Postanowienie z dnia 1967-04-15 sygn. III CZP 23/67

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 23/67

Uchwała z dnia 15 kwietnia 1967 r.

Przewodniczący: sędzia S. Gross. Sędziowie: J. Ignatowicz (sprawozdawca), W. Kuryłowicz.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Leona W. przeciwko Annie W. o przywrócenie posiadania, po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Poznaniu - Ośrodek w Kaliszu postanowieniem z dnia 29 grudnia 1966 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy przepis art. 443 § 1 k.p.c. stoi na przeszkodzie wytoczeniu przez jednego małżonka - w toku procesu o rozwód - sprawy przeciwko drugiemu małżonkowi o przywrócenie współposiadania mieszkania?"

uchwalił:

Przywrócenie na podstawie art. 344 k.c. jednemu z małżonków współposiadania mieszkania nie jest w toku procesu o rozwód dopuszczalne.

Uzasadnienie

Wytoczenie powództwa o rozwód wytwarza sytuację szczególną tak w stosunkach między samymi małżonkami, jak i w rodzinie, którą małżonkowie przez swój związek założyli. Dlatego rozstrzyganie sporów, które w jakimś zakresie wpływają na stosunki rodzinne lub stosunki między małżonkami, wymaga - jak to już wyjaśnił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 25 sierpnia 1953 r. II C 847/53 (PiP 1953 nr 11, s. 730) - wszechstronnej oceny całokształtu spraw rodziny, a nie tylko samego roszczenia, jakie jeden małżonek kieruje względem drugiego. Z tej właśnie przyczyny przepis art. 443 k.p.c. przekazuje rozpoznanie wymienionych w nim sporów, a wśród nich sporów o korzystanie ze wspólnego mieszkania, do specjalnego trybu, zbliżonego do trybu przewidzianego dla zabezpieczenia powództwa, co ma m.in. ten skutek, że spory te rozpoznaje ten sam sąd, który rozpoznaje proces rozwodowy, a więc orientujący się w całości spraw rodziny.

Z powyższych przyczyn, skoro szczególny tryb przewidziany w art. 443 k.p.c. ma służyć osiągnięciu specjalnych celów, uzasadniony jest pogląd, że ten szczególny tryb wyłącza - dopóki trwa proces o rozwód - rozpoznanie wymienionych spraw w trybie zwykłym.

Jeśli chodzi o spór wynikający stąd, że jeden z małżonków uniemożliwia drugiemu korzystanie ze wspólnego mieszkania, to konsekwencją powyższych założeń jest uznanie, że w wypadku takim drugi małżonek nie może dochodzić w drodze powództwa dopuszczenia go do współposiadania wspólnego mieszkania. Dotyczy to przy tym tak dopuszczenia do współposiadania w trybie petytoryjnym, tzn. wówczas, gdy małżonek chciałby dochodzić przysługującego mu prawa, jak i dopuszczenia do współposiadania w trybie posesoryjnym, tzn. wówczas, gdy małżonek chciałby dochodzić roszczenia posesoryjnego w rozumieniu art. 344 k.c. W szczególności jeśli chodzi o to ostatnie roszczenie, to ze względów wyżej przedstawionych nie sposób byłoby przyjąć, żeby sąd musiał w sporze między małżonkami, toczącym się w toku procesu rozwodowego, ograniczać się tylko do badania ostatniego stanu posiadania i faktu jego naruszenia (art. 478 k.p.c.).

Z zasad wyżej przedstawionych należało na pytanie Sądu Wojewódzkiego udzielić odpowiedzi jak w sentencji niniejszej uchwały.

OSNC 1967 r., Nr 11, poz. 195