Wyrok z dnia 2012-02-16 sygn. II SA/Po 1148/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Aleksandra Łaskarzewska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak Sędzia WSA Jakub Zieliński Protokolant st. sekr. sąd. Ewa Wąsik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 lutego 2012 r. sprawy ze skargi M. F. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia (...) Nr (...) w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności zażalenia; oddala skargę

Uzasadnienie

Do Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Z. dnia (...) września 2009r. wpłynął wniosek M. F. o ustalenie świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Dnia (...) maja 2010 r. w/w zawnioskowała o niezwłoczne podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego – K. F.

Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Z. w dniu (...) lipca 2010r. jako organ właściwy wierzyciela wystąpił do Wójta Gminy W. z wnioskiem o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego.

Dnia (...) lutego 2011r. M. F. zwróciła się do Burmistrza Miasta i Gminy Z. z wnioskiem o przekazanie informacji do biura informacji gospodarczej o zobowiązaniach alimentacyjnych K. F.

Dnia (...) marca 2011r. Kierownik Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Z. poinformował o przekazaniu do biura informacji gospodarczej informacji o zobowiązaniach alimentacyjnych dłużnika.

Dnia (...) maja 2011r. Kierownik Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zagórowie poinformował M. F. o usunięciu z biura informacji gospodarczej informacji co do zobowiązań dłużnika alimentacyjnego K.Flakowskiego.

Dnia (...) sierpnia 2011r. Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Z. zawiadomił M. F. o wszczęciu postępowania w sprawie umieszczenia dłużnika alimentacyjnego w rejestrze dłużników niewypłacalnych, prowadzonym przez biuro informacji gospodarczej.

Pismem z dnia (...) września 2011 r., nr (...), działający z upoważnienia Burmistrza Z., Kierownik Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Z. poinformował M. F., iż nie jest organem właściwym do umieszczenia zobowiązań dłużnika alimentacyjnego – K. F. zameldowanego we W., w biurze informacji gospodarczej.

Pismem z dnia (...) września 2011 r., nazwanym "Zażalenie na postanowienie z dnia (...) września 2011 r., sygn. (...) w przedmiocie nie umieszczenia w biurze informacji gospodarczej (np. InfoMonitor S.A.) informacji o zobowiązanych dłużnika alimentacyjnego – K. F.", M. F. zaskarżyła pismo z dnia (...) września 2011 r. wnosząc o jego uchylenie i orzeczenie, co do istoty sprawy, poprzez wpisanie dłużnika alimentacyjnego do rejestru dłużników niewypłacalnych prowadzonego przez biuro informacji gospodarczej lub ewentualnie o przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpoznania. W opinii skarżącej zaskarżone pismo stanowiło postanowienie naruszające art. 123 § 1 i 2 oraz art. 124 § 1 w zw. z art. 126 oraz art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej kpa) oraz art. 16 ust. 5 ustawy z dnia 09 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2010 r. Nr 81, poz. 530 ze zm.) i art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 07 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1378 ze zm.).

W uzasadnieniu zażalenia wskazano, iż pismem z dnia (...) sierpnia 2011 r. skarżąca została powiadomiona o wszczęciu postępowania w sprawie umieszczenia dłużnika alimentacyjnego w rejestrze dłużników niewypłacalnych prowadzonym przez biuro informacji gospodarczej oraz została wezwana do osobistego stawiennictwa w celu zapoznania się i wypowiedzenia się w sprawie. Pismem z dnia (...) września 2011 r. organ powiadomił natomiast skarżącą, iż nie jest organem właściwym do wpisania dłużnika alimentacyjnego do rejestru dłużników niewypłacalnych. W opinii skarżącej rozstrzygnięcie powyższe posiada wszystkie niezbędne elementy kwalifikujące je jako postanowienia, które zostało wydane w toku postępowania. Jak wywiedziono, skoro organ poinformował skarżącą o toczącym się postępowaniu i nadał jej przymiot strony, to za zasadne uznać należało, iż zaskarżone pismo stanowi postanowienie. Stanowisko powyższe podparto również orzeczeniami sądów administracyjnych. Równocześnie, w opinii skarżącej, podejmowane obecnie działania organu wskazują na próbę zamaskowania bezczynności organu.

W dalszej części pisma wskazano, iż w świetle przepisów ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych obowiązkiem organu było wpisanie dłużnika alimentacyjnego do Biura Informacji Gospodarczej. Zdaniem skarżącej, z treści art. 16 ust. 5 powołanej powyżej ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych wynika bowiem, że czynność powyższa ma charakter obligatoryjny, obciążający organ właściwy wierzyciela w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt. 4 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia (...) października 2011 r., nr (...), na podstawie art. 134 kpa stwierdziło niedopuszczalność zażalenia na pismo Kierownik Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej z dnia (...) września 2011 r.

W treści uzasadnienia wskazano, iż skarżąca pismem z dnia (...) maja 2010 r. zwróciła się do Burmistrza Miasta i Gminy Z. z wnioskiem o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego – K. F., z uwagi na bezskuteczność prowadzonej egzekucji. Pismem z dnia (...) lipca 2010 r. Kierownik Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Z., wystąpił do Wójta Gminy W. o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Wnioskiem z dnia (...) marca 2011 r. skarżąca zwróciła się do Burmistrza Miasta i Gminy Z. o przekazanie informacji dotyczącej zobowiązań konsumenta do biura informacji gospodarczej. Burmistrz w dniu (...) marca 2011 r. przekazał powyższą informację do biura informacji gospodarczej ("A" S.A.) Jednakże informacja ta została usunięta z biura z dniem (...) maja 2011 r. W związku z powyższym skarżąca w dniu (...) kwietnia 2011 r. zwróciła się do organu o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego – K. F. Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Z. pismem z dnia (...) kwietnia 2011 r. na podstawie art. 3 ust. 5 pkt. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów zwrócił się do Wójta Gminy W. (organ właściwy dłużnika) o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego, a następnie, zaskarżonym pismem z dnia (...) września 2011 r. poinformował M. F., iż nie jest organem właściwym do umieszczenia zobowiązań dłużnika alimentacyjnego w biurze informacji gospodarczej.

Zdaniem organu odwoławczego wniesione zażalenie uznać należało za niedopuszczalne ze względów przedmiotowych, bowiem czynność dotycząca umieszczenia przez organ administracji publicznej informacji o zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego w biurze informacji gospodarczej nie stanowi sprawy administracyjnej w rozumieniu art. 1 pkt. 1 kpa. Rozstrzygnięcie powyższe nie następuje bowiem w formie decyzji administracyjnej ani w formie innego aktu o charakterze administracyjno - prawnym, lecz stanowi jedynie czynność materialno - techniczną. W konsekwencji załatwienie tego wniosku, jak również jego niezałatwienie, nie wymaga wydania rozstrzygnięcia w formie decyzji lub postanowienia, gdyż ich wydanie jest możliwe wyłącznie, gdy stanowią tak przepisy ustaw. W dalszej kolejności wyjaśniono, iż z analizy przepisów ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów wynika, że przekazanie powyższej informacji jest możliwe jedynie w przypadku, gdy osoba uprawniona do alimentów otrzymuje świadczenie z funduszu alimentacyjnego. Skarżącą nie jest beneficjentem powyższego funduszu, a więc za prawidłowe uznać należało stanowisko organu I instancji, iż nie jest on organem właściwym we wnioskowanej sprawie.

Skargę na powyższe rozstrzygnięcie wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu M. F. wskazując, iż jest ono nieprawidłowe oraz wnosząc o jego uchylenie.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało swoje stanowisko i wniosło o jej oddalenie.

Pismem z dnia 30 stycznia 2012 r. skarżąca podtrzymała dotychczasowe stanowisko, dotyczące wskazania, iż pismo z dnia (...) września 2011 r. stanowiło postanowienie, gdyż, w jej ocenie, sama czynność wpisania dłużnika do biura informacji gospodarczej nie stanowi czynności materialno – technicznej. Następnie wskazano, iż w kontekście przepisu art. 8a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dla dokonania wpisu bez znaczenia pozostaje, czy skarżącą pobierała, czy też nie pobiera, świadczenia alimentacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się bezzasadna.

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone między innymi art. 1 §1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego. Jednocześnie zgodnie z art. 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Sąd obowiązany jest zatem dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji także wtedy, gdy dany zarzut nie został podniesiony w skardze.

Przedmiotem niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego jest kwestia prawidłowości postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia (...) października 2011 r., mocą którego stwierdzono niedopuszczalność zażalenia na pismo Kierownika Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej z dnia (...) września 2011 r. W niniejszej sprawie przedmiotem badania mógł być jedynie charakter prawny przekazania, a konsekwencji sam wpis względnie odmowa jego dokonania.

Wyjaśnienia wymagało, czy w niniejszej sprawie czynności te zmierzały do załatwienia indywidualnej sprawy z dziedziny administracji publicznej w rozumieniu art. 1 § 1 pkt. 1 kpa.

Materialnoprawną podstawą wystąpienia przez organ właściwy wierzyciela do biura informacji gospodarczej z informacją o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z tytułów, stanowi art. 8a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, zgodnie z którym organ właściwy wierzyciela przekazuje do biura informacji gospodarczej informację gospodarczą o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z tytułów, o których mowa w art. 28 ust. 1 powyższej ustawy, w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy. Równocześnie art. 16 ust. 5 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych wskazuje, iż wierzyciel, przekazuje do biura informacje gospodarcze, o których mowa w art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów na zasadach i w zakresie określonym w tej ustawie. Ustawodawca w treści art. 8a ustawy o pomocy o osobom uprawnionym do alimentów oraz art. 16 ust. 5 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych posłużył się terminem "przekazuje" nie definiując jednakże formy, w jakiej ma ono nastąpić. W ocenie skarżącej ochrona prawa jednostki oraz fakt, iż przekazanie powyższej informacji odbywa się w ramach postępowania w przedmiocie pomocy osobom uprawnionym do alimentów wskazuje, iż "przekazanie" informacji powinno odbyć się w formie władczej, a więc w formie wydanego w toku toczącego się postępowania postanowienia. Stanowisko powyższe uznać należy za błędne.

W tym miejscu wyjaśnić wymaga, że akt lub czynność podjęte są w sprawie indywidualnej, gdy skierowano je do oznaczonego podmiotu administrowanego, dotyczą uprawnienia lub obowiązku tego podmiotu, samo zaś uprawnienie lub obowiązek, którego akt (czynność) dotyczy, wynikają z przepisu prawa powszechnie obowiązującego. Wymienione w art. 1 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej czynności polegające na udostępnianiu informacji gospodarczych dotyczących wiarygodności płatniczej przedsiębiorców i konsumentów, wprawdzie wskazują na imiennie określony podmiot, o którym przekazuje się informacje, jednakże nie prowadzą do "załatwienia indywidualnej sprawy z zakresu administracji publicznej", a w konsekwencji do konkretyzacji praw czy obowiązków tej osoby (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 08 kwietnia 2010 r., sygn. akt IV SA/Gl 70/10, dostępny na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Czym innym jest bowiem załatwienie sprawy indywidualnej z zakresu administracji publicznej w formie czynności materialno – technicznej, a czym innym wykonywanie czynności administracyjno – technicznych dotyczących przekazywania informacji o sytuacjach, w jakich znalazły się określone podmioty. O ile bowiem decyzja administracyjna, czy czynność materialno – techniczna mająca na celu skonkretyzowanie obowiązków lub uprawnień indywidualnego podmiotu wynikających z przepisów prawa materialnego są przejawem autonomii organu władzy prawodawczej, o tyle czynności administracyjno – techniczne nie mają takiego charakteru i są wyłącznie działaniami technicznymi organu wynikającymi z ustawy (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 września 2004 r., sygn. akt OSK 247/04 ONSAiWSA 2004. Nr 2, poz. 30). Tym samym umieszczenie danego podmiotu w biurze informacji gospodarczej stanowi czynność administracyjno – techniczną dokonywaną na wniosek wierzyciela, którym może być również organ właściwy wierzyciela alimentacyjnego (art.2 ust.1pkt.4 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej).

Równocześnie mieć należy na względzie, iż dana sprawa może zostać uznana za sprawę administracyjną w rozumieniu art. art. 1 pkt 1 kpa, w sytuacji, gdy aktualizuje się wynikająca z przepisów prawa materialnego kompetencja organu administracji publicznej do wydania w indywidualnej sprawie decyzji administracyjnej, w której to organ administracji państwowej jest władny i jednocześnie zobowiązany rozstrzygnąć na podstawie przepisów prawa materialnego o uprawnieniach lub obowiązkach indywidualnego podmiotu. Sprawa administracyjna jest więc konsekwencją istnienia stosunku administracyjnoprawnego, czyli takiej sytuacji prawnej, w której strona ma prawo żądać od organu administracyjnego skonkretyzowania jej indywidualnych uprawnień wynikających z prawa materialnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1995 r., sygn. akt III ARN 50/95, OSNP 11/96/150). Twierdzenie powyższe odpowiada również stanowisku doktryny, gdzie wskazuje się, że sprawę administracyjną można zdefiniować jako kwestię istnienia stanu faktycznego, opisanego w hipotezie normy prawnej, wymagającej dla uwolnienia swej mocy wiążącej autorytatywnej konkretyzacji dokonanej w formie aktu wydanego przez właściwy organ administrujący (T. Kiełkowski, Sprawa administracyjna, Kraków 2004, s. 35).

Przenosząc powyższe rozważania wskazać należy, iż jak prawidłowo przyjął organ II instancji czynność dotycząca umieszczenia przez organ administracji publicznej informacji o zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego w biurze informacji gospodarczej nie stanowi sprawy administracyjnej w rozumieniu art. 1 pkt. 1 kpa. Rozstrzygnięcie powyższe nie następuje bowiem w formie decyzji administracyjnej ani w formie innego aktu o charakterze administracyjno – prawnym. "Przekazanie" informacji, o jakiej mowa w art. 8a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów nie stanowi sytuacji, w której organ właściwy wierzyciela zobowiązany byłby do władczego rozstrzygnięcia na podstawie przepisów prawa materialnego o uprawnieniach lub obowiązkach indywidualnego podmiotu. Stanowi jedynie czynność materialno – techniczną organu właściwego wierzyciela, mocą której organ prowadzący biuro informacji gospodarczej zostaje zobowiązany do dokonania wpisu w prowadzonym przez siebie rejestrze. Jednakże mocą powyższej czynności nie zmienia się stosunek administracyjnoprawny łączący z jednej strony organ, z drugiej zaś dłużnika alimentacyjnego. Przekazanie informacji nie konkretyzuje bowiem jego praw i obowiązków lecz stanowi pochodną spełnienia przesłanek określonych w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, umożliwiających wystąpieniem ze stosownym wnioskiem.

W konsekwencji Sąd wskazuje, iż skarżącej nie przysługuje żaden środek zaskarżenia na pismo skierowane do niej przez Kierownika Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w dniu (...) września 2011 r. Jak wyżej wskazano umieszczenie wpisu w biurze informacji gospodarczej nie mieści się bowiem w pojęciu sprawy indywidualnej z zakresu administracji publicznej, gdyż nie konkretyzuje praw i obowiązków dłużnika alimentacyjnego.

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę oddalił.