Postanowienie z dnia 1979-12-05 sygn. II CZ 121/79

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CZ 121/79

Postanowienie z dnia 5 grudnia 1979 r.

Powództwo o unieważnienie uznania dziecka prokurator wytacza na podstawie własnego, samodzielnego uprawnienia materialnoprawnego. W sytuacji, gdy żadnemu z pozwanych nie przysługuje uprawnienie materialnoprawne z tej przyczyny, że termin do wytoczenia tego powództwa bądź upłynął (art. 80 § 1 k.r.o.), bądź nie nadszedł (art. 81 § 2 k.r.o.), żaden z tych pozwanych nie może ograniczyć prokuratora w dyspozycji jego uprawnieniem, w szczególności cofnięcie pozwu przez prokuratora, chociażby nastąpiło po rozpoczęciu rozprawy, nie wymaga przewidzianego w art. 203 § 1 k.p.c. zezwolenia pozwanego. W razie cofnięcia pozwu przez prokuratora stosuje się art. 203 § 4 k.p.c. i na podstawie tego przepisu sąd może ocenić cofnięcie to jako niedopuszczalne.

Przewodniczący: sędzia SN J. Majorowicz. Sędziowie SN: R. Czarnecki (sprawozdawca), S. Dmowski.

Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym w sprawie z powództwa Prokuratora Generalnego w G. przeciwko Tadeuszowi W., Włodzimierzowi W. i Irenie W. o unieważnienie uznania dziecka po rozpoznaniu zażalenia pozwanego Tadeusza W. na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 19 września 1979 r.,

oddalił zażalenie.

Uzasadnienie

W sprawie jest bezsporne, że Włodzimierz W. urodził się w dniu 13.VII.1962 r. Tadeusz i Irena W. zawarli małżeństwo w dniu 22.XII.1964 r. i w tym samym dniu Tadeusz W. dokonał uznania Włodzimierza.

W dniu 11.VII.1979 r. Prokurator wytoczył powództwo o unieważnienie uznania Włodzimierza W., a w dniu 19.IX.1979 r. cofnął to powództwo, przy czym Tadeusz W. sprzeciwił się cofnięciu.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W myśl art. 210 § 2 k.p.c. rozprawa odbywa się w ten sposób, że po wydaniu sprawy strony zgłaszają ustnie swe żądania i wnioski. W sprawie Prokurator cofnął pozew przed zgłoszeniem przez strony ich żądań i wniosków, a zatem przed rozpoczęciem rozprawy, według zaś zasad ogólnych w takim wypadku pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego (art. 203 § 1 k.p.c.).

Jednakże w sprawie chodzi o sytuację swoistą. Otóż Prokurator nie wytoczył powództwa z art. 55 zd. 1 k.p.c., tj. na rzecz oznaczonej osoby, kiedy to korzysta on z uprawnień tej osoby, a osobie tej przysługuje możność wstąpienia do procesu z tym skutkiem, że do udziału prokuratora w sprawie stosują się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie jednolitym (art. 56 § 1 k.p.c.). Legitymacja Prokuratora do wytoczenia powództwa o unieważnienie uznania dziecka nie wypływa też z art. 57 k.p.c., lecz wprost z prawa materialnego, mianowicie z art. 86 k.r.o. Z mocy tego przepisu uprawnienie prokuratora do wytoczenia wspomnianego powództwa jest niezależne od ograniczonych terminem uprawnień innych osób legitymowanych.

Prokurator, wytaczając powództwo o unieważnienie uznania dziecka, występuje sam po stronie powodowej, a podmioty stosunku prawnego, którego orzeczenie ma bezpośrednio dotyczyć, znajdują się po stronie pozwanej (art. 57, 454 § 3 k.p.c.).

Powództwo o unieważnienie uznania dziecka prokurator wytacza na podstawie własnego, samodzielnego uprawnienia materialnoprawnego. W sytuacji, gdy żadnemu z pozwanych nie przysługuje uprawnienie materialnoprawne z tej przyczyny, że termin do wytoczenia tego powództwa bądź upłynął (art. 80 § 1 k.r.o.), bądź nie nadszedł (art. 81 § 2 k.r.o.), żaden z tych pozwanych nie może ograniczyć prokuratora w dyspozycji jego uprawnieniem, w szczególności cofnięcie pozwu przez prokuratora, chociażby nastąpiło po rozpoczęciu rozprawy, nie wymaga przewidzianego w art. 203 § 1 k.p.c. zezwolenia pozwanego.

Kwestia, że w sprawie o unieważnienie uznania dziecka żaden z pozwanych nie może ograniczyć prokuratora w dyspozycji jego uprawnieniem, mieści się w płaszczyźnie artykułu 203 § 1 k.p.c. Kwestia ta nie dotyczy art. 203 § 4 k.p.c., ani z kwestii tej nie wypływają w odniesieniu do art. 203 § 4 k.p.c. żadne wnioski. Z kolei art. 7 k.p.c. stanowi, że ocena, czy zachodzi przesłanka wytoczenia powództwa, należy wyłącznie do prokuratora, nie podlega więc kontroli sądu. Przepis ten wyłącza kontrolę sąd tylko co do przesłanki wszczęcia postępowania (lub wzięcia w nim udziału), brak zaś podstaw do zajęcia stanowiska, iż w drodze wnioskowania lub analogii można przyjąć, że także ocena prokuratora co do cofnięcia pozwu należy wyłącznie do niego i nie podlega kontroli sądu. Przeto w drodze eliminacji okazuje się uzasadnione stanowisko, że w razie cofnięcia pozwu przez prokuratora stosuje się art. 203 § 4 k.p.c. i na podstawie tego przepisu sąd może ocenić cofnięcie to jako niedopuszczalne.

W związku z zarzutami zażalenia w ramach art. 203 § 4 k.p.c. należy podnieść, iż art. 80 § 1 k.r.o. stanowi, że mężczyzna, który dziecko uznał, może w ciągu roku od daty uznania żądać jego unieważnienia ze względu na wadę swego oświadczenia woli, przy czym kwestia, czy ten mężczyzna jest ojcem dziecka, nie podlega badaniu. Ustawodawca więc zakłada, że w razie upływu stosunkowo krótkiego terminu lub braku wspomnianej przesłanki unieważnienie uznania nie może nastąpić i trwa wynikły stąd obowiązek alimentacyjny, chociażby mężczyzna, który dziecko uznał, nie był jego ojcem, a stosunek pomiędzy tym mężczyzną a dzieckiem, które zostało uznane, ułożył się niepomyślnie. Na tle wspomnianego założenia ustawodawcy trwanie skutków uznania dziecka nie może być ocenione jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Tym samym Sąd Wojewódzki nie miał podstaw do przyjęcia, że cofnięcie pozwu przez Prokuratora jest niedopuszczalne (art. 203 § 4 k.p.c.).

Chociaż więc wywody Sądu Wojewódzkiego w zakresie art. 203 § 1 k.p.c. są bezprzedmiotowe, umorzenie postępowania nastąpiło zasadnie, wobec czego zażalenie Tadeusza M. ulega oddaleniu.

OSNC 1980 r., Nr 6, poz. 124