Postanowienie z dnia 2011-12-02 sygn. IV KK 202/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KK 202/11

W Y R O K

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2011 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

                   SSN Roman Sądej (przewodniczący)

                    SSN Józef Dołhy (sprawozdawca)

                    SSN Barbara Skoczkowska

                    Protokolant Jolanta Grabowska

przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Bogumiły Drozdowskiej

w sprawie W. S.

skazanego z art. 52 pkt 2 ustawy z dnia 13.X.1995 r. – Prawo łowieckie

po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie

w dniu 2 grudnia 2011 r.,

kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego,

od wyroku Sądu Okręgowego w K.

z dnia 23 lutego 2011 r., sygn. akt IX Ka (…)

utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w W.

z dnia 17 września 2010 r., sygn. akt II K (…);

1. uchyla zaskarżony wyrok oraz utrzymany nim w mocy wyrok Sądu Rejonowego w W. w części skazującej za przestępstwo z art. 52 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2005 r. Nr 127, poz. 1066) – pkt III i IV wyroku Sądu Rejonowego i uniewinnia W. S. od zarzutu popełnienia tego przestępstwa, a kosztami procesu w tej części obciąża Skarb Państwa;
2. zarządza zwrot na rzecz W. S. kwoty 450 zł (czterysta pięćdziesiąt) uiszczonej tytułem opłaty od kasacji.

U Z A S A D N I E N I E

Sąd Rejonowy w W., wyrokiem z dnia 17 września 2010 r., skazał W. S. m.in. za przestępstwo z art. 52 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie, polegające na tym, że „około 1990 r., daty bliżej nieustalonej w miejscowości C. gm. W. woj. (…) wszedł w posiadanie bezprawnie pozyskanych trofeów zwierząt łownych w postaci pięciu sztuk poroża sarny rogacza, jednej sztuki poroża łosia z czaszką oraz jednej sztuki poroża jelenia z czaszką”, i za to wymierzył karę grzywny w rozmiarze 30 stawek dziennych przy ustaleniu, że jedna stawka wynosi 20 zł; na podstawie art. 54 ust. 1 ustawy – Prawo łowieckie orzekł przepadek dowodów rzeczowych w postaci pięciu poroży sarny oraz poroża łosia i jelenia.

W apelacji od tego wyroku obrońca oskarżonego zarzucił m.in. obrazę przepisów prawa materialnego – art. 1, art. 115 § 1 k.k. w zw. z art. 52 pkt 2 ustawy – Prawo łowieckie przez wyrażenie błędnego poglądu, że „posiadanie otrzymanych darowizną bądź znalezionych trofeów myśliwskich jest przestępstwem”, i wniósł o zmianę wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia przestępstwa z art. 52 pkt 2 ustawy – Prawo łowieckie.

Sąd Okręgowy w K., wyrokiem z dnia 23 lutego 2011 r., utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

W kasacji od tego wyroku obrońca skazanego, zaskarżając wyrok w części dotyczącej skazania za przestępstwo z art. 52 pkt 2 ustawy – Prawo łowieckie oraz w zakresie orzeczonego przepadku, zarzucił rażące naruszenie przepisu art. 439 § 1 pkt 9 w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. przez utrzymanie w mocy wyroku skazującego oskarżonego za czyn określony w art. 52 pkt 2 Prawa łowieckiego mimo przedawnienia karalności.

W konkluzji skarżący wniósł o uniewinnienie oskarżonego od popełnienie tego czynu wobec oczywiście niesłusznego skazania, albo o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w K., a także wyroku Sądu Rejonowego w W. i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Obrońca skazanego zasadnie kwestionuje pogląd sądów obu instancji, iż przestępstwo określone w art. 52 pkt 2 ustawy – Prawo łowieckie ma charakter przestępstwa trwałego. Zgodnie z zasadami przyjętymi przez doktrynę i judykaturę, przestępstwem trwałym są działania polegające na wytworzeniu i utrzymywaniu przez sprawcę takiego stanu, który od jego powstania aż do chwili zakończenia jest tym samym przestępstwem w każdym momencie jego trwania. Ten stan bezprawia spowodowany jest jednym czynem, a nie powtarzającymi się wieloma zamachami na określone dobro prawne. Stan ten może zostać przerwany przez samego sprawcę lub inną osobę bądź poprzez zastosowanie środków prawnych (por. m.in. M. Siewierski: Kodeks karny i prawo o wykroczeniach. Komentarz, Warszawa 1965, s. 21; L. Gardocki: Prawo karne, Warszawa 2007, s. 116; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2010 r. I KZP 4/10, OSNKW 2010, z. 7, poz. 57). Jako przykłady tego rodzaju przestępstwa można zacytować art. 189, art. 263 § 2, art. 339 § 1–3 k.k., zaś na gruncie przepisów karnych ustawy – Prawo łowieckie – art. 52 pkt 1 w zakresie „gromadzenia, posiadania, przechowywania narzędzi i urządzeń przeznaczonych do kłusownictwa”.

W ujęciu przepisu art. 52 pkt 2 ustawy – Prawo łowieckie czynność sprawcza polega na „wejściu w posiadania”, tj. dysponowaniu lub władaniu trofeami zwierzęcia wcześniej bezprawnie uzyskanego przez inną osobę. Przestępstwo jest dokonane z chwilą „wejścia w posiadanie”, natomiast następcze dysponowanie lub władanie nie stwarza stanu bezprawia, konstytuującego przestępstwo trwałe. Tak więc przestępstwo z art. 52 pkt 2 ustawy – Prawo łowieckie nie ma charakteru przestępstwa trwałego.

W wyrokowym opisie czynu przyjęto jako czas jego popełnienia „około 1990 r. daty bliżej nieustalonej”. W świetle powyższego zarzut kasacji dotyczący przedawnienia karalności przestępstwa mógłby jawić się jako oczywisty. Rzecz jednak w tym, że ustawa z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie weszła w życie dnia 18 grudnia 1995 r. Ustawa ta uchyliła poprzednio obowiązującą ustawę z dnia 17 czerwca 1959 r. o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim (Dz. U. z 1973 r. Nr 33, poz. 197 ze zm.). Analiza treści przepisów karnych tej ustawy jednoznacznie wskazuje, że w czasie jej obowiązywania „wejście w posiadania bezprawnie uzyskanych trofeów myśliwskich” nie stanowiło przestępstwa. Oczywiste jest zatem, że skazanie W. S. za czyn polegający na wejściu w posiadanie bezprawnie pozyskanych trofeów zwierząt łownych, popełniony w 1990 r., nastąpiło z oczywistą obrazą podstawowej zasady odpowiedzialności karnej, określonej w art. 1 § 1 k.k., nullum crimen sine lege.

Zgodnie z art. 536 k.p.k., Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów, a w zakresie szerszym – tylko w wypadkach określonych w art. 435, 439 i 455 k.p.k.

W realiach niniejszej sprawy obowiązują nadto ograniczenia określone w art. 523 § 2 i § 4 pkt 1 k.p.k. Rażąca obraza art. 1 § 1 k.k. nie mieści się w katalogu uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarówno pod rządem poprzednich przepisów o kasacji (zob. wyrok składu siedmiu sędziów z dnia 21 maja 1996 r., III KKN 2/96 – OSNKW 1996, z. 9–10, poz. 52), jak i pod rządem k.p.k. z 1997 r. (zob. wyrok z dnia 9 października 2001 r., IV KKN 328/97 – OSNKW 2002, z. 3–4, poz. 24) wskazywano, że w postępowaniu kasacyjnym dopuszczalne jest wydanie orzeczenia na korzyść oskarżonego także wówczas, gdy Sąd Najwyższy stwierdzi niewymienione w art. 435, 439 i 455 k.p.k. i niepodniesione w kasacji takie rażące naruszenie prawa, z powodu którego zaskarżone orzeczenie jest sprzeczne z zasadami odpowiedzialności karnej lub z zasadami procesu karnego obowiązującymi w demokratycznym państwie prawnym. Aprobując w pełni powyższe stanowisko należało, wobec stwierdzenia naruszenia zasady nullum crimen sine lege, uchylić zaskarżony wyrok oraz utrzymany nim w mocy wyrok Sądu Rejonowego w W. w części skazującej za przestępstwo z art. 52 pkt 2 ustawy Prawo łowieckie – pkt III i IV wyroku Sądu Rejonowego, i uniewinnić W. S. od zarzutu popełnienia tego przestępstwa.