Wyrok z dnia 2007-11-08 sygn. I SA/Go 811/07

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Wierchowicz Sędziowie Sędzia WSA Stefan Kowalczyk (spr.) Asesor WSA Barbara Rennert Protokolant Grzegorz Oracz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 listopada 2007 r. sprawy ze skargi Prokuratora Prokuratury Okręgowej na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie odmowy dokonania zabezpieczenia uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia [...] r. nr [...].

Uzasadnienie

Prokurator Okręgowy wniósł skargę na postanowienie Dyrektora Izby Skargowej z dnia [...].06.2007 roku w wydanego w sprawie [...] w przedmiocie odmowy wykonania zabezpieczenia mienia podejrzanego, utrzymującego w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia [...].04.2007 roku w sprawie [...].

Z akt sprawy wynika, że :

Prokurator Prokuratury Okręgowej postanowieniem z dnia [...].01.2007 roku wydanym w sprawie [...] dokonał zabezpieczenia na mieniu podejrzanego o przestępstwo z art. 54 § 1 kks S.H., grożących mu kary przepadku uzyskanej korzyści majątkowej w wysokości 2.603.581,83 złote, poprzez zajęcie ruchomości w postaci:

-samochodu osobowego marki [...] rok produkcji 1999, nr rej. [...] o wartości 20.000,0 złotych,

-samochodu osobowego marki [...] rok produkcji 1994, nr rejestracyjny [...], o wartości 30.000,0 złotych,

-samochodu osobowego marki [...] 5,0 kat. rok produkcji 1992, nr rejestracyjny [...] o wartości 30.000,0 złotych,

-przyczepy lekkiej uniwersalnej typu [...] rok produkcji 2004 nr rejestracyjny [...] o wartości 3.000,0 złotych,

-przyczepy ciężarowej [...] rok produkcji 2000, nr rej. [...] o wartości 5.000 złotych.

Powyższemu postanowieniu w dniu [...].01.2007 roku Sąd Rejonowy nadał klauzulę wykonalności.

Powyższe postanowienie zostało ostatecznie przekazane Naczelnikowi Urzędu Skarbowego z wnioskiem o jego wykonanie na podstawie art. 13 ustawy o podatku akcyzowym i art. 33 ordynacji podatkowej, oraz art. 155a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Naczelnik Urzędu Skargowego postanowieniem z dnia [...].04.2007 roku, nr [...] odmówił dokonania zabezpieczenia.

Organ podatkowy uznał, iż w sprawie ma zastosowanie art. 195a § 1 kkw.

Nadto argumentując, że postanowieniem o zabezpieczeniu, dokonano jedynie zabezpieczenia grożącej podejrzanemu kary przepadku uzyskanej korzyści majątkowej i w związku z tym postanowienie o zabezpieczeniu nie podlega wykonaniu w trybie art. 195a § 1 kkw, tak, więc organ podatkowy nie jest właściwy do jego wykonania.

Od powyższego postanowienia zażalenie wniosła Prokuratura Okręgowa wnosząc o jego uchylenie i orzeczenie, co do istoty sprawy.

W uzasadnieniu wskazano, iż przepisy nie przewidują wskazania innej podstawy prawnej niż wskazana w wniosku o jego wykonanie.

W uzasadnieniu prokurator wskazał, iż art. 195a § 1 kkw stanowi przepis szczególny w stosunku do art. 179 § 2 kks w zw. z art. 180 kks i art. 27 kkw.

Wprowadzenie natomiast art. 195a § 1 kkw jest rozszerzeniem katalogu spraw, w których prokurator może zlecić organowi podatkowemu wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu.

Zdaniem prokuratora do dnia 3.07.2003 roku organ podatkowy rnógł wykonywać postanowienia o zabezpieczeniu w sytuacjach określonych w art. 180 kks, natomiast wykluczone było wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu zarówno przepadku korzyści majątkowej i grzywny czy też innych świadczeń, o jakich mowa w art, 195a § 1 kkw.

Zasadą natomiast jest wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu przez organy podatkowe w zakresie określonym w art. 180 kks.

W niniejszej sprawie postanowienie o zabezpieczeniu obejmuje wyłącznie grożący podejrzanemu o przestępstwo skarbowe opisane w art. 54 kks przepadek uzyskanej korzyści majątkowej.

Tak, więc wykonanie zabezpieczenia należy do organu podatkowego zgodnie z art. 27 kkw.

Na skutek wniesionego zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej postanowieniem z dnia [...].06.2007 roku w sprawie [...] utrzymał w mocy wydane postanowienie.

Organ podatkowy II instancji wskazał podobnie jak organ podatkowy l instancji na art. 195a kkw uzasadniając, iż wobec tego, iż zabezpieczeniu podlegać ma tyko przepadek korzyści majątkowej, to nie wyczerpuje przesłanek określonych w powyższym przepisie.

W odpowiedzi na zarzuty organ podatkowy wskazał, iż art. 27 kkw nie kreuje generalnego obowiązku dla organów podatkowy, co do wykonania każdego postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym.

Nadto wskazał, iż postanowienie o zabezpieczeniu jak to wskazuje jego treść została wydana w oparciu o art. 291, art 292 i art. 293 § 1 kpk.

Natomiast stosownie do art. 292 § 1 kpk zabezpieczenie następuje w sposób wskazany w kpc, co przesądza o tym, który organ jest właściwy do wykonania postanowienia, a jest nim komornik.

Od powyższego postanowienia skargę złożył Prokurator Okręgowy wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia i postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia [...].04.2007 roku.

W uzasadnieniu prokurator zarzucił:

-obrazę przepisu art. 179 § 2 kks poprzez jego błędne niezastosowanie w sprawie,

-obrazę art. 292 kpk poprzez jego błędną interpretację,

-obrazę art. 157 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i art. 195a kkw poprzez ich błędne zastosowanie w sprawie.

Dla rozstrzygnięcia sprawy znaczenie ma przepis art. 179 § 2 kks, bowiem to on stanowi, iż organem wykonującym zabezpieczenie majątkowe w sprawach o przestępstwa skarbowe jest urząd skarbowy, chyba, że kodeks stanowi inaczej.

Organ podatkowy natomiast nie zalicza się do grupy wyjątków od wskazanej w przepisie art. 179 § 2 kks zasady.

Postanowienie o zabezpieczeniu wskazywał, iż podejrzany S.H. jest podejrzany o dokonanie przestępstwa skarbowego.

Nadto prokurator wskazał, iż interpretacja art. 292 kpk dokonana przez organ podatkowy jest niewłaściwa, bowiem przepis ten nie wskazuje kompetencji organów i nie jest on skierowany do organu egzekucyjnego i stanowi generalne odesłanie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego, w szczególności art. 747 kpc.

Nadto art. 292 § 2 kpk jest przepisem szczególnym do art. 292 § 1 kpk i nie odsyła do kpc, natomiast reguluje w sposób odmienny sposoby zabezpieczenia, co znajduje potwierdzenie w wyrokach Wojewódzkich Sądów Administracyjnych.

W odpowiedzi na skargę organ podatkowy wniósł o jej oddalenie.

Organ w uzasadnieniu wskazał, iż art. 179 kks nie przesądza jednoznacznie, że organ skarbowy jest wykonawcą w wszystkich sprawach o przestępstwa skarbowe.

Wskazał na art. 189 kks, z którego wynika, iż do wykonania środka karnego ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów lub środka karnego ściągnięcia równowartości pieniężnej stosuje się odpowiednio art. 179 § 1 kks oraz art. 27,44, 195a itd. kkw.

Organ wskazał, iż wobec zastosowania, art. 195a kkw, prokurator zlecając wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu przesądza, że będzie ono wykonywane w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji..

W takim wypadku prokurator winien wystąpić z stosownym wnioskiem zgodnie z art. 155a § 1 kkw, do którego winno być dołączone zarządzenie zabezpieczenia zawierające elementy określone w art. 156 § 1 kkw.

Prokurator wskazał jedynie w zarządzeniu o zabezpieczeniu, iż zabezpieczeniu podlega przepadek korzyści majątkowej, tym samym nie dopełniając przesłanek określonych w art. 195a kkw.

Przytaczając natomiast w postanowieniu art. 291, 292 i art.. 293 § 1 kpk prokurator przesądził, iż zabezpieczenie zostanie dokonane zgodnie z przepisami kpc, natomiast egzekucje na podstawie tych przepisów prowadzi komornik.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Skarga zdaniem Sądu jest uzasadniona.

Przedmiotem skargi, a zarazem przedmiotem rozbieżności stanowisk między skarżącym a organem jest kwestia oceny, co do organu właściwego do wykonania obowiązku określonego w postanowieniu o zabezpieczeniu.

Organ podatkowy odwołał się w swojej argumentacji do brzmienia art. 195a kkw. w zw. z art. 189 kks, uznając, iż tylko na jego podstawie jest możliwe wykonanie zabezpieczenia przez organ podatkowy, a nie przez komornika sądowego.

Nie ulega wątpliwości, co również nie było przedmiotem rozbieżności między skarżącym a organem, iż podejrzanemu S.H. zarzuca się czyn określony w art. 54 § 1 kks.

W związku z tym, zdaniem organu, iż znajduje on zastosowanie tylko w przypadku, gdy zabezpieczono grożący przepadek jak i grzywnę, obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, świadczenie pieniężne lub nawiązkę.

Tak, więc nie ma on zastosowania w niniejszej sprawie, bowiem zabezpieczono tylko grożący podejrzanemu przepadek, a tym samym organ podatkowy nie ma obowiązku wykonana postanowienia o zabezpieczeniu.

Zdaniem Sądu zgodnie z art. 178 § 1 kks do wykonywania orzeczeń w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu karnego wykonawczego, jeżeli przepisy kodeksu karnego skarbowego nie stanowią inaczej.

Zgodnie natomiast z art. 1 § 1 kkw wykonywanie orzeczeń w postępowaniu karnym, w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe i w postępowaniu w sprawach o wykroczenia oraz kar porządkowych i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności odbywa się według przepisów kodeksu karnego wykonawczego, a zgodnie z art. 2 pkt. 8 kkw organami postępowania wykonawczego sąd m.in. urzędy skarbowe.

W rozdziale XII kkw określa sposoby wykonania poszczególnych środków karnych jak i również organ, który rna daną karę wykonać m.in. pozbawienia praw publicznych.

W oddziale 3 tego rozdziału określony jest sposób wykonania środka karnego przepadku i nawiązki, w oddziale 4 wykonanie środka naprawienia szkody, zadośćuczynienia, nawiązki i świadczenia pieniężne, a także organy zobowiązane do wykonania tych środków.

Wykonanie środków karnych określonych w oddziale 3 powierzono urzędowi skarbowemu na podstawie przepisów o egzekucji w administracji, a w oddziale 4 samemu pokrzywdzonemu, czy też innej osobie uprawnionej, oraz określono, iż egzekucja jest prowadzona na podstawie przepisów kpc.

W związku z tym, iż co do środków karnych określonych w oddziale 3 i 4 przewidziano różne podmioty i zastosowanie różnych przepisów, co do wykonania tychże środków, wprowadzono art. 195a kkw który miał wskazać podmiot zobowiązany do wykonania postanowienia o zabezpieczeniu wskazanych środków określonych zarówno w oddziale 3 jak i 4 kkw.

Tak, więc przepis art. 195a kkw znajduje zastosowanie jedynie w ściśle określonych wypadkach, a więc zbiegu zabezpieczenia środków z oddziału 3 i 4 rozdziału XII i to w związku, z art. 178 § 1 kks.

W niniejszej sprawie przedmiotem zabezpieczenia jest tylko grożący podejrzanemu przepadek uzyskanej korzyści majątkowej w związku z podejrzeniem przestępstwa określonego art. 54 § 1 kks.

Jak wskazano wyżej zgodnie, z art. 178 § 1 kks do wykonywania orzeczeń w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu karnego wykonawczego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu nie stanowią inaczej.

Natomiast przepisy kks przewidują kilka odrębności w stosunku do kkw m.in. poszerzenie stosowania przy wykonywaniu orzeczeń przepisów o egzekucji administracyjnej, na niektóre środki karne i zabezpieczenie stosowane w sprawach skarbowych określonych w art. 180 kks.

Zgodnie kkw zabezpieczenie, o którym decydują sąd lub prokurator /art. 293 kpk/, wykonywane jest wedle przepisów kpc / art. 25 kkw /, a więc przez komorników sądowych.

Kodeks karny skarbowy reguluje kwestię zabezpieczenia inaczej, bowiem zgodnie z art. 178 § 2 - 4 kks uprawnionymi organami finansowymi do wykonywania zabezpieczenia majątkowego jest tu urząd skarbowy, a przy zabezpieczaniu przepadku przedmiotów lub korzyści, oraz ściągnięciu ich równowartości pieniężnej albo uszczuplonej należności publicznoprawnej, organ ten stosuje przepisy o egzekucji w administracji, a nie normy kpc /art. 180 § 1 kks i art. 27 kkw /.

Tak, więc nie może ulegać wątpliwości, iż zobowiązanym do wykonania postanowienia o zabezpieczeniu grożącego, podejrzanemu o przestępstwo z art. 54 § 1 kks, przepadku uzyskanej korzyści majątkowej jest urząd skarbowy.

Tym samym zarzut skarżącego naruszenia art. 179 § 2 kks, art. 195a kkw okazał się uzasadniony.

Niezasadny jest zdaniem Sądu również pogląd organu, co do tego, że art. 292 § 1 kpk stanowi podstawę do uznania, że administracyjny organ egzekucyjny nie jest właściwy do wykonania tegoż postanowienia o zabezpieczeniu.

Należy wskazać iż kks reguluje odrębnie kwestię zabezpieczenia środka karnego przepadku w art. 131 kks.

Zgodnie z art. 131 § 2 kks w razie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego zabezpieczyć można także środek karny przepadku korzyści majątkowej i ściągnięcia jej równowartości pieniężnej.

Jednocześnie zgodnie z art.131 § 4 kks do zabezpieczenia grożącego środka karnego przepadku korzyści majątkowej i ściągnięcia jej równowartości pieniężnej oraz przepadku przedmiotów i ściągnięcia ich równowartości pieniężnej stosuje się odpowiednio przepis art. 292 § 2 kodeksu postępowania karnego.

Art. 292 § 2 kpk, wymienia jedynie sposoby zabezpieczenia np. zajęcie ruchomości, wierzytelności, ustanowienie zakazu zbywania nieruchomości, nie wskazując na organy obowiązane do wykonania zabezpieczenia ani też przepisów na podstawie, których powyższe zabezpieczenie należy dokonać.

Tak, więc należy stosować art. 178 § 2 -4 kks jako odrębne uregulowanie właściwe tylko kodeksowi karnemu skarbowemu.

Tak, więc zważając na to, iż egzekucję przepadku przedmiotu przestępstwa skarbowego prowadzi urząd skarbowy należy uznać, iż to organ jest właściwy do wykonania postanowienia o zabezpieczeniu w zakresie przepadku przedmiotu przestępstwa.

Z tych też względów zarzut naruszenia art. 292 § 2 kpk w zw. z art. 131 § 4 kks okazał się uzasadniony.

Z tych też względów na podstawie art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c Sąd orzekł jak w sentencji uznając, iż nastąpiło naruszenie przepisów postępowania, w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.