Uchwała z dnia 1976-02-19 sygn. III CZP 96/75

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 96/75

Uchwała z dnia 19 lutego 1976 r.

Prawo najmu lokalu mieszkalnego, które wynika z umowy najmu, a przysługuje od dnia wejścia w życie prawa lokalowego z dnia 10 kwietnia 1974 r. (Dz. U. Nr 14, poz. 84) każdemu z małżonków (art. 9 ust. 3 tego prawa), jest w stosunkach między nimi nadal skuteczne pomimo rozwiązania ich małżeństwa przez rozwód.

Przewodniczący: sędzia J. Pietrzykowski. Sędziowie: R. Czarnecki (sprawozdawca), T. Bielecki.

Sąd Najwyższy, w sprawie z powództwa Rozmysława C. przeciwko Danucie C. o eksmisję z lokalu, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Płocku postanowieniem z dnia 3 grudnia 1975 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy w świetle art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe (Dz. U. Nr 14, poz. 84) umowa o najem lokalu zawarta przez jednego z małżonków przed zawarciem małżeństwa, a przysługującego obojgu małżonkom w czasie trwania małżeństwa z powodu wspólnego ich zamieszkania, jest skuteczna także w stosunku do drugiego z małżonków po rozwiązaniu ich małżeństwa przez rozwód?"

udzielił następującej odpowiedzi:

Prawo najmu lokalu mieszkalnego, które wynika z umowy najmu, a przysługuje od dnia wejścia w życie prawa lokalowego z dnia 10 kwietnia 1974 r. (Dz. U. Nr 14, poz. 84) każdemu z małżonków (art. 9 ust. 3 tego prawa), jest w stosunkach między nimi nadal skuteczne pomimo rozwiązania ich małżeństwa przez rozwód.

Uzasadnienie

Według twierdzeń pozwu strony zawarły w 1973 r. małżeństwo, a pozwana wprowadziła się do zajmowanego przez powoda lokalu mieszkalnego, jednakże w 1975 r. małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód. W tym stanie rzeczy powód domaga się eksmisji pozwanej z lokalu.

Od wyroku Sądu Rejonowego oddalającego powództwo powód wniósł rewizję. Sąd Wojewódzki zaś przedstawił do rozstrzygnięcia wyżej powołane zagadnienie prawne.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z rodzinnym przeznaczeniem prawa najmu lokalu mieszkalnego, a w celu zapewnienia obojgu małżonkom równego tytułu do korzystania z takiego lokalu, art. 9 ust. 3 pr. lok. wprowadził dyspozycję stanowiącą, że również wtedy, kiedy umowę najmu lokalu mieszkalnego zawarł tylko jeden z małżonków, małżonkowie wspólnie zajmujący ten lokal są z mocy prawa jego najemcami. Jeżeli więc wspólne zajmowanie lokalu mieszkalnego przez małżonków - w tym i przez małżonka, który nie zawarł umowy najmu - jest przesłanką stania się przez niego najemcą tego lokalu, to przesłanka ta jest spełniona również w wypadku, gdy do lokalu zajmowanego przez jednego z małżonków w charakterze najemcy wprowadził się drugi małżonek. Wyżej zaś wspomniany cel art. 9 ust. 3 pr. lok. uzasadnia stanowisko, że w wypadku gdy zarówno zawarcie umowy najmu przez jednego z małżonków, jak i wprowadzenie się do lokalu drugiego małżonka miały miejsce przed wejściem w życie prawa lokalowego, a w dniu wejścia w życie tego prawa, tj. w dniu 1.VIII.1974 r. (art. 66 pr. lok.) obydwoje małżonkowie wspólnie zajmowali ten lokal, to w wymienionym dniu drugi małżonek stał się najemcą tego lokalu.

Prawo z umowy najmu jest unormowane w zasadzie jako prawo względne, tj. jako prawo skuteczne tylko między stronami stosunku najmu, a więc - między wynajmującym i najemcą. Jednakże ustawa zapewnia prawu z umowy najmu szczególną ochronę sprawiającą, że jest ono prawem o zwiększonej skuteczności, mianowicie prawo z umowy jest skuteczne także w stosunku do innych osób niż wynajmujący i przez to ustawa zbliża to prawo do prawa bezwzględnego. Przykładem wspomnianej ochrony jest m.in. dyspozycja art. 690 k.c., jak również art. 9 ust. 3 pr. lok. Skoro bowiem każdemu z małżonków przysługuje prawo najmu do tego samego lokalu mieszkalnego, to prawo to musi być skuteczne także w stosunkach między tymi małżonkami.

Artykuł 9 ust. 3 pr. lok. jest przepisem szczególnym w stosunku do przepisów o wspólności ustawowej. Stąd do opartego na tym przepisie prawa najmu każdego z małżonków nie mają zastosowania wspomniane przepisy, w tym i przepisy o ustaniu wspólności. Wobec zaś braku przepisu szczególnego, który by stanowił inaczej, prawo najmu przysługuje każdemu z małżonków i trwa nadal, pomimo rozwiązania ich małżeństwa przez rozwód.

Wynika z powyższego, że oparte na art. 9 ust. 3 pr. lok. prawo najmu każdego z małżonków jest w stosunkach między nimi nadal skuteczne pomimo rozwiązania ich małżeństwa przez rozwód.

Jednakże nie można nie zwrócić uwagi na to, że wspomniany stan rzeczy polegający na tym, iż małżonkowi rozwiedzionemu przysługuje skuteczne w stosunku do współmałżonka rozwiedzionego prawo najmu, nie wyłącza możliwości żądania eksmisji. Przeciwnie, w wypadku żądania eksmisji, w szczególności na podstawie art. 685 k.c., ustawa zakłada istnienie najmu, a osoba uprawniona wypowiada dopiero ten istniejący najem.

Udzielono więc odpowiedzi jak na wstępie.

OSNC 1976 r., Nr 7-8, poz. 161