Postanowienie z dnia 1970-10-15 sygn. III CRN 275/70

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 275/70

Postanowienie z dnia 15 października 1970 r.

Przepis art. 579 k.p.c., według którego postanowienia w sprawach o ograniczenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej oraz o odebranie dziecka mogą być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy, dotyczy również zarządzeń wydawanych na podstawie art. 109 k.r.o. oraz zmiany prawomocnego postanowienia w tym przedmiocie w trybie art. 577 k.p.c.

Przewodniczący: sędzia J. Majorowicz. Sędziowie: Z. Wasilkowska (sprawozdawca), Z. Trybulski.

Sąd Najwyższy w sprawie o ograniczenie władzy rodzicielskiej Stanisławy P., na skutek rewizji nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego PRL od postanowienia Sadu Powiatowego (jako Sądu Opiekuńczego) w Nowym Targu z dnia 15 listopada 1959 r.,

uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Powiatowemu w Nowym Targu do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Sąd Opiekuńczy w Nowym Targu postanowieniem z dnia 19.VIII.1969 r. ograniczył władzę rodzicielską matki Stanisławy P., zobowiązując ją do składania sprawozdań z wykonywania obowiązków wobec czworga dzieci i ustanawiając nadzór inspektora społecznego nad wykonywaniem tej władzy przez matkę. Sąd ustalił mianowicie, że tryb życia Stanisławy P. i sposób jej postępowania z dziećmi nie daje gwarancji należytego ich wychowania.

Postanowieniem z dnia 15 listopada 1969 r. wydanym na posiedzeniu niejawnym Sąd Opiekuńczy zmienił powyższe postanowienie z dnia 19.VIII.1969 r. i orzekł natychmiastowe umieszczenie wszystkich dzieci w placówkach opiekuńczych. Podstawą tego rozstrzygnięcia było, jak wynika z treści uzasadnienia, ustalenie przez Sąd, że wykonywanie kontroli przez inspektora społecznego nastręcza trudności ze względu na sprzeciwy ze strony Stanisławy P., zachowującej się arogancko i "agresywnie", że najstarsza córka Irena uciekła od matki do ciotki, u której poprzednio dzieci mieszkały, że nadto Stanisława P. nie spełnia elementarnych obowiązków rodzicielskich, bije dzieci, jest wulgarna i źle się prowadzi, w wyniku czego również młodsze dzieci schroniły się u ciotki.

Od powyższego prawomocnego postanowienia Sądu Powiatowego wniósł rewizję nadzwyczajną Prokurator Generalny PRL z wnioskiem o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Powiatowemu do ponownego rozpoznania.

Skarżący zarzuca rażące naruszenie prawa, w szczególności przepisów art. 3 § 2, 232 § 1, 576 i 579 k.p.c. w związku z art. 109 k.r.o.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 579 k.p.c. postanowienia w sprawach o ograniczenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej oraz o odebranie dziecka mogą być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy. Przepis ten dotyczy również zarządzeń wydawanych na podstawie art. 109 k.r.o. oraz wypadków zmiany prawomocnego postanowienia w tym przedmiocie w trybie art. 577 k.p.c.

Wbrew wynikającemu z powyższych przepisów obowiązkowi wyznaczenia rozprawy Sąd Powiatowy zmienił swe prawomocne postanowienie co do sposobu ograniczenia władzy rodzicielskiej oraz zarządził umieszczenie dzieci w zakładzie wychowawczym - na posiedzeniu niejawnym. Sąd Powiatowy nie wysłuchał przy tym matki dzieci ani samych dzieci, chociaż niektóre z nich ukończyły już 13 lat. Nie przeprowadził również Sąd żadnego postępowania dowodowego, opierając się przy wydawaniu rozstrzygnięcia wyłącznie na pisemnych sprawozdaniach inspektora społecznego, mimo że charakter sprawy, a zwłaszcza charakter zastosowanego przez Sąd Opiekuńczy środka, wymagał szczególnie wnikliwego wyjaśnienia wszystkich okoliczności.

W tych warunkach należy dojść do przekonania, że zaskarżone postanowienie zapadło z rażącym naruszeniem przepisów postępowania, co uniemożliwiło uczestnikom postępowania obronę ich praw, a Sadowi - oparcie rozstrzygnięcia na materiale sprawdzonym i danych obiektywnych, uwzględniających dobro każdego z czworga dzieci.

W tym stanie rzeczy rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona. Jej uwzględnieniu nie stoi na przeszkodzie upływ 6-miesięcznego terminu, albowiem zaskarżone postanowienie pozbawiające matkę atrybutów władzy rodzicielskiej, bez należytego wyjaśnienia sprawy i bez umożliwienia jej obrony swych swych praw, narusza interes Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.

OSNC 1971 r., Nr 6, poz. 108