Wyrok z dnia 1981-03-05 sygn. II CR 39/81

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 39/81

Wyrok z dnia 5 marca 1981 r.

Zbycie spółdzielczego prawa do lokalu typu własnościowego przez osobę, która zobowiązała się do jego niezbywania, jest prawnie skuteczne, może jednak uzasadniać obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej takim zbyciem - wbrew przyjętemu na siebie zobowiązaniu.

Przewodniczący: sędzia SN R. Czarnecki (sprawozdawca). Sędziowie SN: W. Łysakowski, J. Szachułowicz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Renaty O. i Wojciecha O. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej "Osiedle Młodych" w P. o uchylenie decyzji i zobowiązanie do przyjęcia na członka Spółdzielni na skutek rewizji pozwanej Spółdzielni od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu z dnia 29 listopada 1980 r.

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania rewizyjnego.

Uzasadnienie

Powodowie wnieśli o uchylenie decyzji rady pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej w przedmiocie odmowy przyjęcia na członka osoby, na rzecz której powód zamierzał zbyć spółdzielcze prawo do lokalu typu własnościowego, oraz o zobowiązanie wymienionej Spółdzielni do przyjęcia na jej członka Wiesławy N., jako nabywcy od powódki spółdzielczego prawa do lokalu typu własnościowego w domu Spółdzielni.

Sąd Wojewódzki uwzględnił powództwo.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Warunkiem przyjęcia M. na członka Spółdzielni było złożenie przez nią podpisanej deklaracji na piśmie (art. 13 § 1 ustawy o spółdzielniach), a nie samo zawiadomienie przez powódkę Spółdzielni o zbyciu przez nią na rzecz M. spółdzielczego prawa do lokalu typu własnościowego. Warunku tego M. nie spełniła także w piśmie do Spółdzielni z dnia 1.IV.1980 r., w którym domaga się "przydziału własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego", a nie przyjęcia jej, po podaniu przez nią danych wymaganych przez art. 13 § 1 ustawy o spółdzielniach, na członka Spółdzielni. Jednakże w procesie mogła nastąpić konwalidacja wspomnianego braku, spółdzielcze prawo do lokalu typu własnościowego bowiem należało do obojga powodów jako przedmiot ich wspólnego majątku, a w takim wypadku legitymację do żądania w drodze sądowej przyjęcia M. na członka Spółdzielni mają także powodowie, jako zbywcy tego prawa.

Spółdzielcze prawo do lokalu typu własnościowego jest prawem rzeczowym ograniczonym (art. 244 k.c.). Do przewidzianego w art. 147 § 1 ustawy o spółdzielniach zbycia tego prawa nie jest przewidziana ani forma pisemna pod rygorem nieważności, ani inna szczególna forma. Stąd do wywołania skutków w stosunku do Spółdzielni wystarcza złożenie zgodnego oświadczenia przez obie strony umowy zbycia spółdzielczego prawa do lokalu typu własnościowego o zbyciu tego prawa, chociaż umowa ta, jako obejmująca rozporządzenie prawem o znacznej wartości, powinna być zawarta w formie pisemnej dla celów dowodowych (art. 75 § 1 k.c.). Nie zachodzi zaś konieczność okazania Spółdzielni wspomnianej umowy.

Spółdzielcze prawo do lokalu typu własnościowego jest prawem zbywalnym (art. 147 ustawy o spółdzielniach), a w myśl art. 57 § 1 k.c. nie można przez czynność prawną wyłączyć ani ograniczyć uprawnienia do przeniesienia prawa, jeżeli według ustawy prawo to jest zbywalne, przy czym § 2 powołanego przepisu głosi, iż nie wyłącza on dopuszczalności zobowiązania, że uprawniony nie dokona oznaczonych rozporządzeń prawem. Przytoczone unormowanie ma taką treść, że zobowiązanie się do niedokonania oznaczonego rozporządzenia jest dopuszczalne, jednakże niewykonanie takiego zobowiązania pociąga za sobą tylko obowiązek naprawienia szkody (art. 471 k.c.). Wynika stąd, że jeżeli osoba, która zobowiązała się, iż nie zbędzie swego prawa, zbyła jednak to prawo, jego zbycie jest skuteczne, a jedynie uzasadnia obowiązek naprawienia szkody. Dlatego powołana w sprawie przez Spółdzielnię okoliczności, iż w dniu 3.VI.1978 r. powód zobowiązał się do przekazania Spółdzielni z chwilą wybudowania domu jednorodzinnego zajmowanego lokalu mieszkalnego, będącego przedmiotem spółdzielczego prawa do lokalu typu własnościowego, nie stoi na przeszkodzie uznaniu co do skuteczności zbycia tego spółdzielczego prawa na rzecz N.

Jednakże rewizja podnosi ponadto zarzut, że Sąd Wojewódzki nie wyjaśnił okoliczności "związanych z odmową przez Spółdzielnię wyrażenia zgody na zbycie" wspomnianego prawa. Na tle dowodów w sprawie może tu chodzić tylko o twierdzenie rady Spółdzielni, iż posiada dokumentację, z której wynika, że z początkiem 1978 r. powodowie nabyli spółdzielcze prawo do lokalu typu własnościowego z zamiarem jego odsprzedaży. Istotnie przydział z dnia 20.III.1978 r. świadczyłby o tym, że powódce przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu typu lokatorskiego, tj. prawo niezbywalne, oraz że we wspomnianym dniu powódka uzyskała w odniesieniu do tego samego lokalu spółdzielcze prawo typu własnościowego, a zatem zbywalne, inne zaś pisma w sprawie stwierdzają, że już w dniu 3.VI.1978 r. powód złożył oświadczenie na wypadek wybudowania domu jednorodzinnego, a w dniu 14.VI.1978 r. otrzymał kredyt na budowę tego domu.

Wymagało przeto wyjaśnienia także w drodze dowodu z przesłuchania stron, czy powodowie, zabiegając o uzyskanie spółdzielczego prawa do lokalu typu własnościowego, nie planowali już budowy domu jednorodzinnego, inaczej mówiąc - czy nie zabiegali o uzyskanie wspomnianego prawa tylko po to, żeby je zbyć po cenie rynkowej, która jest wielokrotnie wyższa od wysokości wkładu budowlanego. Gdyby zaś tak było, to należałoby ocenić, czy umowa zbycia spółdzielczego prawa do lokalu typu własnościowego nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, a przez to nieważna (art. 58 § 2 k.c.).

Ostatnio poruszonej kwestii Sąd Wojewódzki nie miał na względzie, z tej więc przyczyny zaskarżony wyrok nie może być utrzymany w mocy (art. 368 pkt 3 § 1 k.p.c.).

OSNC 1981 r., Nr 12, poz. 239