Uchwała z dnia 1974-04-18 sygn. III CZP 20/74

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 20/74

Uchwała z dnia 18 kwietnia 1974 r.

Przewodniczący: sędzia J. Ignatowicz. Sędziowie: W. Bryl (sprawozdawca), K. Olejniczak.

Sąd Najwyższy, w sprawie z powództwa Józefa C. przeciwko Władysławowi i Wiesławie małżonkom K. o zaległy czynsz mieszkalny, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym następującego zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Lublinie postanowieniem z dnia 30 grudnia 1973 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z lokalu mieszkalnego po prawomocnym orzeczeniu eksmisji na podstawie art. 16 prawa lokalowego może być traktowane jako roszczenie okresowe, do którego stosuje się trzyletni termin przedawnienia?",

udzielił następującej odpowiedzi:

Należność za korzystanie z lokalu przypadająca za okres po wygaśnięciu stosunku najmu nie stanowi świadczenia okresowego w rozumieniu art. 118 k.c.

Uzasadnienie

Wymienione na wstępie zagadnienie prawne wyłoniło się na tle następującego stanu faktycznego: Strony w pewnym okresie łączyła umowa najmu mieszkania. Z uwagi na to, że pozwani nie płacili czynszu, powód uzyskał przeciwko pozwanym wyrok eksmisyjny, który dotychczas nie został wykonany. Pozwani nadal zajmują dotychczasowe mieszkanie i nie płacą czynszu.

Powód żądał więc zasądzenia od pozwanych zaległego czynszu za okres 44 miesięcy wstecz na dotychczasowych zasadach.

Sąd Powiatowy uwzględnił powództwo za okres 36 miesięcy, a w pozostałej części powództwo oddalił, przyjmując, że roszczenie powoda jest roszczeniem okresowym i uległo, jeśli chodzi o okres przekraczający 3 lata, przedawnieniu.

W rewizji od wyroku Sądu Powiatowego w części oddalającej powództwo powód podniósł, że wobec orzeczenia eksmisji pozwanych z zajmowanego lokalu umowa najmu wygasła. Świadczenie więc strony pozwanej nie jest świadczeniem okresowym i do roszczenia powoda nie może mieć zastosowania 3-letni okres przedawnienia, lecz okres 10-letni. Wątpliwości, jakie nasunęły się Sądowi Wojewódzkiemu na tle przytoczonego stanu faktycznego, należy sprowadzić w istocie do pytania, czy należność za korzystanie z lokalu mieszkalnego po wygaśnięciu najmu jest świadczeniem okresowym w rozumieniu art. 118 k.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Problemem, jakiemu przedawnieniu ulega roszczenie właściciela z tytułu bezumownego korzystania z jego nieruchomości, zajmował się Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 17.VI.1957 r. 2 CR 202/56 (OSN 1959, poz. 11), przytoczonym zresztą przez Sąd Wojewódzki. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że należności za używanie bezumowne nie dzieli się na świadczenia okresowe, bo wówczas należność ta byłaby czynszem, a stosunek prawny najmem, gdy tymczasem należność ta jest opłatą jednorazową za cały okres objęty rozliczeniem, oraz że z braku przepisów szczególnych, skracających termin przedawnienia, do przedawnienia takich roszczeń należy stosować postanowienia art. 105 p.o.p.c. z zastrzeżeniami wynikającymi z art. XIX przep. wprow. p.o.p.c. Przytoczony pogląd Sądu Najwyższego został wypowiedziany pod rządem przepisów obowiązujących przed wejściem w życie kodeksu cywilnego, ale należy go uznać za aktualny również pod rządem przepisów tego kodeksu, co podkreślił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24.X.1972 r. III CZP 70/72 (OSNCP 1973, poz. 102). Artykuł 118 k.c., przewidujący 3-letni okres przedawnienia dla roszczeń okresowych, ma na uwadze świadczenia okresowe z tytułu ustawowego lub umownego. W wypadku zaś wygaśnięcia umowy najmu - najem przestaje istnieć, a korzystający nadal z cudzej rzeczy, której mimo obowiązku nie zwraca właścicielowi, powinien płacić mu wynagrodzenie z tytułu tzw. bezumownego korzystania z cudzej rzeczy.

Wynagrodzenie to, z przyczyn wyżej wskazanych, należy uznać za należność jednorazową za cały okres korzystania. Z żadnego bowiem przepisu ustawy nie wynika, aby należność ta była uważana za świadczenie okresowe.

Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy udzielił na powyższe pytanie odpowiedzi o treści objętej sentencją uchwały.

OSNC 1974 r., 12, poz. 208