PRN 24/73 (OSNCP 1978, z. 11, poz. 214), że okresy wypowiedzenia przewidziane w art. 36 k.p. mają charakter okresów sztywnych. Brzmienie obecnie obowiązujących przepisów, odmienne od przepisów uchylonych, nie daje podstaw do przyjęcia - wbrew twierdzeniom niektórych autorów - że terminy rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem są terminami minimalnymi. W toku jednak trwającego wypowiedzenia strony mogą rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem. Gdyby po uzupełnieniu postępowania dowodowego okazało się, że strony nie miały jednak takiego zamiaru i że nie było zamiarem stron także rozwiązanie umowy o pracę z końcem roku i jednocześnie uznanie nieobecności wnioskodawcy w pracy w dniach 30 i 31.XII.1980 r. za usprawiedliwione, to wówczas jego roszczenie byłoby nieuzasadnione. Tego zaś z góry wykluczyć nie można. Przepis art. 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. (Dz. U. Nr 27, poz. 130) stanowi, że pracownik ma prawo do nagrody z zakładowego funduszu nagród, jeżeli przepracował nienagannie w jednym zakładzie pracy cały rok kalendarzowy. Rada Ministrów została upoważniona (art. 3 ust. 2) do określenia, jakie wynagrodzenie za czas efektywnie nie przepracowany może wchodzić do podstawy ustalenia wysokości indywidualnej nagrody. W wykonaniu tego upoważnienia Rada Ministrów rozporządzeniem z dnia 1 października 1973 r. w sprawie zakładowego funduszu nagród (jedn. tekst: Dz. U. z 1979 r. Nr 4, poz. 21) ustaliła w § 5, że pracownik spełnia warunek określony w art. 4 ust. 1 cyt. ustawy także wówczas, gdy rozpoczął pracę nie później niż w ciągu pierwszych dwóch tygodni danego roku i przepracował nienagannie do końca tego roku. Przepis ten ma charakter płacowy i musi być wykładany ściśle. Wyprowadzenie przeto z niego wniosku - jak to uczyniła Terenowa Komisja Rozjemcza - że spełnia warunki do nagrody także ten, kto zaprzestał pracy na dwa dni przed końcem roku, nie jest możliwe. Nie ma w sprawie zastosowania także przepis art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. przy założeniu oczywiście - a to wymaga wyjaśnienia - że umowa została rozwiązana z dniem 29 grudnia 1980 r. W myśl tego przepisu dopiero za więcej niż za 2 dni nie usprawiedliwionej nieobecności w pracy następuje całkowita utrata prawa do nagrody. Nie można bowiem w takim przypadku uznać nieobecności wnioskodawcy w zakładzie pracy w dniach 30 i 31.XII.1980 r. ani za usprawiedliwioną, ani za nie usprawiedliwioną. W tych bowiem dniach nie łączył go już ze Spółdzielnią Mieszkaniową stosunek pracy. Nie przepracował więc w jednym zakładzie pracy całego roku kalendarzowego. Wyjątki przewidziane w art. 5 w rozważanym przypadku nie wchodzą w rachubę.

Dopiero jednak wnikliwe uzupełniające postępowanie dowodowe może dać odpowiedź na pytanie, czy wnioskodawcy należy się nagroda z zakładowego funduszu nagród za rok 1980, a jeśli tak, to w jakiej wysokości. W takim zaś przypadku wysokość kwoty komisja określi w sentencji orzeczenia.

OSNC 1982 r., Nr 1, poz. 18