Wyrok z dnia 2007-11-28 sygn. IV SA/Gl 404/07
Numer BOS: 1822784
Data orzeczenia: 2007-11-28
Rodzaj organu orzekającego: Wojewódzki Sąd Administracyjny
Sędziowie: Edyta Żarkiewicz , Stanisław Nitecki , Tadeusz Michalik (sprawozdawca, przewodniczący)
Najważniejsze fragmenty orzeczenia w Standardach:
- Ocena możliwości przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej przy uwzględnieniu składników majątku wnioskodawcy
- Zasada subsydiarności świadczeń z pomocy społecznej
- Wymóg ścisłej interpretacji podstawy odmowy przyznania świadczenia na podstawie art. 12 u.p.s.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki Asesor WSA Edyta Żarkiewicz Protokolant sekretarz sądowy Agnieszka Janecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 listopada 2007r. sprawy ze skargi M. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia [...] r. Nr [...]
Uzasadnienie
Prezydent Miasta K. decyzją z dnia [...] r. Nr [...] wydaną na podstawie art. 3 ust. 3, art. 8 ust. 1, art. 39 oraz art. 106 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) oraz art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego odmówił przyznania M. S. zasiłku celowego na dofinansowanie do kosztów naprawy piecyka gazowego łazienkowego.
W uzasadnieniu decyzji zaznaczył, że M. S. nie wykorzystuje swoich możliwości i uprawnień w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, ponieważ zawarła ugodę z ojcem trojga dzieci przed sądem odnośnie wysokości płaconych przez niego alimentów i wskazana okoliczność stanowi samoistna podstawę odmowy przyznania wnioskowanej pomocy. Z treści tejże ugody wynika, że strona dobrowolnie zgodziła się na obniżenie wysokości płaconych alimentów z kwoty [...] zł miesięcznie na [...] zł. miesięcznie na troje dzieci, co spowodowało znaczne obniżenie wysokości środków finansowych jakimi dysponuje rodzina. Nadto strona nie wykorzystała uprawnienia w postaci skierowania sprawy dotyczącej wymiaru płaconych przez ojca alimentów do rozpatrzenia bezpośredniego przez sąd. W tej sytuacji strona przenosi praktycznie całe utrzymanie rodziny na barki pomocy społecznej.
Odwołanie od tej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. wniosła M. S. W odwołaniu tym zaznaczyła, że organ pomocy społecznej ma obowiązek przyznania świadczenia na dofinansowanie do kosztów naprawy piecyka gazowego łazienkowego. Jej zdaniem organ pierwszej instancji bezprawnie zarzuca wydanie protokołu ugody sądowej z dnia [...] r., ponieważ pozew o zmniejszenie alimentów wniósł ojciec dzieci i Sąd uznał powództwo z uwagi na zmniejszające się sukcesywnie dochody. Ona sama nie zrzekła się dobrowolnie tych alimentów, a organy administracji muszą uznawać wyroki sądów powszechnych. Z uwagi na płacenie alimentów do jej rąk nie wnosiła do komornika o ich egzekucję.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] r. Nr [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu tej decyzji przedstawiło wpierw dotychczasowy przebieg postępowania, a następnie dokonało analizy sytuacji osobistej i dochodowej rodziny strony. Ustalono, że dochód rodziny składającej się ze skarżącej oraz trojga dzieci w [...] r. wynosił [...] zł. i był wyższy od kryterium dochodowego przewidzianego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, który dla tego typu rodziny wynosi [...] zł. Stosownie do postanowień art. 39 ust. 1 i ust. 2 powyższej ustawy zasiłek celowy może być przyznany na zaspokojenie zgłoszonej potrzeby, a wyznacznikiem ustalenia prawa jest sytuacja materialna wnioskodawcy i cel, na który zasiłek jest przyznawany oraz możliwości finansowe organów pomocy społecznej. Zatem przyznanie tej formy pomocy nie jest obligatoryjne nawet wówczas, gdy osoba ubiegająca się o jego przyznanie spełnia wszystkie wymagane przesłanki, a przyznawanie zasiłków celowych należy do zadań własnych gminy o charakterze nieobowiązkowym. Zgodnie z art. 2 ust. 1 przywoływanej ustawy, pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. W rozpatrywanej sprawie odmowa przyznania zasiłku celowego spowodowana została tym, że strona nie wykorzystuje swoich możliwości i uprawnień w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, które wyraża się w tym, że poprzez zawarcie w dniu [...] r. ugody sądowej spowodowała, że zmniejszeniu uległa wysokość alimentów na dzieci z kwoty [...] zł. do [...] zł. Takie zachowanie stanowi samoistna podstawę do odmowy przyznania wnioskowanej pomocy. Strona mogła, bowiem poddać sprawę pod bezpośredni osąd sądu lub skierować sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego, z tego też powodu zdaniem organu odwoławczego, organ pierwszej instancji zasadnie odmówił stronie przyznania wnioskowane świadczenia w postaci zasiłku celowego na dofinansowanie do wydatków na leki. Takie postępowanie mieści się w ramach uznania administracyjnego, a organ odwoławczy nie stwierdził przekroczenia jego granic. Odnosząc się do zamieszczonego w odwołaniu stwierdzenia skarżącej o obowiązku przyznawania świadczeń, organ odwoławczy podkreślił, że organ administracji ma możność (prawo), a nie obowiązek przyznania zasiłku celowego osobom, które zwróciły się ze stosownym wnioskiem. Oznacza to, że strona winna mieć świadomość tego, że nawet w przypadku ubiegania się o zaspokojenie potrzeby zgodnej z celami pomocy społecznej i spełniania wszystkich wymogów przewidzianych w przepisach, potrzeba ta nie musi być przez organ pomocy zaspokojona w części lub całości, ponieważ świadczenie w formie zasiłku celowego nie posiada charakteru publicznego prawa podmiotowego, czyli bezwzględnie należnego, a pomoc społeczna nie jest zobowiązana do zaspokajania wszystkich nawet niezbędnych potrzeb.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na powyższą decyzję wniosła M. S. W skardze tej wystąpiła o uchylenie zaskarżonej decyzji i o przyznanie wnioskowanego świadczenia, zarzucając decyzji, że wydana została w oparciu o błędnie ustalony stan faktyczny i naruszenie prawa materialnego w postaci błędnej interpretacji art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. W motywach skargi podniosła, że ugoda alimentacyjna zawarta została przed Sądem rejonowym w K. w dniu [...] r. Warunki, treść i forma zawartej ugody pozostawały pod kontrolą i przy akceptacji Sądu, nie było to wyłącznie jej ustalenie i ojca dzieci zmierzające do oszukania pomocy społecznej. Sąd wyraził zgodę na obniżenie wysokości alimentów po wnikliwym zbadaniu sytuacji majątkowej, życiowej i finansowej oraz dochodowej zobowiązanego ojca dzieci. W jego przypadku nastąpiło pogorszenie sytuacji majątkowej, ponieważ przebywa na L -4 i nie osiąga dochodu i dopiero teraz ubiega się o świadczenie z ZUS. W tym stanie Sąd nie wyraziłby zgody na utrzymanie fikcji prawnej w postaci utrzymania dotychczasowej wysokości alimentów -postępowanie takie byłoby naruszeniem przepisów kodeksu rodzinnego. Nadto zaznaczyła, że nie widzi przeciwwskazań do wystąpienia z pozwem o podwyższenie alimentów po zmianie sytuacji zobowiązanego, np. kiedy otrzyma rentę inwalidzką. Z tego powodu zarzut nie wykorzystywania własnych możliwości nie jest prawdziwy, ponieważ pominięto bardzo trudną sytuację osobistą, zdrowotną i finansową, w jakiej się znajduje. Jest matką samotnie wychowującą troje [...] dzieci, gdyż wszystkie mają orzeczony [...]. Dzieci pozostają w ciągłym leczeniu, często szpitalnym, przechodzą rehabilitację, a wydatki na leki są ogromne i priorytetowe. Podejmuje wielkie wysiłki dbając o rodzinę i zarzut niewykorzystywania własnych możliwości jest dla niej bardzo bolesny.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wniosło o jej oddalenie i przywołało analogiczną argumentację do tej, jaką zamieściło w uzasadnieniu swojej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje;
Skarga zasługuje na uwzględnienie.
Kontrola legalności zaskarżonej decyzji przeprowadzona w oparciu o postanowienia art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( Dz. U. Nr 153, poz.1269) wykazała, że zaskarżona decyzja nie odpowiada wymogom prawa. Stosownie do postanowień art. 134 § 1 ustawy z .dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 wyżej wymienionej ustawy sąd administracyjny uwzględniając skargę uchyla decyzję w całości lub w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy albo naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy .
Na wstępie przyjdzie zauważyć, że skarga zasługiwała na uwzględnienie, jednakże z innych powodów niż podała to skarżąca w swojej skardze. Należy przypomnieć organom administracji obu instancji, że podjęcie decyzji jest możliwe dopiero po wypełnieniu wymogów wynikających z postanowień art. 7 oraz art. 77 Kodeksu postępowania administracyjnego, a zatem po wyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności mających znaczenie dla sprawy. W rozpatrywanej sprawie organy administracji, a zwłaszcza organ pierwszej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe i pozornie postępowanie to jest pełne i wyczerpujące, jak również zawierające wszystkie prawem przewidziane elementy takie jak wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia. Jednakże bliższa analiza materiału dowodowego w sprawie pozwala uznać, że jest on niepełny i w takim stanie, który uniemożliwia podjęcie obiektywnego rozstrzygnięcia. W pierwszej kolejności przyjdzie stwierdzić, że w oparciu o przedłożone przez organ odwoławczy akta administracyjne nie można ustalić precyzyjnie zakresu żądania skarżącej. M. S. wnioskiem z dnia [...] r. wystąpiła do organu pierwszej instancji o przyznanie w trybie pilnym zasiłku celowego na dofinansowanie do kosztów naprawy piecyka gazowego łazienkowego.
Wskazany organ przeprowadził przewidziany prawem wywiad środowiskowy i do tego ograniczył prowadzone przez siebie postępowanie dowodowe. Z wniosku strony jak również z treści wywiadu środowiskowego nie wynika, jakie w rzeczywistości jest żądanie strony. Otóż w aktach tych brak jest podania, o jaką kwotę chodzi., zarówno strona okoliczności tej nie sprecyzowała jednoznacznie w swoim wniosku, jak również organ pierwszej instancji tego nie dokonał w trakcie prowadzonego postępowania. Co prawda w aktach sprawy znajdują się dwa dokumenty, a o to zaświadczenie Firmy Usługowo – handlowej "A" wskazujące , iż koszty wymiany rury spalinowej, kolanka i robocizny wyniosą [...] zł, oraz drugi dokument wystawiony z przez Autoryzowany Serwis B – T. L. z którego wynika, iż "całkowity koszt naprawy termy" wyniesie [...] zł. Zważając jednak na fakt, iż oba dokumenty dotyczą tego samego urządzenia, a wystawione zostały przez dwie różne firmy, a jedna z firm (Autoryzowany Serwis B – T. L. ) wręcz wskazuje na "całkowity koszt naprawy", to nie sposób ustalić, o jaką kwotę pomocy chodzi. Czy o kwotę [...] zł, czy też o kwotę [...] zł, a może o łączna kwotę [...] zł. Nadto w aktach tych brak jest działań ze strony organu zmierzających do wyjaśnienia, tego czy zgłoszona potrzeba jest możliwa do zaspokojenia w ramach własnych możliwości skarżącej. Organ odwoławczy w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia na te okoliczności nie zwrócił uwagi, skupiając się na innych aspektach sprawy. Zatem przyjdzie stwierdzić, że organy administracji podjęły rozstrzygnięcie bez należytego wyjaśnienia wszystkich istotny okoliczności mających wpływ na jego treść.
Dodatkowo przyjdzie podnieść, że w oparciu o przedłożone akta Sąd nie jest w stanie dokonać jakiejkolwiek kontroli sytuacji osobistej i majątkowej rodziny strony. W aktach tych znajduje się wywiad środowiskowy, jednakże jest to aktualizacja dużego wywiadu środowiskowego. O ile organ pierwszej instancji dysponuje tym pełnym wywiadem środowiskowym, a pracownik socjalny zna w znakomity sposób sytuację rodzinną skarżącej, to takiej wiedzy nie posiada już organ wyższego stopnia, a tym bardziej Sąd. W oparciu o przedłożone akta nie można ustalić, w jakim wieku są dzieci wychowywane przez skarżącą, jakie jest jej mieszkanie, na co one chorują i wiele innych aspektów mających wpływ na podjęcie rozstrzygnięcia.
Nadto w aktach tych brak jest jakiejkolwiek informacji, czy wskazania, jaka jest prowadzona praca socjalna z tą rodziną i jakie są przyznawane świadczenia rodzinie, jak również, które potrzeby są zaspokajane przez pomoc społeczną. Brak tych informacji uniemożliwia kontrolę realizacji podstawowego celu pomocy społecznej, a mianowicie na Ile pomoc społeczna umożliwia życie rodzinie skarżącej w warunkach odpowiadających godności człowieka oraz jaką funkcję w ramach realizowanej polityce świadczeń w stosunku do rodziny miałoby pełnić to świadczenie o przyznanie, którego skarżąca się ubiegała. Zatem wyczerpane zostały przesłanki uwzględnienia skargi przewidziane treścią art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy.
Kolejnym aspektem rozpatrywanej sprawy, który musi zostać podjęty, to ustalenie, o jaką formę świadczenia występuje skarżąca i jaką ta forma świadczenia pełni funkcję. Jak zostało to zaznaczone, wniosek skarżącej jest z [...] r., zatem stosownie do postanowień art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej dochód rodziny należy brać pod uwagę z miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku, czyli w niniejszej sprawie byłby to [...] r., jednakże z uwagi na ugodę, która została zawarta w dniu [...] r., mocą której obniżeniu uległa wysokość otrzymywanych alimentów, będzie to dochód utracony, a tym samym należy uwzględnić dochód z [...] r. W tym miejscu przyjdzie zauważyć, że o ile organ pierwszej instancji nie zamieścił w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia takich rozważań, to przeprowadził je w trakcie postępowania wyjaśniającego, natomiast organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Jednakże oba organy nie wyjaśniły motywów, jakimi kierowały się biorąc pod uwagę dochód z [...] r. W miesiącu tym dochód rodziny skarżącej wyniósł [...] zł. i był wyższy od kryterium dochodowego wynoszącego dla tego typu rodziny, jaką stanowi rodzina skarżącej [...] zł. Zatem skarżąca nie spełnia wymogów do otrzymania zasiłku celowego przewidzianego treścią art. 39 ustawy o pomocy społecznej. Natomiast organy obu instancji zobligowane były do zbadania, czy w przypadku rodziny skarżącej nie występuje szczególna okoliczności uzasadniająca przyznanie zasiłku celowego specjalnego lub zasiłku celowego zwrotnego. Analiza uzasadnień rozstrzygnięć obu organów administracji wypowiadających się w sprawie pozwala uznać, że takie rozważania nie były prowadzone, natomiast oba organy skupiły się na kwestii niewykorzystywania własnych możliwości przez skarżącą. Takie postępowanie nie jest prawidłowe, ponieważ o występowaniu przesłanek uzasadniających odmowę przyznania świadczenia można mówić dopiero wówczas, gdy wykaże się, że osoba czy rodzina ubiegająca się o świadczenie spełnia wymogi do otrzymania takiego świadczenia. Zatem rozważania obu organów o niewykorzystywaniu własnych możliwości przez stronę były przedwczesne. Na marginesie należy zauważyć, że od [...] r. sytuacja poszczególnych świadczeń uległa zmianie, otóż zasiłek celowy wbrew twierdzeniom organu odwoławczego jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym przyznawanym w ramach uznania administracyjnego, natomiast zasiłek celowy specjalny jest zadaniem własnym gminy o charakterze nieobowiązkowym i posiada najsłabszą pozycję w śród wszystkich świadczeń (zob. treść art. 17 ust. 1 pkt. 5 oraz art. 17 ust. 2 pkt. 1 ustawy o pomocy społecznej). Natomiast sporna może być pozycja zasiłku celowego przyznawanego pod warunkiem jego zwrotu w części lub całości. Jednakże wziąwszy pod uwagę treść art. 41 pkt 2 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 5 i art. 17 ust. 2 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej należy uznać, że zostanie on zaliczony do zadań własnych gminy o charakterze nieobowiązkowym.
Jak zostało to podniesione powyżej organy administracji skupiły się na rozważaniach poświęconych niewykorzystywaniu przez skarżącą swoich możliwości, ponieważ wyraziła zgodę na obniżenie wysokości przysługujących jej dzieciom alimentów od ojca dzieci. Przystępując do analizy wskazanego zagadnienia przyjdzie zauważyć, że alimenty przysługujące dzieciom skarżącej są ich dochodem, a skarżąca jest ich przedstawicielem ustawowym uprawnionym do ich pobierania i wydatkowania na zaspokojenie niezbędnych potrzeb. Środki te zaliczane są do dochodów rodziny i mają znaczenie przy badaniu spełniania wymogów formalnych do otrzymania świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej. Skarżąca w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji jak również w skardze do tutejszego Sądu podnosi, że ustalenie nowej wysokości płaconych przez ojca dzieci alimentów dokonało się pod nadzorem Sądu Rejonowego w K., który zatwierdzał zawartą ugodę, przy czym odbyło się to po dokonaniu analizy sytuacji osobistej i zdrowotnej oraz możliwości finansowych ojca dzieci. Przedstawiona przez skarżącą argumentacja ma swoje uzasadnienie, jednakże należy zwrócić uwagę na następującą okoliczność. Otóż, z treści skargi wynika, że skarżąca przywiązuje większą wagę do uwzględnienia trudnej sytuacji, w jakiej znajduje się ojciec dzieci, niż dbanie o interesy finansowe samych dzieci. To, że ojciec dzieci posiada uprawnienie do wystąpienia z pozwem do sądu powszechnego o obniżenie płaconych alimentów z uwagi na trudną sytuację osobistą i finansową, nie powinno skłaniać matki dzieci zajmującej się ich samodzielnym wychowywaniem do uwzględnienia w drodze ugody takiej prośby. Wręcz przeciwnie winna podejmować ona wszelkie możliwe działania zmierzające do tego, aby wysokość otrzymywanych alimentów była możliwie najwyższa, a los ojca dzieci, który nie zajmuje się ich wychowywaniem, nie powinien jej interesować. Nadto należy zwrócić uwagę na fakt, że jeżeli ojciec dzieci nie będzie płacił zasądzonych alimentów to wówczas, dla osoby uprawnionej otworzy się możliwość domagania się przyznania zaliczki alimentacyjnej. W świetle przedstawionych rozważań należy zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez organy administracji, że zawarcie ugody mocą, której obniżeniu ulegnie wysokość alimentów otrzymywanych na dzieci jest formą niewykorzystywania własnych możliwości i uprawnień w przezwyciężaniu trudnej sytuacji życiowej. W tym miejscu przyjdzie zauważyć, że organ pierwszej instancji jako samoistna przesłankę odmowy przyznania świadczenia podał niewykorzystywanie swoich możliwości, a organ odwoławczy podzielił jego stanowisko. Przedstawiona argumentacja nie znajduje umocowania w przepisach ustawy o pomocy społecznej, ponieważ ustawa ta wart. 11 i art. 12 wymienia przesłanki, których wystąpienie upoważnia organ administracji do wydania decyzji na niekorzyść strony. Przepisów tych z uwagi na ich represyjny charakter nie można interpretować rozszerzająco , co oznacza, że przywołana przez organy administracji przesłanka nie może stanowi samodzielnej przesłanki odmowy przyznania świadczenia z pomocy społecznej, a postanowień art. 2 ust. 1 nie można uznawać za samoistną przesłankę odmowy przyznania świadczenia, lecz należy ją łączyć z jedną z wymienionych w art. 11 lub art. 12.
Sytuacja występująca w rozpatrywanej sprawie wyczerpuje znamiona odmowy przyznania świadczenia przewidziane art. 11 ust. 1 tej ustawy, a mianowicie marnotrawstwo własnych zasobów materialnych. Nadto należy zwrócić uwagę na fakt, że w podstawie prawnej swojego rozstrzygnięcia organ pierwszej instancji przywołał jedynie treść art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, obok innych przepisów, jednakże nie odwołał się do postanowień art. 11 ust. 1 tej ustawy. W konsekwencji należy przyjąć, że wyczerpana została przesłanka przewidziana treścią art. 145 § 1 pkt. 1 lit. "a" ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uzasadniająca uwzględnienie wniesionej skargi z powodu naruszenia przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy.
Na tej części rozważań można stwierdzić, że takie postępowanie, jakie zaprezentowała skarżąca miałoby sens i byłoby racjonalne jedynie wówczas, gdyby wspólnie z ojcem dzieci je wychowywała, jednakże przedłożone akta nie dają w tym zakresie odpowiedzi.
Ostatnim zagadnieniem wymagającym odniesienia się Sądu jest postawa skarżącej w ramach prowadzonego postępowania administracyjnego. Treść pism skarżącej kierowanych do organów administracji wskazuje na to, iż skarżąca uczyniła sobie z pomocy społecznej stałe źródło utrzymania i traktuje przyznanie świadczenia jako obowiązek ciążący na tych organach. Przyjdzie zwrócić uwagę skarżącej, że uwzględniając jej trudną sytuację życiową wynikającą z faktu wychowywania trojga [...] dzieci musi mieć świadomość tego, że państwo i jego instytucje mogą przyjść jej z różnorodną formą wsparcia w tym również finansowego, jednakże to na niej ciąży podstawowy obowiązek podjęcia działań zmierzających do przezwyciężenia tej trudnej sytuacji, w której się znajduje, pracownik socjalny oraz służby społeczne powinny podając działania i wysiłki umożliwiające skarżącej opuszczenie sfery pomocy społecznej. Zatem stwierdzenia skarżącej o obowiązku ciążącym na organach pomocy społecznej w zaspokajaniu jej potrzeb nie znajdują umocowania w przepisach prawa. Państwo i jego instytucje mogą wspomóc, a nie mogą stanowić wyłącznego źródła utrzymania.
Konsekwencją niniejszego wyroku jest powrót sprawy do rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. Organ ten, kierując się naprowadzonymi, a zamieszczonymi w niniejszym wyroku wywodami, winien przeprowadzić postępowanie dowodowe, a następnie podjąć rozstrzygnięcie w sprawie, stosownie do uzyskanego materiału dowodowego.
Z uwagi na fakt, że mocą zaskarżonej decyzji odmówiono przyznania świadczenia pomocowego Sąd nie orzekał o jej wykonalności.
Wobec powyższego na podstawie art. 145 § 1 pkt. 1 lit. "a" i "c" ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylono zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ja decyzję organu pierwszej instancji.
Treść orzeczenia pochodzi z Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych (nsa.gov.pl).