Wyrok z dnia 1968-09-20 sygn. III CRN 217/68

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 217/68

Wyrok z dnia 20 września 1968 r.

Art. 621 k.c., nakazujący odpowiednie stosowanie do przedmiotu kontraktacji przepisów o rękojmi przy sprzedaży, nie odnosi się do roszczeń plantatora przeciwko kontraktującemu z tytułu dostarczonych przez kontraktującego sadzonek, nasion itp. Do wzajemnych roszczeń z tego tytułu stosuje się przedawnienie dwuletnie przewidziane w art. 624 k.c.

Przewodniczący: sędzia J. Majorowicz (sprawozdawca). Sędziowie: W. Kuryłowicz, E. Mielcarek.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Antoniego Ch. przeciwko Spółdzielni Ogrodniczej w S. o zapłatę, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Łodzi z dnia 30 grudnia 1967 r.,

uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu w Łodzi do rozpoznania rewizji strony pozwanej od wyroku Sądu Powiatowego w Sieradzu z dnia 20 kwietnia 1967 r.

Uzasadnienie

Powód twierdził w pozwie, że w dniu 15 września 1965 r. zawarł z pozwaną Spółdzielnią umowę kontraktacyjną, której przedmiotem było wytworzenie oznaczonej w umowie ilości truskawek i dostarczenia ich pozwanej.

W wykonaniu tej umowy pozwana dostarczyła powodowi 20.000 sztuk sadzonek, które w 85 procentach były wadliwe i nie przyjęły się na gruncie powoda.

W związku z tym powód poniósł szkodę i dochodził w pozwie odszkodowania składającego się z następujących pozycji: 1) wartość sadzonek - 10.000 zł, 2) koszty robocizny, przygotowania gleby, nawozy, koszty sadzenia - 6.000 zł; razem 16.000 zł.

Wyrokiem zaocznym powództwo zostało uwzględnione.

W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwana wnosiła o jego uchylenie i oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 1967 r. Sąd Powiatowy utrzymał w mocy wyrok zaoczny. Na skutek rewizji pozwanej Sąd Wojewódzki zmienił wyrok Sądu Powiatowego w części utrzymującej w mocy wyrok zaoczny, uchylił wyrok zaoczny i oddalił powództwo.

Sąd Wojewódzki doszedł do wniosku, że uprawnienia powoda, o które chodzi w niniejszej sprawie, wygasły z mocy art. 568 § 1 k.c., powód bowiem otrzymał od pozwanej sadzonki w dniu 16 września 1965 r., pozew zaś w niniejszej sprawie wpłynął do Sądu Powiatowego w dniu 22 września 1966 r., a więc po upływie rocznego terminu z art. 568 § 1 k.c.

Wyrok Sądu Wojewódzkiego w Łodzi z dnia 30.III.1967 r. zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości, wnosząc o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do rozpoznania rewizji strony pozwanej od wyroku Sądu Powiatowego w Sieradzu z dnia 28.IV.1967 r.

Skarżący zarzuca naruszenie art. 588 § 1 kodeksu cywilnego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W sprawie niniejszej występuje, jak to trafnie podkreśla rewizja nadzwyczajna, istotne, budzące wątpliwości zagadnienie prawne, czy przepisy o rękojmi za wady fizyczne mają zastosowanie do roszczeń plantatora w stosunku do kontraktującego w wypadku, gdy nasiona lub sadzonki, dostarczone przez niego plantatorowi, mają wady fizyczne. Chodzi w szczególności o to, czy art. 621 k.c., wedle którego do rękojmi za wady fizyczne i prawne przedmiotu kontraktacji stosuje się odpowiednie przepisy o rękojmi przy sprzedaży (z tą zmianą, że prawo odstąpienia od umowy z powodu wad fizycznych przysługuje kontraktującemu tylko wtedy, gdy wady są istotne), odnosi się tylko do produktów dostarczonych kontraktującemu przez plantatora, czy też obejmuje również sadzonki, nasiona itp., dostarczone plantatorowi przez kontraktującego.

Na powyższe pytanie należy dać odpowiedź w tym sensie, że przepisy o rękojmi za wady fizyczne i prawne (art. 568 § 1 w związku z art. 621 k.c.) dotyczą tylko dostarczanych kontraktującym przez plantatora produktów, a nie dostarczonych - w związku z zawarciem umowy - plantatorowi sadzonek i materiału siewnego. Za powyższym poglądem przemawiają następujące argumenty.

Art. 621 k.c., nakazując w umowie kontraktacji odpowiednie stosowanie przepisów o rękojmi przy sprzedaży, określa wyraźnie zakres przedmiotowy stosowania tych przepisów. W szczególności z treści art. 621 k.c. wynika, że odpowiednie stosowanie przepisów o rękojmi przy sprzedaży ograniczone jest tylko do "przedmiotu kontraktacji". Za przedmiot zaś kontraktacji uważać należy to wszystko, co na podstawie umowy ma być wytworzone i dostarczone przez plantatora. Wynika to wyraźnie z treści art. 613 § 1 k.c., wedle którego przez umowę kontraktacji plantator zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć oznaczoną ilość produktów, jak również z treści art. 614 k.c., który słowa: "przedmiot kontraktacji" łączy ze słowami "wytworzony w gospodarstwie". Wykładnia literalna przytoczonych przepisów wskazuje więc na to, że przez przedmiot kontraktacji należy rozumieć wytworzony przez plantatora produkt końcowy, wobec czego do przedmiotu kontraktacji nie wchodzą wszelkie świadczenia dodatkowe przewidziane w art. 615 k.c., których celem jest pomoc ze strony kontraktującego na rzecz plantatora w wyprodukowaniu przez niego produktów oznaczonej ilości i określonego rodzaju.

Za stanowiskiem, że art. 621 k.c. odnosi się wyłącznie do produktów wytworzonych i dostarczonych kontraktującemu przez plantatora, a nie do sadzonek i materiału siewnego itp., dostarczonych plantatorowi przez kontraktującego, przemawiają również względy społeczno-gospodarcze. Gdyby bowiem przyjąć, że art. 568 k.c., przewidujący roczny termin z tytułu rękojmi licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana, ma zastosowanie również do dostarczonych przez kontraktującego sadzonek, materiału siewnego itp., to wówczas - praktycznie biorąc - plantator zostałby pozbawiony w wielu wypadkach możliwości dochodzenia od kontraktującego wszelkich roszczeń z tytułu dostarczenia sadzonek czy materiału siewnego złej jakości, skoro ich wady nie mogły być wykryte przy wydaniu, lecz dopiero w okresie późniejszym, przy wschodzeniu nasion, wegetacji rośliny, a nawet przy owocowaniu. Zauważyć przy tym należy, że okres wegetacji niektórych roślin wynosi niekiedy rok, a nawet trwa dłużej.

Z tych względów należy uznać, że art. 621 k.c., nakazujący odpowiednie stosowanie do przedmiotu kontraktacji przepisów o rękojmi przy sprzedaży, nie odnosi się do roszczeń plantatora przeciwko kontraktującemu z tytułu dostarczonych przez kontraktującego sadzonek itp. Do wzajemnych roszczeń z tego tytułu stosuje się przedawnienie dwuletnie przewidziane w art. 624 k.c.

Wychodząc z podanych wyżej zasad, należało uznać zarzut naruszenia art. 568 k.c. w związku z art. 621 k.c. za uzasadniony i z tego względu zaskarżony wyrok Sądu Wojewódzkiego uchylić, przekazując mu jednocześnie sprawę celem rozpoznania rewizji pozwanej od wyroku Sądu Powiatowego w Sieradzu.

OSNC 1969 r., Nr 11, poz. 201