Wyrok z dnia 2006-06-30 sygn. II SA/Wa 14/06

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie WSA Bronisław Szydło Adam Lipiński (spr.) Protokolant Małgorzata Ceregra - Dmoch po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2006 r. sprawy ze skargi M.M. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] października 2005 r. nr [...] w przedmiocie udostępnienia danych osobowych: 1) oddala skargę; 2) przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokata M. R. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych, powiększoną o kwotę VAT 52,80 (pięćdziesięciu dwóch i 80/100) złotych, z tytułu nieopłaconych kosztów pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Uzasadnienie

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych decyzją z dnia [...] października 2005 r. nr [...] mając za podstawę art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), oraz art. 12 pkt 2 w zw. z art. 22, art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) po rozpatrzeniu wniosku M. M. o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczącej udostępnienia przez Sąd Rejonowy w G. osobom nieupoważnionym danych osobowych o stanie zdrowia M. M. zakończonej decyzją Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] czerwca 2005 r., znak: [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu organ wskazał, iż do biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynęła skarga M. M. dotycząca udostępnienia przez Sąd Rejonowy w G. osobom nieupoważnionym danych o stanie zdrowia skarżącego. M. M. podniósł przede wszystkim, iż Sąd Rejonowy w G. w toku postępowania prowadzonego w sprawie [...] udostępnił stronie pozwanej bez jego zgody szczegółową treść kart leczenia szpitalnego w Klinice [...] W ..

W toku postępowania organ ustalił, iż przed Sądem Rejonowym w G. było prowadzone postępowanie o sygn. akt [...], dotyczące obowiązku alimentacyjnego, o którego ustalenie wnosił M. M. w stosunku do jego dorosłego syna. Konieczne zatem było ustalenie przez Sąd kwestii dotyczących niedostatku i usprawiedliwionych [...] w ogóle nie było kart leczenia szpitalnego M. M..

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych stwierdził, iż w przedmiotowej sprawie nie doszło do naruszenia przepisów ustawy o ochronie danych osobowych i w dniu [...] czerwca 2005 r. wydał decyzję znak: [...], którą odmówił uwzględnienia wniosku skarżącego.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżący zarzucił GIODO niedopełnienie obowiązku wszechstronnego zbadania sprawy pod względem faktycznym i prawnym oraz błędną wykładnię prawa cywilnego. Podniósł, iż w sprawie tej nie znajdzie zastosowania art. 9 kodeksu postępowania cywilnego, lecz art. 152,153 i 154 tej ustawy. Wniósł także o zbadanie istnienia związku pomiędzy złym stanem zdrowia M. M., a jego usprawiedliwionymi potrzebami oraz związku zapoznania syna M. M. z faktem zaburzeń psychicznych ojca, a interesem pozwanego.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych stwierdził, iż postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, a takim jest postępowanie prowadzone przez Sąd Rejonowy w G., wskazane przez M. M., reguluje ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. -Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), zaś jedną z zasad tego postępowania, wynikającą z art. 9 kpc, jest prawo stron i uczestników postępowania do przeglądania akt sprawy oraz do otrzymywania z nich odpisów lub wyciągów. Jak podniósł GIODO, przedmiotowe uprawnienie powinno być realizowane także wówczas, gdy w sprawie następuje wyłączenie jawności postępowania i Sąd zastosuje np. art. 153 i 154 kpc, a zatem akta sprawy są zawsze dostępne dla uczestników postępowania. Organ stwierdził, iż w świetle obowiązujących przepisów kodeksu postępowania cywilnego zarówno M. M., jak i jego syn byli uprawnieni do zapoznania się ze wszystkimi dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy. W konsekwencji nie można podzielić zarzutu M. M., iż Sąd Rejonowy w G., udostępniając synowi skarżącego akta sprawy [...], w tym dane osobowe M. M. naruszył przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.). Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych podkreślił, iż warunkiem legalności przetwarzania, w tym udostępniania danych osobowych jest legitymowanie się przez administratora danych przynajmniej jedną z przesłanek przetwarzania danych określonych w art. 23 ust.1 ustawy o ochronie danych osobowych. Wskazał, iż przetwarzanie danych jest m. in. dopuszczalne, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa (art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych). Dlatego, zdaniem GIODO, Sąd Rejonowy w G. udostępniając synowi skarżącego jego dane osobowe zawarte w aktach postępowania sądowego działał w oparciu o przepisy prawa, a zatem spełniona została przesłanka legalności przetwarzania danych osobowych. Jednocześnie, organ podniósł, iż nie jest istotny dla tej legalności fakt, czy w tych aktach znajdowała się karta leczenia psychiatrycznego M. M., gdyż przedmiotem postępowania było ustalenie dopuszczalność udostępnienia pozwanemu synowi M. M. akt postępowania sądowego bez względu na to, jakie dokumenty obejmują te akta.

Ponadto, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych zaznaczył, iż nie jest organem uprawnionym do rozstrzygania spraw należących do kompetencji innych organów lub sądów, a prawidłowość działań podejmowanych przez Sąd Rejonowy w G. w przedmiocie np. dołączenia poszczególnych dokumentów do akt sprawy może być weryfikowana wyłącznie w drodze instancyjnej kontroli przez niezależny i niezawisły sąd w oparciu o przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Z tych powodów jak wskazał GIODO, organ wydał w dniu [...] sierpnia 2005 r. postanowienie znak: [...] odmawiające uwzględnienia wniosku M. M. o wystąpienie do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego o wydanie opinii i przeprowadzenie dowodu z tej opinii na okoliczność ustalenia związku pomiędzy złym stanem zdrowia M. M., a jego usprawiedliwionymi potrzebami oraz związku zapoznania syna M. M. z faktem zaburzeń psychicznych ojca, a interesem pozwanego.

Powołana na wstępie decyzja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych stała się przedmiotem skargi M. M. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przeprowadzenie postępowania zgodnie z obowiązującymi przepisami Konstytucji RP, ustawy o ochronie zdrowia psychicznego oraz ustawy o ochronie danych osobowych. Zaskarżonej decyzji zarzucił przede wszystkim naruszenie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego polegające na podaniu do wiadomości bez zgody skarżącego jego dokumentacji medycznej oraz przepisów regulujących odpowiedzialność karną, gdyż - zdaniem M. M. - udostępnienie wspomnianych danych stało się przyczyną nękania jego osoby i kierowania pod jego adresem gróźb karalnych przez pozwanego w sprawie [...].

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie oraz wskazał na dotychczasowe ustalenia faktyczne i prawne. Ponadto, odnosząc się do zarzutu nękania osoby skarżącego wskazał, iż może ona być rozpatrywana wyłącznie w kontekście ewentualnego naruszenia przepisów prawa karnego, a uprawnionymi do jej rozstrzygnięcia są organy ścigania i sąd powszechny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego i to z przepisami obowiązującymi w dacie jego wydania. Oznacza to, że sąd administracyjny kontroluje legalność rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami prawa procesowego.

Skarga analizowana pod tym kątem nie zasługuje na uwzględnienie.

W świetle przepisów art. 7 pkt 4 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) Prezes Sądu Rejonowego w G. jest administratorem danych osobowych. Podmiot ten jest zobowiązany do przestrzegania przepisów ustawy o ochronie danych osobowych i udostępnienia tych danych w oparciu o obowiązujące przepisy prawa. Ustawa o ochronie danych osobowych określa w art. 23 ust. 1 przesłanki dopuszczalności przetwarzania danych osobowych. Przetwarzanie to jest dopuszczalne nie tylko wówczas, gdy osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę (art. 23 ust. 1 pkt 2), ale także gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Ustawa określa zatem przypadki, w których przetwarzanie danych osobowych, w tym ich udostępnianie przez administratora danych jest legalne.

Należy zwrócić uwagę, iż w niniejszej sprawie przedmiotem postępowania Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych była legalność udostępnienia przez Prezesa Sądu Rejonowego w G. akt sądowych sprawy o charakterze cywilnym w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w G.. Postępowanie sądowe dotyczące dochodzenia istnienia obowiązku alimentacyjnego oraz świadczeń alimentacyjnych stanowi postępowanie ze stosunków z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, które normuje ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. -Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.). W związku z powyższym również do postępowania sądowego prowadzonego w sprawie [...], w trakcie którego -jak zarzuca skarżący- Sąd niezgodnie z prawem udostępnił pozwanemu jego dane osobowe, mają zastosowanie zasady określone w kodeksie postępowania cywilnego. Jedną z podstawowych reguł tego postępowania jest zasada jawności rozpoznawanych spraw. Zgodnie z art. 9 kpc rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo przeglądać akta sprawy i otrzymywać odpisy lub wyciągi z tych akt. Należy podkreślić, że jawność rozpoznawania spraw obejmuje nie tylko strony i uczestników ale także inne wezwane osoby i publiczność, które mogą uczestniczyć w posiedzeniach sądu. Jawność w sensie węższym, w przypadku zastosowania przez sąd art. 153 kpc (zarządzenie o odbyciu całego posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża porządkowi publicznemu lub moralności albo gdy mogą być ujawnione okoliczności objęte tajemnicą państwową lub służbową, lub na wniosek strony, jeżeli podane przez nią przyczyny uzna za uzasadnione lub jeżeli roztrząsane być mają szczegóły życia rodzinnego) oznacza, że obecni na sali mogą być strony, interwenienci uboczni, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z każdej strony. Również w wyjątkowym przypadku wyłączenia jawności także w stosunku do podmiotów uprawnionych, czyli rozpoznania sprawy przez sąd na posiedzeniu niejawnym, strony i uczestnicy postępowania mają prawo do przeglądania akt sprawy np. w sekretariacie sądu i otrzymywania odpisów i wyciągów z tych akt. Zakres dostępu do akt sądowych uzależniony jest więc od statusu podmiotu występującego o ten dostęp. Kodeks postępowania cywilnego przyznaje stronom i uczestnikom postępowania dostęp do akt w zasadzie w sposób nieograniczony, co konieczne jest do właściwego rozpoznania sprawy przez sąd i wiąże się z innymi zasadami postępowania sądowego.

Istota skargi M. M. sprowadza się do udostępnienia stronie postępowania sądowego, w którym brał udział jako powód jego danych osobowych, w tym dokumentacji medycznej związanej z jego leczeniem. Postępowanie to w sprawie o sygn. akt [...] jest postępowaniem ze stosunków z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, do którego znajduje zastosowanie art. 9 kodeksu postępowania cywilnego oraz inne przepisy tej ustawy. Nie ulega więc wątpliwości, iż syn M. M., jako strona tego postępowania, miał prawo wglądu do akt postępowania oraz otrzymywania z nich odpisów i wyciągów. Dlatego niesłuszne są zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia przepisów ustawy o ochronie danych osobowych przez Prezesa Sądu Rejonowego w G., gdyż w niniejszym przypadku zastosowanie znajdą właśnie powołane wyżej przepisy kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, które stanowią podstawę udostępnienia stronie postępowania sądowego danych osobowych zawartych w aktach sprawy. Zgodzić się zatem należy ze stanowiskiem Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, iż w niniejszej sprawie nie mógł uwzględnić skargi M. M.. Zasadnie także organ przyjął, iż w kontekście rozpoznawanej sprawy nie ma znaczenia, czy w aktach postępowania sądowego, którego skarżący i jego syn byli stronami, znajduje się np. karta leczenia M. M., gdyż prawo strony do dostępu do tych akt wynika z zasady jawności i zacytowanych przepisów i nie wymaga zgody osoby, której dotyczą. Za nieuzasadniony należy również uznać zarzut M. M. naruszenia ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.). Przedmiotowa ustawa zawiera co prawda w art. 50 obowiązek zachowania w tajemnicy wszystkiego o czym można powziąć wiadomość w związku z wykonywaniem czynności wynikających z tej ustawy, jednakże norma ta odnosi się do osób, które wykonują czynności określone w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego i nie ma zastosowania do udostępnienia akt w postępowaniu sądowym.

Ponadto, zdaniem Sądu Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych zasadnie odmówił w postanowieniu z dnia [...] sierpnia 2005 r., znak: [...] uwzględnienia wniosku M. M. o przeprowadzenie dowodu na okoliczność ustalenia związku pomiędzy złym stanem zdrowia M. M., a jego usprawiedliwionymi potrzebami oraz związku zapoznania syna M. M. z faktem zaburzeń psychicznych ojca, a interesem pozwanego. Nie ulega bowiem wątpliwości, że kwestie te należą do zakresu badania sprawy przez niezawisły i niezależny sąd, który decyduje jakie elementy stanu faktycznego i prawnego są istotne z punktu widzenia jej rozpoznania. Kwestie te nie mają więc znaczenia dla zbadania legalności udostępnienia przez Prezesa Sądu Rejonowego w G. danych osobowych skarżącego i zasadnie nie zostały wzięte pod uwagę w toku prowadzonego przez GIODO postępowania. Zgodzić się w tym miejscu należy także ze stanowiskiem GIODO, iż nie dysponuje on żadnymi uprawnieniami do kontroli prawidłowości prowadzonego postępowania sądowego i weryfikacji rozstrzygnięć sądu.

Reasumując, należy uznać, że zarówno zaskarżona decyzja, jak i wydana w I instancji decyzja z dnia [...] czerwca 2005 r. znak: [...], zostały podjęte zgodnie z prawem. Ponadto rozstrzygając niniejszą sprawę Sąd uznał, iż organ prawidłowo przeprowadził postępowanie administracyjne w oparciu o przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. z 2000 r. Dz. U. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), a przede wszystkim podjął wszelkie kroki niezbędne w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Oparł się o zgromadzony w sposób właściwy materiał dowodowy uznając za istotne określone fakty i podniesione przez stronę argumenty przemawiające za ustalonym wynikiem postępowania, inne zaś uznając za nieistotne dla rozstrzygnięcia. Również uzasadnienie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji spełniają wymogi określone w art. 107 § 3 k.p.a.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł jak w sentencji wyroku.