Wyrok z dnia 2008-06-20 sygn. I SA/Wa 513/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Gabriela Nowak (spr.) Sędziowie sędzia WSA Maria Tarnowska asesor WSA Mirosław Gdesz Protokolant Marta Maciejkowicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 czerwca 2008 r. sprawy ze skargi A. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] lutego 2008 r. nr [...] w przedmiocie pomocy na usamodzielnienie 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Prezydenta W. z dnia [...] listopada 2007 r., nr [...]; 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] lutego 2008 r. nr [...], po rozpatrzeniu odwołania A. S., od decyzji Dyrektora [...] Centrum Pomocy Rodzinie, działającego z upoważnienia Prezydenta W. Nr [...] z dnia [...] listopada 2007 r., w sprawie odmowy przyznania pani A. S. pomocy pieniężnej na usamodzielnienie - utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W toku postępowania administracyjnego ustalono następujący stan faktyczny:

Dyrektor [...] Centrum Pomocy Rodzinie decyzją Nr [...] z dnia [...] listopada 2007 r. orzekł o odmowie przyznania A. S. pomocy pieniężnej na usamodzielnienie.

W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wskazał, że warunkiem przyznania pomocy jest zobowiązanie się osoby usamodzielnianej do realizacji indywidualnego programu usamodzielniania. Pomoc wypłaca się po zakończeniu nauki, a w uzasadnionych przypadkach starosta może wypłacić pomoc pieniężną na usamodzielnienie w trakcie trwania nauki.

Organ I instancji podniósł, że w dniu 27 grudnia 2000 r. A. S. zobowiązała się do realizacji indywidualnego programu usamodzielniania wychowanka rodziny zastępczej.

Jako pełnoletnia wychowanka rodziny zastępczej A.S. w roku akademickim 2001/2002 rozpoczęła studia w [...] Wyższej Szkole [...] w L. Zakończenie studiów miało nastąpić we wrześniu 2004 r., jednakże A. S. nie obroniła pracy licencjackiej. W październiku 2004 r. skarżąca podjęła naukę w Centrum [...] w L., lecz w dniu 11 marca 2006 r. została skreślona z listy słuchaczy z powodu nie przystąpienia do egzaminu z pracowni kosmetyki.

Organ I instancji wskazał, że z powodu przerwania nauki i odstąpienia od realizacji programu usamodzielnia Prezydent W. decyzją nr [...] z dnia [...] maja 2006 r. uchylił od dnia 1 marca 2006 r. decyzję Starosty Powiatu W. z dnia [...] grudnia 2001 r. dotyczącą przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki.

W dniu 19 czerwca 2006 r. dokonana została modyfikacja programu nauczania.

Skarżąca stwierdziła, że nie planuje do czasu ukończenia dwudziestego piątego roku życia podjąć nauki, obecnie nie uczy się, przebywa w A., gdzie pracuje jako kelnerka oraz wskazała, że w najbliższym czasie zamierza wystąpić z wnioskiem o pomoc na usamodzielnienie, do Polski przyjeżdża sporadycznie.

Skarżąca po powrocie z A. w dniu 12 listopada 2007 r. złożyła wniosek o wypłatę pomocy pieniężnej na usamodzielnienie. Wskazała, że pomoc zobowiązuje się przeznaczyć na poprawę warunków mieszkaniowych oraz uzyskanie dodatkowych kwalifikacji zawodowych.

Wskazała, że w 2006 r. wyjechała do A., jednak wróciła do kraju z powodu ciąży, nie posiada żadnych dochodów. Podniosła, że utrzymuje się z dochodów babci S. S.

Zdaniem organu pierwszej instancji po przerwaniu nauki przez A. S. straciła ona status osoby usamodzielnianej.

S. S. babcia skarżącej działająca w imieniu wnuczki A. S., złożyła odwołanie od decyzji Dyrektora [...] Centrum Pomocy Rodzinie z dnia [...] listopada 2007 r. orzekającej o odmowie przyznania A. S. pomocy pieniężnej na usamodzielnienie.

W uzasadnieniu odwołania podniosła, że nie jest zasadne twierdzenie, że A. S. straciła status osoby usamodzielnianej. Jej wyjazd do A. miał na celu "podszlifowanie" języka i uznała, że o pomoc można wystąpić później, ponieważ nigdzie nie powiedziano, że pomoc taka musi być wypłacona przez 25 rokiem życia.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu odwołania decyzją z dnia [...] lutego 2008 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu organ II instancji wskazał, że zgodnie z art. 88 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej warunkiem uzyskania pomocy mającej na celu jej życiowe usamodzielnienie jest zobowiązanie się osoby usamodzielnianej do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, opracowanego wspólnie z opiekunem usamodzielnienia, zatwierdzonego przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie.

W niniejszej sprawie indywidualny program usamodzielnienia pani A. S. został podpisany dnia 27 grudnia 2000 r.

Organ odwoławczy podniósł, że uchylenie decyzji Nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r., przyznającej A. S. pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki oznacza, że decyzja ta została wyeliminowana z obrotu prawnego, a zatem pozbawiła A. S. świadczenia w postaci pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki.

Organ odwoławczy wskazał, że decyzja Nr [...] z dnia [....] maja 2006 r. uchylająca decyzję Nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r. jest prawomocna, nie złożono od niej odwołania, a więc bezprzedmiotowe jest rozważanie czy A.S. przysługuje pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki.

Skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławcze z dnia [...] lutego 2008 r., nr [...] do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosła A. S.

Wnosiła o uchylenie w całości decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

Podniosła, że organ nie wziął pod uwagę wszystkich okoliczności sprawy.

Zdaniem skarżącej nie utraciła ona statusu osoby usamodzielnianej. Podniosła, że złożyła wniosek o przyznanie pomocy pieniężnej na usamodzielnianie, a uzasadnienie organu odnosi się do odmowy przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę wnosiło o jej oddalenie podtrzymując w całości argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest do zbadania, czy organ administracji orzekając w sprawie nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik postępowania.

Stosownie do art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64, poz. 593), osoba, która osiągnęła pełnoletność w rodzinie zastępczej, zwana "osobą usamodzielnianą", zostaje objęta pomocą mająca na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także pomocą: pieniężną na usamodzielnienie (pkt 1), pieniężną na kontynuację nauki (pkt 2), w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym (pkt 3), w uzyskaniu zatrudnienia (pkt 4) oraz na zagospodarowanie w formie rzeczowej (pkt 5).

Wprawdzie ustawa wprost nie stanowi, kiedy ostatecznie dochodzi do życiowego usamodzielnienia danej osoby i integracji ze środowiskiem, lecz w każdym razie stanowi, że - właśnie poprzez ustalenie pięciu odrębnych form pomocy innych niż praca socjalna - usamodzielnienie ma różne aspekty i następuje pod wieloma względami, z których wszystkie są równie ważne i z których żadnego nie można pominąć.

Przesłankami odnoszącymi się do podopiecznych wszystkich instytucji wymienionych w ust. 1 są: osiągnięcie pełnoletności i zobowiązanie się do realizacji indywidualnego programu usamodzielniania.

Przyznanie pomocy na usamodzielnienie zależy od opracowania i przyjęcia przez osobę zainteresowaną indywidualnego programu usamodzielniania.

Skarżąca przyjęła indywidualny program usamodzielniania w dniu 27 grudnia 2000 r. w zakresie pomocy w uzyskaniu wykształcenia oraz zdobyciu zawodu, pomocy w przyznaniu świadczeń po ukończeniu nauki oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia po ukończeniu szkoły.

Jak wynika z art. 89 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej obydwie formy pomocy pieniężnej tj : pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc pieniężna na kontynuację nauki, nie mogą być przyznane ani pobierane łącznie. Jeżeli osoba usamodzielniana się uczy, to otrzymuje pomoc na naukę, drugie świadczenie pieniężne otrzyma dopiero po zakończeniu edukacji. Pomoc na kontynuowanie nauki uzależniona jest od dwóch przesłanek - wieku i kontynuowania nauki. W pierwszym przypadku ustawodawca wyznacza górną granicę wieku - 25 lat.

Artykuł 89 powołanej ustawy o pomocy społeczne przewiduje również przypadki odmowy udzielenia pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, jej zawieszenia i zaprzestania. Katalog okoliczności wymienionych w ust. 7-9 należy uznać za zamknięty.

Stosownie do art. 89 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki można odmówić w przypadku, gdy:

1) istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc pieniężna zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki została przyznana;

2) osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletności opuściła samowolnie rodzinę zastępczą, całodobową placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży lub schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę lub młodzieżowy ośrodek wychowawczy.

3) osoba usamodzielniana porzuci naukę umożliwiającą jej przygotowanie zawodowe i nie podejmie zatrudnienia;

4) osoba usamodzielniana porzuci pracę i uchyla się od podjęcia proponowanego jej zatrudnienia;

5) osoba usamodzielniana została skazana prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa z winy umyślnej.

Z uzasadnia zaskarżonej decyzji wynika, że skarżąca nie ukończyła nauki w szkołach do których uczęszczała.

Nie obroniła pracy licencjackiej w Wyższej Szkole [...] w L., następnie w Centrum [...] nie przystąpiła do egzaminu z pracowni kosmetyki i została 11 marca 2006 r. skreślona z listy słuchaczy.

We wniosku z dnia 12 listopada 2007 r. skarżąca wnosiła o wypłatę pomocy pieniężnej na usamodzielnienie w zakresie poprawy warunków mieszkaniowych oraz uzyskania dodatkowych kwalifikacji zawodowych.

Jeżeli chodzi o pomoc na uzyskanie dodatkowych kwalifikacji zawodowych to ustalenia organu przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji są prawidłowe. Należy mieć na uwadze, że decyzją z dnia [...] maja 2006 r. Prezydent W. uchylił od dnia 1 marca 2006 r. decyzję dotyczącą przyznania pomocy na kontynuowanie nauki oraz że w dniu złożenia wniosku tj 12 listopada 2007 r. skarżąca miała ukończone 25 lat. ( data urodzenia skarżącej - [...] maja 1982 r. ) a ponadto, że w dniu 19 czerwca 2006 r. skarżąca dokonała modyfikacji programu usamodzielniania w zakresie kontynuowania nauki i pracy zawodowej, mianowicie oświadczyła, że nie podejmie nauki do ukończenia 25 roku życia.

Jednakże należy zauważyć, że skarżąca we wskazanym wniosku z 12 listopada 2007 r. wnosiła o pomoc pieniężna na usamodzielnienie w zakresie poprawy jej warunków mieszkaniowych oraz, że w tym samym dniu 12 listopada 2007 r. skarżąca dokonała modyfikacji programu usamodzielniania.

Wprowadzone zmiany dotyczą polepszenia warunków mieszkaniowych oraz zdobycia dodatkowych kwalifikacji zawodowych.

Indywidualny program pomocy z dnia 27 grudnia 2000 r. nie przewidywał pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych.

Pomoc na poprawę warunków mieszkaniowych wprowadzona została w modyfikacji z dnia 12 listopada 2007 r.

Odnosząc się do zaskarżonej decyzji należy stwierdzić, że organ odmawiając pomocy na usamodzielnienie nie odniósł się do wniosku z dnia 12 listopada 2007 r. oraz modyfikacji programu usamodzielniania z dnia 12 listopada 2007 r. w zakresie dotyczącym poprawy warunków mieszkaniowych oraz nie uzasadnił należycie odmowy w oparciu o art. 89 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej.

Organ wskazał, że skarżąca nie kontynuuje nauki i nie podejmuje pracy zawodowej z uwagi na to, że spodziewa się dziecka oraz, że przerywając naukę odstąpiła od realizacji indywidualnego programu usamodzielniania.

Organ wskazał, że skarżąca odstąpiła od realizacji indywidualnego programu usamodzielniania, nie ustosunkowując się do modyfikacji programu z dnia 12 listopada 2007 r.

Organ w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji nie odniósł się do wniosku skarżącej. Działanie takie naruszać będzie przepisy art. 7 i art. 107 § 3 k.p.a.

Organ naruszył obowiązek wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy zgodnie z art. 7 i art. 77 k.p.a. w tym dokonanej modyfikacji indywidualnego programu usamodzielniania z dnia 12 listopada 2007 r.

Treść rozstrzygnięcia administracyjnego powinna być związana z przedmiotem postępowania (zainicjowanego wnioskiem skarżącej) i stanowić konkretną odpowiedź organu administracyjnego na zawarte we wniosku żądanie skarżącej, a jak już wskazano organ nie rozważył i nie odniósł się do wniosku skarżącej dotyczącego pomocy w polepszeniu warunków mieszkaniowych

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że w rozpoznawanej sprawie organy pomocy społecznej naruszyły przepis art.7, 77 § 1 i 107 kpa w związku z art. 89 ustawy o pomocy społecznej, w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, co skutkowało uchyleniem zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej przez nią w mocy decyzji z dnia [...] listopada 2007 r.

W tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 152 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.