Zmiana prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego ze względu na dobro dziecka (art. 577 k.p.c.)

w przypadku, gdy osoba, w stosunku do której orzeczono obowiązek leczenia psychiatrycznego w warunkach szpitalnych nie zostało skierowane do wykonania, podstawą prawną żądania takiej osoby uchylenia prawomocnego orzeczenia jest art. 577 k.p.c., który umożliwia sądowi opiekuńczemu dostosowanie wydanego postanowienia do każdej sytuacji, w jakiej może znaleźć się osoba, której postępowanie dotyczy (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1972 r., III CRN 281/72, OSNCP 1973, nr 10, poz. 172). Sąd opiekuńczy jest obowiązany zmienić albo uchylić prawomocne postanowienie w każdej sytuacji, gdy jest to uzasadnione ze względu na dobro osoby, której postanowienie dotyczy, w szczególności z uwagi na zmianę okoliczności stanowiących podłoże prawomocnego rozstrzygnięcia.

Postanowienie SN z dnia 9 września 2020 r., II CSK 121/20

Standard: 75343 (pełna treść orzeczenia)

Przepis art. 577 k.p.c., szczególny w stosunku do art. 523 zdanie 1. k.p.c., który ustanawia zasadę, że prawomocne postanowienie orzekające co do istoty sprawy nie może być zmienione, zezwala sądowi opiekuńczemu na zmianę nawet prawomocnego postanowienia, jeżeli wymaga tego dobro osoby, której dotyczy (w rozważanym wypadku – dziecka).

Artykuł 577 k.p.c. jest jednym z przepisów ogólnych mających zastosowanie w sprawach opiekuńczych. W ustawie procesowej zostały przewidziane wyjątki (por. art. 561 § 1, 583, 584, 588, 593, 598[21] k.p.c.),

Zasada stabilności i niewzruszalności orzeczeń sądowych ustąpiła tu traktowanej priorytetowo zasadzie dobra dziecka, co było podyktowane potrzebą uwzględnienia specyfiki spraw, w których ingerencja i rozstrzygnięcia sądu opiekuńczego są szczególnie silnie uzależnione od konkretnych sytuacji faktycznych, w jakich w danym czasie znajduje się dziecko. Wskutek różnych okoliczności, związanych także ze zmiennością i niestabilnością położenia życiowego dzieci, nie można wykluczyć, że prawomocne orzeczenie okaże się niekorzystne lub nawet krzywdzące dla dziecka.

Umożliwienie sądowi opiekuńczemu ponownego rozważenia przesłanek rozstrzygnięcia i – jeżeli wymaga tego dobro dziecka - dostosowanie rozstrzygnięcia do konkretnej sytuacji, w jakiej dziecko się znalazło, stanowi cel unormowania zawartego w art. 577 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 22 listopada 2017 r., III CZP 78/17

Standard: 30137 (pełna treść orzeczenia)