Wyrok z dnia 2008-05-30 sygn. II SA/Go 181/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marzenna Linska – Wawrzon (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Aleksandra Wieczorek Sędzia WSA Ireneusz Fornalik Protokolant sekr. sąd. Monika Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 maja 2008 r. sprawy ze skargi [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.

Uzasadnienie

Decyzją [...] działający z upoważnienia Prezydenta Miasta Z. Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Z. powołując się na przepis art. 7 pkt 5, art. 39 ust. 1 i 2 , art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1, 3 i 4, art. 8 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 2, art. 108 ust. 1 w związku z art. 106 ust. 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) i § 1 pkt 1 litera ,,a" rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie zweryfikowania kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. Nr 135, poz. 950) oraz art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego, odmówił przyznania D. B. zasiłku celowego umożliwiającego stawienie się w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gorzowie Wlkp. w dniach 31 stycznia 2008 r., 7 lutego 2008 r. i 14 lutego 2008 r.

W uzasadnieniu organ l instancji wskazał, iż D. B. pismem z dnia 3 grudnia 2007 r. wniosła o przyznanie zasiłku celowego na różne potrzeby, w tym m.in. w pkt 6 na pokrycie kosztów stawiania się na rozprawy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gorzowie Wlkp. w łącznej kwocie 300 zł. W dniu 28 grudnia 2007 r. D. B. złożyła do organu pismo określając je jako załącznik do pisma z dnia 3 grudnia 2007 r., zawierające wskazanie dat rozpraw: 31 stycznia, 7 lutego i 17 lutego 2008 r. Organ podał w uzasadnieniu, iż potrzeby wymienione w podaniu z dnia 3 grudnia 2007 r. w tym w pkt 6 zostały rozstrzygnięte decyzją [...]. Natomiast pismo z dnia 28 grudnia 2007 r. potraktowane zostało przez organ jako załącznik do wniosku z dnia 3 grudnia 2007 r. Organ l instancji powołał się w uzasadnieniu do decyzji na dokonane w toku przeprowadzonego postępowania ustalenia wskazujące, że D. B. jest osobą samotnie gospodarującą, której źródło utrzymania stanowią świadczenia przyznane z tytułu zaliczenia do osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym t.j. zasiłek pielęgnacyjny oraz zasiłek stały w łącznej kwocie 477 zł. Tym samym D. B. spełnia kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń pomocy społecznej i którą to pomocą jest objęta. Organ wskazał, iż decyzją [...] przyznano D. B. od stycznia do czerwca 2008 r. świadczenie pieniężne na zakup żywności w kwocie 600 zł po 100 zł na miesiąc (w/w decyzja zaskarżona została do Samorządowego Kolegium Odwoławczego). Organ l instancji podniósł ponadto, iż D. B. dwukrotnie już przyznany został zasiłek celowy na pokrycie kosztów związanych z jej uczestnictwem w rozprawach w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gorzowie Wlkp. (lipiec 2006 i lipiec 2007 r.), jednakże mimo pobrania zasiłku D. B. w rozprawach nie uczestniczyła. Organ l instancji podkreślił, iż przedstawione zawiadomienia o rozprawach w WSA wskazują jednoznacznie, iż stawiennictwo na rozprawę jest nieobowiązkowe, a niestawiennictwo nie wstrzymuje rozpoznania sprawy, ponadto strona może przed zamknięciem rozprawy zgłosić wniosek z żądaniem zwrotu kosztów. Zdaniem organu l instancji istnieją więc możliwości uczestnictwa w rozprawach i otrzymania zwrotu poniesionych wydatków, należy jednak wykorzystać wskazane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny uprawnienie składając o to stosowny wniosek.

Organ w uzasadnieniu powołując się na treść art. 2 ustawy o pomocy społecznej podkreślił, iż pomocy społecznej udziela się, gdy osoba zgłasza trudności, których nie jest w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia zasoby i możliwości. Tymczasem treść zawiadomień przedłożonych przez D. B. dowodzi, iż są inne źródła pozwalające uniknąć kosztów dojazdu na rozprawę. W ocenie organu l instancji nie pozostało bez znaczenia również, iż podczas przeprowadzonego przez pracownika socjalnego wywiadu stwierdzono, iż D. B. posiada własnościowe trzypokojowe mieszkanie. Zdaniem organu strona posiada własne możliwości kompleksowego rozwiązania swej trudnej sytuacji poprzez dokonanie zamiany w/w mieszkania i uzyskanie z tego tytułu dodatkowych środków finansowych pozwalających na zabezpieczenie jej licznych potrzeb. Jednakże, jak podkreślił organ, D. B. jednoznacznie oświadczyła, iż na zamianę nigdy nie wyrazi zgody. Organ l instancji podkreślił przy tym, iż umiejętności D. B. w zakresie prowadzenia i załatwiania spraw urzędowych, sprawne poruszanie się w obrębie miasta i jego instytucjach powodują, iż byłaby ona w stanie podjąć działania w kierunku zamiany mieszkania, a zyski z podjęcia przez nią starań pozwoliłyby na zaspokojenie potrzeb we własnym zakresie. W ocenie organu odrzucenie przez Danutę B. propozycji rozmowy na temat zawarcia kontraktu socjalnego związanego z zamianą mieszkania proponowanego przez pracownika socjalnego świadczy jednoznacznie o braku chęci do współpracy w rozwiązywaniu

trudnej sytuacji i zgodnie zapisem art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej może skutkować odmową przyznania pomocy społecznej.

Powołując się na treść art. 39 ustawy o pomocy społecznej organ wskazał, iż zasiłek celowy jest formą zmierzającą do zaspokojenia jedynie niezbędnych potrzeb osoby zainteresowanej i może być przyznany w szczególności na pokrycie w części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. W ocenie organu przyznanie kwoty 300 zł na obsługę spraw sądowych, w tym dojazdy i powroty z rozpraw w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gorzowie Wlkp. nie stanowi zabezpieczenia niezbędnej potrzeby bytowej. Organ dodatkowo powołał się na fakt, iż udzielenie pomocy zgodnie z wnioskiem D. B. stałoby w sprzeczności z poczuciem sprawiedliwości społecznej wobec pozostałych osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb życiowych, których dochód jest znacznie niższy od kryterium dochodowego i które nie posiadają możliwości poprawy swojej sytuacji poprzez wykorzystanie posiadanych zasobów, jak wnioskodawczyni. Organ wskazał także, iż przy podjęciu decyzji wzięte zostały pod uwagę zarówno środki jakie zostały zaplanowane w budżecie jednostki na realizację zadań własnych, jak i ilość osób i rodzin, które zgłaszają się o pomoc w formie zasiłków celowych, a wysokość i rodzaj świadczeń wynika z bardzo ograniczonych możliwości finansowych tutejszego ośrodka, co stanowi wyznacznik do racjonalnego gospodarowania nimi i uwzględniania w pierwszej kolejności niezbędnych potrzeb bytowych osób i rodzin, których dochód kształtuje się poniżej kryterium dochodowego.

Od powyższej decyzji oraz trzech innych wydanych przez organ l instancji w tym samym dniu D. B. w dniu 16 stycznia 2008 r. wniosła odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z., wskazując na swoje niezadowolenie z zapadłego rozstrzygnięcia i zarzucając organowi niezałatwienie bardzo ważnych w jej ocenie spraw życiowych. W treści odwołania D. B. wniosła o zmianę decyzji i przyznanie pomocy we wnioskowanym przez nią zakresie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Z. decyzją [...] działając na podstawie art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. t.j. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz .U. t.j. z 2001 r. Nr 79 , póz. 856 ze zm.), art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. t.j. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), z uwzględnieniem art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 3 i 4, art. 7 pkt 5, art. 39 ust. 1 i 2 , art. 106 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) w zw. z § 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie zweryfikowania kryteriów dochodowych oraz kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. Nr 135, poz. 950), utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Uzasadniając swoje stanowisko organ II instancji wskazał, iż zaskarżona decyzja nie narusza przepisów obowiązującego prawa. W ocenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego organ l instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, będące podstawą rozstrzygnięcia. Organ II instancji w całości przychylił się do stanowiska organu l instancji wyrażonego w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, podkreślając, iż przy jej wydaniu organ l instancji nie dopuścił się przekroczenia dozwolonych granic uznania administracyjnego.

Pismem z dnia 19 lutego 2008 r. D. B. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. skargę na powyższą decyzję.

Skarżąca wskazała, iż zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo. Ponadto zgłosiła zastrzeżenia co do składu orzekającego organu II instancji, wnosząc o jego definitywne odsunięcie od orzekania w zakresie jej spraw i zaprzestanie orzekania w oparciu o jeden schemat, w sposób automatyczny i mechaniczny. W treści skargi D. B. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i zasądzenie przez Sąd wnioskowanej pomocy. W ocenie skarżącej zgłoszona potrzeba w zakresie pokrycia kosztów dojazdu do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. na rozprawy dotyczące postępowania z jej skarg, są nie mniej ważne niż "zajęcia pozaszkolne dla dzieci, wyprawki, paczki na Mikołaja, obiady, kolonie" i inne. Zaznaczyła również, że prowadzenie spraw sądowych wiąże się z dużymi wydatkami obejmującymi m. in. opłaty pocztowe, przygotowywanie dokumentów, rozmowy telefoniczne, materiały piśmienne, korzystanie z internetu i programu LEX. Skarżąca stwierdziła, że nie ma środków pozwalających na pokrycie wymienionych kosztów. Ponadto podniosła, że mimo wydania przez Sąd korzystnych dla niej wyroków organ ponownie odmawia przyznania wnioskowanych świadczeń. Według skarżącej wyroki sądowe powinny zatem zawierać kategoryczne nakazy co do załatwienia jej spraw przez organy pomocy społecznej.

W odpowiedzi na skargą Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Z. wniosło o oddalenie skargi, w całości podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. W zakresie pozostałych zarzutów skarżącej, w tym odnoszących się do składu orzekającego Kolegium, organ II instancji wskazał, iż zasady wyznaczania składów orzekających określa regulamin organizacyjny Kolegium, a przy orzekaniu członkowie składów orzekających są niezawiśli i związani wyłącznie przepisami powszechnie obowiązującego prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny nie orzeka o istocie sprawy administracyjnej, czyli nie przyznaje określonych uprawnień, jak i nie odmawia ich przyznania, lecz rozstrzyga o legalności decyzji.

Dokonując na podstawie art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) kontroli zaskarżonej decyzji pod względem jej zgodności z prawem, należało uznać, iż wydana została z naruszeniem przepisów prawa materialnego oraz uchybieniem przepisów proceduralnych, mającym istotny wpływ na wynik sprawy.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji i decyzji pierwszoinstancyjnej stanowił przepis art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), zgodnie z którym w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. W zakresie w/w świadczenia ustawodawca wskazał jedynie przykładowo cele na jakie zasiłek celowy może zostać przyznany (art. 39 ust. 2 ustawy), nie tworząc w tym zakresie katalogu zamkniętego. Podkreślenia wymaga to, iż decyzja wydana na podstawie art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej ma charakter uznaniowy. Oznacza to, że organ nie jest obowiązany, lecz może przyznać określone świadczenie. Innymi słowy, przyznanie zasiłku celowego nie jest obligatoryjne, nawet wówczas, gdy zostaną spełnione wszystkie przesłanki warunkujące udzielenie pomocy.

Działanie organu w ramach uznania administracyjnego wymaga, aby zgodnie z art. 7 kpa załatwienie sprawy odbyło się zgodnie ze słusznym interesem obywatela, o ile nie stoi temu na przeszkodzie interes społeczny i możliwości organu w zakresie

posiadanych uprawnień i środków. Niewątpliwie uznanie administracyjne nie pozwala organowi na dowolność w załatwieniu sprawy, ale nie nakazuje mu spełnienia każdego żądania wnioskodawcy.

Organ pomocy społecznej ma obowiązek oceny hierarchii zgłaszanych potrzeb, które należy rozpoznać z uwzględnieniem rozmiarów środków finansowych pozostających w dyspozycji organu oraz ogólnej liczby osób ubiegających się o przyznanie pomocy. Rzeczą organu jest zatem - poza ustaleniem spełnienia warunków ustawowych - rozważenie czy z uwagi na całokształt okoliczności sprawy zgłaszane potrzeby stanowią niezbędną potrzebę bytową, a następnie ocena czy i w jakim zakresie mogą być one uwzględnione. Ważnym jest, aby wszystkie aspekty badanej sprawy znalazły odzwierciedlenie w uzasadnieniu wydanej decyzji. Na organie administracji rozpoznającym sprawę o zasiłek celowy ciąży obowiązek szczególnej dbałości o dokładne ustalenie stanu faktycznego oraz staranne wyjaśnienie stronie zasadności przesłanek, którymi kierował się przy wydaniu rozstrzygnięcia. Uzasadnienie w tym zakresie powinno stwarzać możliwość kontroli przez stronę, organ wyższego stopnia, a następnie sąd administracyjny prawidłowości toku rozumowania organu wydającego decyzję oraz motywów rozstrzygnięcia.

Wprawdzie w rozpoznawanej sprawie organ l instancji zawarł w decyzji obszerne rozważania faktyczne i prawne, które w całości zaakceptował organ odwoławczy, to jednak zabrakło w decyzjach organów obu instancji argumentacji wykazującej prawidłowość podjętych rozstrzygnięć. W szczególności należy zwrócić uwagę na brak spójności w przedstawianych motywach rozstrzygnięcia. Z jednej bowiem strony organy wskazały szereg okoliczności, które w ich ocenie były podstawą do odmowy przyznania zasiłku na sfinansowanie kosztów dojazdu na rozprawy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym, przy założeniu, że jest to niezbędna potrzeba bytowa w rozumieniu art. 39 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Z drugiej natomiast strony organy obu instancji uznały, że przyznanie środków na pokrycie kosztów dojazdu przez stronę do Sądu nie stanowi zabezpieczenia niezbędnej potrzeby bytowej.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem organów l i II instancji uzasadniających brak podstaw do zaspokojenia zgłoszonej przez skarżącą potrzeby ze środków pomocy społecznej tym, iż obecność na rozprawie nie jest obowiązkowa, a niestawiennictwo nie tamuje rozpoznania sprawy, a także tym iż skarżąca może

sfinansować swój dojazd do Sądu składając wniosek o przyznanie poniesionych kosztów.

Zauważyć należy, że przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) -zwanej dalej ppsa, honorują prawo strony do udziału w rozprawie rozumiane w ten sposób, iż strona nie ma takiego obowiązku, ale ma prawo samodzielnie decydować czy uzna swój udział w rozprawie za potrzebny.

Niewątpliwie prawo strony do udziału w rozprawie jest pochodne od konstytucyjnej zasady prawa do sądu. Zasadniczo instytucją gwarantującą realizację tych praw - dla osób nie mogących ponieść kosztów postępowania sądowego - jest przewidziane w ustawie ppsa prawo pomocy obejmujące zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata lub radcy prawnego. Ponadto w sprawach z zakresu pomocy społecznej stronie przysługuje ustawowe zwolnienie od kosztów sądowych. Przepisy omawianej ustawy nie przewidują jednak wykładania z budżetu sądu administracyjnego kosztów podróży strony do sądu celem stawiennictwa na rozprawę.

Strona może w postępowaniu przed sądem administracyjnym zgłosić wniosek o przyznanie jej zwrotu poniesionych kosztów (w tym kosztów dojazdu do sądu), jednakże koszty te zasądzane są od strony przeciwnej dopiero w wyroku i to jedynie w przypadku uwzględnienia skargi. Możliwość egzekucji kosztów zasądzonych w wyroku zachodzi zatem dopiero w chwili jego uprawomocnienia się. Tym samym wbrew stanowisku organów sąd administracyjny nie finansuje stronom dojazdu na rozprawę, a jedynie zasądza ich zwrot od organu administracji w przypadku orzeczenia korzystnego dla strony skarżącej.

Dokonując wskazanej w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji interpretacji organy zamiennie traktują instytucje pomocy społecznej oraz zwrotu kosztów postępowania, będące w rzeczywistości zupełnie odmiennymi uregulowaniami prawnymi. Brak jest tym samym podstaw do twierdzenia, iż zgłoszenie przed Sądem przez zawiadomioną o rozprawie stronę wniosku o zwrot kosztów stanowi "inne źródło" pozwalające uniknąć kosztów dojazdu na rozprawę, dające podstawę do odmowy przyznania przez organ wnioskowanego świadczenia. Oczywiście strona występująca do organu ze stosownym wnioskiem musi wykazać konkretne okoliczności przemawiające za tym, że jest to jej niezbędna potrzeba bytowa. Podkreślić jednak trzeba, że przewidziane sądowe prawo pomocy, jak i ewentualne świadczenia z pomocy społecznej powinny kompleksowo gwarantować dostępność do sądu tym osobom, które z przyczyn ekonomicznych nie są w stanie pokryć kosztów dochodzenia swych praw przed organami wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących ich bytu. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na orzeczenie Sądu Najwyższego, który wyraził pogląd, że art. 39 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, w kontekście deklarowanej w art. 23 ust. 2 pomocy w załatwianiu spraw urzędowych - dopuszcza możliwość udzielenia zasiłku na pokrycie opłaty podstawowej (sądowej), która nie jest objęta zwolnieniem od kosztów sądowych (por. postanowienie z dnia 23.11.2006r. sygn. IV CZ 89/06 publ. OSNC - ZDA 2008).

Wszystkie te aspekty muszą być uwzględnione przez organ przy badaniu przesłanek warunkujących przyznawanie przedmiotowej pomocy. Istotnym jest jednak, aby sposób przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego był adekwatny do przedmiotu i specyfiki sprawy.

W świetle zawartości akt administracyjnych, w oparciu o które Sąd orzeka, za nieuzasadnione i dowolne uznać należy przyjęte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji ustalenie, iż skarżąca nie stawiła się na rozprawy sądowe mimo przyznania zasiłku celowego w lipcu 2006 roku i lipcu 2007 roku. Wbrew temu co stwierdził organ l instancji w materiale zebranym w aktach administracyjnych wskazana okoliczność nie została udokumentowana.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej w przypadku wykorzystania przyznanych świadczeń w sposób niezgodny z przeznaczeniem może nastąpić odmowa lub ograniczenie ich przyznania. Wymaga to jednak należycie poczynionych ustaleń faktycznych i wszechstronnego wyjaśnienia oraz rozważenia okoliczności sprawy (art. 7, 77, 80 i 107 § 3 kpa), co w rozpatrywanej sprawie nie nastąpiło.

Zdaniem Sądu nie do zaakceptowania jest stanowisko organów, według którego skarżąca posiada możliwości pozwalające na kompleksowe rozwiązanie trudnej sytuacji i zaspokojenie potrzeby zgłoszonej w rozpoznawanej sprawie, poprzez dokonanie zamiany obecnego trzypokojowego mieszkania na mniejsze. Oczywiście organ miał obowiązek ustalenia m. in. czy skarżąca jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową przy wykorzystaniu własnych zasobów majątkowych (art. 12 ustawy o pomocy społecznej). Jednak w niniejszej sprawie, w której wniosek dotyczył tak doraźnej potrzeby jak dojazd do sądu na konkretne

terminy rozpraw, nieuprawnione było odnoszenie się do możliwości majątkowych strony związanych z posiadaniem własnościowego prawa do mieszkania. Za chybione uznać należy także twierdzenie organów, iż propozycja dokonania zamiany mieszkania była propozycją zawarcia kontraktu socjalnego, która została odrzucona przez skarżącą, co skutkuje odmową prawa do świadczeń. Zgodnie z przepisem art. 6 pkt 6 ustawy o pomocy społecznej kontrakt socjalny jest pisemną umową zawieraną przez pracownika socjalnego z osobą ubiegającą się o pomoc, określającą uprawnienia i zobowiązania stron umowy w ramach wspólnie podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodziny. Kontrakt zawierany jest w celu określenia sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej (art. 108 ustawy). Mając to na uwadze brak podstaw do przyjęcia, iż sama propozycja zamiany mieszkania może być uznana za propozycję zawarcia kontraktu socjalnego. Kontrakt musi ustanawiać uprawnienia i zobowiązania obu stron, a nie tylko jednej strony. Skoro więc nie można przyjąć, iż skarżącej rzeczywiście została złożona propozycja zawarcia kontraktu, to tym samym nie mogła nastąpić odmowa przyznania świadczenia na podstawie art. 11 ust. 2 cyt. ustawy.

W ocenie Sądu nie można także przyjąć za wystarczająco uzasadnione twierdzenie organu, iż udzielenie przedmiotowej pomocy stoi w sprzeczności z poczuciem sprawiedliwości społecznej wobec pozostałych osób i rodzin ubiegających się o pomoc na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb życiowych, których dochód jest niższy od kryterium dochodowego i które nie posiadają możliwości poprawy swojej sytuacji poprzez wykorzystanie posiadanych zasobów, tak jak skarżąca. Organ w tym zakresie powołał się jedynie ogólnikowo na wielkość środków zaplanowanych w budżecie jednostki na realizację zadań własnych w 2008 roku, z przeliczeniem na miesiące, nie podając jednocześnie liczby świadczeniobiorców, co dopiero pozwoliłoby ocenić realne możliwości finansowe organu w zakresie zaspokojenia zgłoszonej przez skarżącą potrzeby. Ustalenia te winny znajdować odzwierciedlenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Nie bez znaczenia jest przy tym relacja pomiędzy wielkością budżetu, którym dysponuje organ pomocy społecznej a wysokością wnioskowanych przez skarżącą świadczeń. Organ nie kierując się wyłącznie żądaniem strony co do wypłaty 300 zł miesięcznie jako stałego ryczałtu, powinien poczynić konkretne ustalenia jaki jest koszt dojazdu do Gorzowa Wielkopolskiego z miejsca zamieszkania skarżącej.

Tymczasem w zaskarżonej decyzji takich wyliczeń brakuje, co dowodzi, że sprawa nie została wnikliwie zbadana i oceniona.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż organ administracyjny rozpoznając wniosek skarżącej winien rozważyć możliwość udzielenia wnioskowanego świadczenia poprzez przyznanie na podstawie art. 39 ust. 4 ustawy biletu kredytowanego. Przyznanie pomocy we wskazanej niepieniężnej formie nie wymaga, jak wskazuje treść art. 106 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, wydania decyzji administracyjnej, co wpływa na uproszczenie i przyspieszenie postępowania administracyjnego.

W sprawach z zakresu pomocy społecznej, mających zasadniczo istotne znaczenie dla ochrony praw jednostki konieczne jest rygorystyczne przestrzeganie zasady szybkości i prostoty postępowania. W szczególności dotyczy to takich spraw jak rozpoznawana, w których zgłaszana potrzeba - dojazd na konkretne terminy rozpraw - ma charakter doraźny.

Zaznaczyć również należy, że zgodnie z art. 100 cyt. ustawy w postępowaniu w sprawie świadczeń z pomocy społecznej należy kierować się przede wszystkim dobrem osób korzystających z pomocy społecznej i ochroną ich dóbr osobistych. Wyrazem tego jest m. in. dostosowanie podejmowanych działań proceduralnych do konkretnej sytuacji i osoby z uwzględnieniem jej właściwości osobistych, charakterologicznych i zdrowotnych. Pamiętać należy, że w sprawach z zakresu pomocy społecznej w dużej mierze występować mogą trudności w relacjach z osobą potrzebującą pomocy. Stąd z dużą ostrożnością należy oceniać brak efektywnej współpracy z niektórymi wnioskodawcami. Natomiast formy działań organu muszą być zindywidualizowane i dostosowane do celów pomocy społecznej.

Reasumując wskazać należy, iż kontrola Sądu w przedmiotowej sprawie miała na celu ustalenie, czy organ przy wydaniu decyzji nie przekroczył granic uznania administracyjnego i czy uzasadnił rozstrzygnięcie dostatecznie zindywidualizowanymi przesłankami. Należy podkreślić, iż stwierdzenie powyższego możliwe jest wyłącznie wówczas, gdy organ należycie dokona uzasadnienia podjętej decyzji podając w sposób rzetelny i przejrzysty podstawy i powody rozstrzygnięcia. Obowiązek ten również odnosi się do organu odwoławczego rozpoznającego sprawę merytorycznie w całokształcie.

Odnosząc powyższe spostrzeżenia do rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że decyzja odmawiająca przyznania zasiłku podjęta została z

przekroczeniem granic uznania administracyjnego. Organ odwoławczy nie dostrzegając tego wydał w konsekwencji decyzję, która narusza prawo.

Odnosząc się dla porządku do treści skargi zaznaczyć trzeba, że Sąd nie ma kompetencji by organom administracji nakazać podjęcie konkretnych rozstrzygnięć. Sąd administracyjny sprawując kontrolę działalności administracji publicznej stosuje środki określone w ustawie. W sytuacji, gdy Sąd stwierdzi - jak w rozpoznawanej sprawie - naruszenie prawa materialnego mające wpływ na wynik sprawy oraz naruszenie przepisów postępowania mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy, to w konsekwencji uchyla zaskarżoną decyzję. Zgodnie z art. 153 ppsa ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą organ przy ponownym rozpoznawaniu sprawy.

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji wyroku zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a oraz lit. c ppsa, a także art. 152 ppsa.