Uchwała z dnia 1974-09-12 sygn. III CZP 54/74

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 54/74

Uchwała z dnia 12 września 1974 r.

Przewodniczący: sędzia J. Ignatowicz (sprawozdawca). Sędziowie: R. Czarnecki, F. Wesely.

Sąd Najwyższy, w sprawie z powództwa Zofii P. przeciwko Genowefie S., Stanisławie K. i Kazimierzowi K. o ochronę posiadania, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym następującego zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Krakowie postanowieniem z dnia 3 maja 1974 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy wzniesienie budowy na działce gruntu będącej w posiadaniu innej osoby wyłącza roszczenie posesoryjne tej osoby w terminie przewidzianym w art. 344 § 2 k.c. w razie wystąpienia z takim powództwem po upływie terminu przewidzianego w art. 347 § 2 k.p.c.?",

uchwalił:

W wypadku wznoszenia budynku częściowo na nieruchomości budującego, a częściowo na nieruchomości sąsiedniej posiadaczowi nieruchomości sąsiedniej przysługuje co do robót podjętych na tej nieruchomości roszczenie posesoryjne przewidziane w art. 344 k.c.

Uzasadnienie

Kodeks cywilny przewiduje dwie kategorie roszczeń służących ochronie posiadania, a więc kwalifikujących się jako roszczenia posesoryjne: roszczenia podstawowe o ochronę naruszonego posiadania (art. 344 k.c.) oraz roszczenia szczególne o wstrzymanie budowy (art. 347 k.c.). Pierwsza kategoria roszczeń przysługuje w wypadku naruszenia mającego charakter bądź pozbawienia, bądź tylko zakłócenia tego władztwa, a więc w wypadku fizycznej ingerencji w sferę cudzego posiadania. Druga kategoria przysługuje w sytuacji, gdy na gruncie sąsiadującym z gruntem posiadacza prowadzona jest budowa, która mogłaby naruszyć jego posiadanie albo grozić wyrządzeniem mu szkody (por. orz. SN z dnia 13.XI.1970 r. III CZP 75/70).

W szczególnej sytuacji, gdy budynek jest wznoszony częściowo na nieruchomości budującego, a częściowo na nieruchomości sąsiedniej, działanie budującego może wypełniać hipotezy obydwu wymienionych wyżej przepisów. W szczególności dopóty, dopóki roboty są prowadzone tylko na nieruchomości budującego, dla posiadacza nieruchomości sąsiedniej może powstać tylko roszczenie o wstrzymanie budowy (oczywiście, jeśli spełnione są przesłanki określone w art. 347 k.c.). Z chwilą jednak , gdy roboty zostają rozszerzone na grunt sąsiedni, posiadanie tego gruntu zostaje bezpośrednio naruszone. Te czynności wypełniają - zgodnie z tym, co wyżej powiedziano - ustawowy stan faktyczny art. 344 k.c., a więc rodzą roszczenie o ochronę naruszonego posiadania. Okoliczność, że budowa jest prowadzona także na gruncie budującego, nie przeczy temu, gdyż nie niweczy faktu naruszenia posiadania.

Rzecz oczywista, że roszczenie o przywrócenie posiadania, powstałe w ostatnio opisanych okolicznościach na podstawie art. 344 k.c., może dotyczyć tylko robót podjętych na gruncie sąsiednim.

Z tych względów należało na pytanie przytoczone we wstępnej części niniejszej uchwały odpowiedzieć jak w jej sentencji.

OSNC 1975 r., Nr 5, poz. 79